-
آن درختان مر ترا فرمان‌برند ** کان درختان از صفاتت با برند
- Cennetteki ağaçlar, senin fermanına tabidir, çünkü o ağaçlar, senin sıfatlarından yeşerdi, meyve verdi.
-
چون به امر تست اینجا این صفات ** پس در امر تست آنجا آن جزات 3470
- Bu sıfatlar, burada nasıl senin emrine tabiyse onlara karşılık olan şeyler de orada senin emrine tabidir.
-
چون ز دستت زخم بر مظلوم رست ** آن درختی گشت ازو زقوم رست
- Bir mazluma karşı elinden bir zulüm çıktımı o zulüm bir ağaç olur, o ağaçtan zakkum biter.
-
چون ز خشم آتش تو در دلها زدی ** مایه‌ی نار جهنم آمدی
- Kızgınlıkla gönüllere ateş saldın mı cehennem ateşinin aslı oldun gitti.
-
آتشت اینجا چو آدم سوز بود ** آنچ از وی زاد مرد افروز بود
- Ateşin burada nasıl adamları yakarsa ondan meydana gelen eser de orada seni yakar.
-
آتش تو قصد مردم می‌کند ** نار کز وی زاد بر مردم زند
- Kızgınlığın ateşin adamlara saldırmakta ya… Ondan meydana gelen ateş de adamlara saldırır.
-
آن سخنهای چو مار و کزدمت ** مار و کزدم گشت و می‌گیرد دمت 3475
- O yılana, akrebe benzeyen sözlerin yılan ve akrep olur da seni kuyruğundan yakalar.
-
اولیا را داشتی در انتظار ** انتظار رستخیزت گشت یار
- Velîlere uymadın, onları bekletip durdun, orada da kıyamet gününün beklenmesi san yâr olur, bekler durursun.
-
وعده‌ی فردا و پس‌فردای تو ** انتظار حشرت آمد وای تو
- Hele yarın, hele öbür gün diye vaat eder, Allah’a dönmeyi sallar durursun ya… İşte bu bekleyiş, mahşerdeki beklemendir, vay sana!
-
منتظر مانی در آن روز دراز ** در حساب و آفتاب جان‌گداز
- O uzun günde hesap için, canlar yakan güneşin altında bekler kalırsın…
-
کسمان را منتظر می‌داشتی ** تخم فردا ره روم می‌کاشتی
- Çünkü sen dünyada göğü de, göktekileri de elbette yola girerim tohumunu eke eke beklemiştin!
-
خشم تو تخم سعیر دوزخست ** هین بکش این دوزخت را کین فخست 3480
- Kızgınlığın, cehennem ateşinin tohumudur. Kendine gel de şu cehennemini söndür, çünkü o bir tuzaktır.
-
کشتن این نار نبود جز به نور ** نورک اطفا نارنا نحن الشکور
- Bu ateşi ancak nur söndürebilir. Cehennem mümine “Nurun ateşimizi söndürdü“ der… Allah’a şükürler olsun!
-
گر تو بی نوری کنی حلمی بدست ** آتشت زنده‌ست و در خاکسترست
- Nura sahip olmadığın halde yavaşlık, mülayimlik gösterirsen bu kötü bir şeydir. Çünkü ateşin sönmemiştir, küllenmiştir.
-
آن تکلف باشد و روپوش هین ** نار را نکشد به غیر نور دین
- Bu hal, bir tekellüftür. Aklını başına al, ateşi din nurundan başka bir şey söndürmez.
-
تا نبینی نور دین آمن مباش ** کاتش پنهان شود یک روز فاش
- Din nurunu görmedikçe emin olma… Çünkü gizli ateş, bir gün olur ortaya çıkar.
-
نور آبی دان و هم در آب چفس ** چونک داری آب از آتش مترس 3485
- Nuru bir su bil, suya yapış… Suyu elde ettin mi ateşten korkma!
-
آب آتش را کشد کتش بخو ** می‌بسوزد نسل و فرزندان او
- Ateşi su söndürür. Çünkü ateş, huyu muktezası suyun soyunu, sopunu, oğullarını, (yani ağaçları, otları) yakar, yandırır!
-
سوی آن مرغابیان رو روز چند ** تا ترا در آب حیوانی کشند
- Birkaç günceğiz o su kuşlarının yanına git de seni Abıhayata ulaştırsınlar.
-
مرغ خاکی مرغ آبی هم‌تنند ** لیک ضدانند آب و روغنند
- Karakuşuyla su kuşu, suret bakımından birdir ama suyla yağ gibi hakikatte birbirine zıttır,
-
هر یکی مر اصل خود را بنده‌اند ** احتیاطی کن بهم ماننده‌اند
- Bunlar, birbirlerine benzerler ama her biri, kendi aslına kuldur, köledir. Dikkat ve ihtiyatla hareket et.
-
همچنانک وسوسه و وحی الست ** هر دو معقولند لیکن فرق هست 3490
- Nitekim vesveseyle Elest deminin vahyi… Her ikisi de duyguyla değil, akılla anlaşılır; fakat aralarında fark var.
-
هر دو دلالان بازار ضمیر ** رختها را می‌ستایند ای امیر
- Her ikisi de gönül pazarının tellâlıdır, her ikisi de matahlarını över, durur.
-
گر تو صراف دلی فکرت شناس ** فرق کن سر دو فکر چون نخاس
- Gönül sarrafıysan fikrini anla, gönlüne geleni bil de esir tellâlı gibi bu iki fikri birbirinden ayırt et.
-
ور ندانی این دو فکرت از گمان ** لا خلابه گوی و مشتاب و مران
- Eğer şüpheye düşüyor ve iki fikri ayırt edemiyorsan “Aldatmaca yok“ de; acele etme, koşma!
-
حیله دفع مغبون شدن در بیع و شرا
- Alışverişte aldanmamanın çaresi