-
پس کریم آنست کو خود را دهد ** آب حیوانی که ماند تا ابد
- Kerem ona derler ki insan, kendisini ebedî kılacak âbıhayatı kendisine versin.
-
باقیات الصالحات آمد کریم ** رسته از صد آفت و اخطار و بیم
- Kerem sahibi, “Bâkıyât-us sâlihat”ın ta kendisidir. Yüzlerce âfetten, tehlikeden korkudan kurtulmuştur.
-
گر هزارانند یک کس بیش نیست ** چون خیالاتی عدد اندیش نیست 35
- Onlar, binlerce kişi olsalar yine bir kişiden fazla değildirler. Hayallere kapılanlar gibi sayı düşünmezler ki.
-
آکل و ماکول را حلقست و نای ** غالب و مغلوب را عقلست و رای
- Yiyenle yenenin boğazı, gırtlağı var… Galiple mağlûbun aklı reyi.
-
حلق بخشید او عصای عدل را ** خورد آن چندان عصا و حبل را
- Allah adalet asâsına boğaz verdi de o kadar sopaları, o kadar ipleri yedi.
-
واندرو افزون نشد زان جمله اکل ** زانک حیوانی نبودش اکل و شکل
- Öyle olduğu halde o yemeden semirmedi, şişmedi. Yiyişi de hayvan yiyişi değildi, kendisi de hayvan değil.
-
مر یقین را چون عصا هم حلق داد ** تا بخورد او هر خیالی را که زاد
- Allah her doğan hayali yesin diye yakına da, asâya verdiği gibi boğaz verdi.
-
پس معانی را چو اعیان حلقهاست ** رازق حلق معانی هم خداست 40
- Âyan gibi maaninin de boğazı vardır… Maaniyi rızıklandıran da Allah’tır.
-
پس ز مه تا ماهی هیچ از خلق نیست ** که بجذب مایه او را حلق نیست
- Balıktan aya kadar mahlûkattan hiçbiri yoktur ki gıdayı çekecek, yiyecek ağzı olmasın.
-
حلق جان از فکر تن خالی شود ** آنگهان روزیش اجلالی شود
- Nefsin boğazı vesveseden boşaldı mı ululuk vahyine konuk olur.
-
شرط تبدیل مزاج آمد بدان ** کز مزاج بد بود مرگ بدان
- Fakat bil ki bunun şartı mizacı tebdil etmektir. Çünkü kötülerin ölümü kötü mizaçtandır.
-
چون مزاج آدمی گل‌خوار شد ** زرد و بدرنگ و سقیم و خوار شد
- İnsanın mizacı toprak yemeye alışırsa rengi sararır, kötüleşir. İnsan hastalanır, düşkün bir hale gelir.
-
چون مزاج زشت او تبدیل یافت ** رفت زشتی از رخش چون شمع تافت 45
- Fakat kötü mizacı değişirse kötülüğü gider, yüzü çırağ gibi parlar.
-
دایه‌ای کو طفل شیرآموز را ** تا بنعمت خوش کند پدفوز را
- Dadı, süt emer çocuğunu türlü, türlü nimetlerden gıdalandırır.
-
گر ببندد راه آن پستان برو ** برگشاید راه صد بستان برو
- Ama çoğunu memeden kesti mi ona yüzlerce bahçelerin, bostanların yolunu açar.
-
زانک پستان شد حجاب آن ضعیف ** از هزاران نعمت و خوان و رغیف
- Çünkü meme, o zayıf çocuk için binlerce nimetlerin, binlerce yemeklerin, binlerce ekmeklerin hicabıdır.
-
پس حیات ماست موقوف فطام ** اندک اندک جهد کن تم الکلام
- Hulâsa yaşamamız, sütten kesilmemize bağlıdır. Sen de yavaş, yavaş kendini gıdadan kesmeye çalış vesselâm.
-
ون جنین بد آدمی بد خون غذا ** از نجس پاکی برد مومن کذا 50
- İnsan, ana karnındayken kan emer, varlığı kanladır, bedenin nesçi kanla vücut bulur.
-
از فطام خون غذااش شیر شد ** وز فطام شیر لقمه‌گیر شد
- Kandan kesilince gıdası süt olur, sütten kesilince lokma yemeğe başlar.
-
وز فطام لقمه لقمانی شود ** طالب اشکار پنهانی شود
- Lokmadan kesildi mi Lokman kesilir, gizli matlûba talip olur.
-
گر جنین را کس بگفتی در رحم ** هست بیرون عالمی بس منتظم
- Ana karnındaki çocuğa birisi dese ki: Dışarda pek düzgün, pek güzel bir âlem var…
-
یک زمینی خرمی با عرض و طول ** اندرو صد نعمت و چندین اکول
- Boyuna, enine geniş bir yeryüzü… Orada nice nimetler var, nice sonsuz yiyecek şeyler.
-
کوهها و بحرها و دشتها ** بوستانها باغها و کشتها 55
- Dağlar, denizler, ovalar, bostanlar, bağlar, çayırlar…
-
آسمانی بس بلند و پر ضیا ** آفتاب و ماهتاب و صد سها
- Pek yüksek, ziyadar bir gökyüzü… Güneş, ay ışığı, yüzlerce süha yıldızı.
-
از جنوب و از شمال و از دبور ** باغها دارد عروسیها و سور
- Yıldızdan, poyrazdan, doğudan, batıdan esen yeller… Bağlar bahçeler gelin gibi süslenmekte, bezenmekte.