-
منبلی نی کو به کف پول آورد ** منبلی چستی کزین پل بگذرد
- Âleme el avuç açan, kendisine para pul toplayan tembel değilim, bu köprüden çevikçe geçen bir tembelim.
-
آن نه کو بر هر دکانی بر زند ** بل جهد از کون و کانی بر زند 3950
- Her dükkâna başvuran, halini söyleyen tembel değilim. Varlıktan sıçrayıp kurtulan ve bir madene ulaşan tembelim.
-
مرگ شیرین گشت و نقلم زین سرا ** چون قفص هشتن پریدن مرغ را
- Kuşa, kafesi bırakıp uçmak nasıl hoş, tatlı gelirse bana da ölmek ve bu yurttan göçmek öyle hoş, öyle tatlı geliyor.
-
آن قفص که هست عین باغ در ** مرغ می‌بیند گلستان و شجر
- Bahçeye konan kafesteki kuş, gülleri, ağaçları görür.
-
جوق مرغان از برون گرد قفص ** خوش همی‌خوانند ز آزادی قصص
- Dışarıda, kafesin çevresinde ötüşen kuşlar, hürriyete ait güzel, güzel hikâyeler söylerler.
-
مرغ را اندر قفص زان سبزه‌زار ** نه خورش ماندست و نه صبر و قرار
- Kafesteki kuş, onları duyar, o yeşilliği görürde ne iştahı kalır, ne sabrı, ne kararı!
-
سر ز هر سوراخ بیرون می‌کند ** تا بود کین بند از پا برکند 3955
- Başını kafesin her deliğinden çıkarır durur. Ayağındaki bağdan kurtulmak ister.
-
چون دل و جانش چنین بیرون بود ** آن قفص را در گشایی چون بود
- O kuşun gönlü de dışarıdadır, canı da… Böyleyken kafesi açıversen ne yapar?
-
نه چنان مرغ قفص در اندهان ** گرد بر گردش به حلقه گربگان
- O kuş, kafese kapanmış kafesin etrafında da kediler birkaç halka olmuş kuşa benzemez ki.
-
کی بود او را درین خوف و حزن ** آرزوی از قفص بیرون شدن
- Bu çeşit kuş korkuya, vehme düşer, hiç kafesten çıkmayı ister mi o?
-
او همی‌خواهد کزین ناخوش حصص ** صد قفص باشد بگرد این قفص
- Hatta o kötülükler yüzünden kafesin etrafında daha yüz tane kafes olmasını ister.
-
عشق جالینوس برین حیات دنیا بود کی هنر او همینجا بکار می‌آید هنری نورزیده است کی در آن بازار بکار آید آنجا خود را به عوام یکسان می‌بیند
- Calinus bu dünya yaşayışına âşıktı, çünkü hüneri, ancak burada geçerdi, o pazarda bir işe yaramazdı. O yüzden kendisini o âlemde halkla bir görürdü
-
آنچنانک گفت جالینوس راد ** از هوای این جهان و از مراد 3960
- Bu şuna benzer: Akıl ve hikmette üstün olan Calinus da bu dünyanın havasına kapılmış, dünya muradına gönül vermiş olduğundan,
-
راضیم کز من بماند نیم جان ** که ز کون استری بینم جهان
- “Yarı canlı bir halde dünyayı bir katır götünden görmeye bile razıyım, tek ölmeyeyim” dedi.
-
گربه می‌بیند بگرد خود قطار ** مرغش آیس گشته بودست از مطار
- Kafes etrafında kedilerin toplanmış olduğunu görmüş, bir kuşa benzeyen ruhu, uçmaktan meyus olmuştu.
-
یا عدم دیدست غیر این جهان ** در عدم نادیده او حشری نهان
- Yahut da bu cihandan başka her şeyi yok görmüş, yokluktaki haşri görmemişti.
-
چون جنین کش می‌کشد بیرون کرم ** می‌گریزد او سپس سوی شکم
- Ana karnındaki çocuk gibi hani. Allah’ın keremi, onu rahimden dışarı çeker de o yine rahme doğru kaçar durur.
-
لطف رویش سوی مصدر می‌کند ** او مقر در پشت مادر می‌کند 3965
- Allah’ın lütfu, onun yüzünü bu âleme çıkacağı tarafa döndürür, o yine büzülüp ana karnına sokulur.
-
که اگر بیرون فتم زین شهر و کام ** ای عجب بینم بدیده این مقام
- Bu şehirden, bu yurttan dışarı çıkarsam acaba bir daha burasını görebilir miyim?
-
یا دری بودی در آن شهر وخم ** که نظاره کردمی اندر رحم
- Rahimde bir kapı olsaydı da o havası ufunetli şehir görünseydi.
-
یا چو چشمه‌ی سوزنی راهم بدی ** که ز بیرونم رحم دیده شدی
- Yahut da bir iğne yordamı kadar delik bulunsaydı da dışarısını bir görseydim der!
-
آن جنین هم غافلست از عالمی ** همچو جالینوس او نامحرمی
- Ana karnındaki çocuk da rahmin dışında bir âlem olduğundan gafildir, o da Calinus gibi nâmahremdir.
-
اونداند کن رطوباتی که هست ** آن مدد از عالم بیرونیست 3970
- Bilmez ki rahimdeki yaşlıklarda dışarıdaki âlemin feyziyledir.
-
آنچنانک چار عنصر در جهان ** صد مدد آرد ز شهر لامکان
- Dünyadaki dört unsur da kendilerine Lâmekân âleminden yüzlerce yardım geldiğini bilmezler.
-
آب و دانه در قفص گر یافتست ** آن ز باغ و عرصه‌ای درتافتست
- Kuş, kafeste su ve tane buluyor ama su da kafesin dışındaki bağdan, bahçeden gelmede, tane de!
-
جانهای انبیا بینند باغ ** زین قفص در وقت نقلان و فراغ
- Peygamberlerin canları bu âlemden göçer, bu âlemden kurtulurken o bağı, o bahçeyi görür de