-
چون بر آمد موسی از اقصای دشت ** کوه طور از مقدمش رقاص گشت
- Musa, çölün bir ucundan kalkıp gelince Tur dağı, onun gelişinden neşelendi, rakkas kesildi!
-
تفسیر یا جبال اوبی معه والطیر
- “Ey dağlar, Davud’la beraber okuyun dedik; kuşları da ona teshir ettik” ayetinin tefsiri
-
روی داود از فرش تابان شده ** کوهها اندر پیش نالان شده
- Davud’un yüzü Allah nuruyla parladı… Dağlar, onunla beraber feryada geldiler.
-
کوه با داود گشته همرهی ** هردو مطرب مست در عشق شهی
- Dağ Davud’a yoldaş oldu… Her iki çalgıcıda bir padişahın aşkıyla sarhoş oldu!
-
یا جبال اوبی امر آمده ** هر دو هم‌آواز و هم‌پرده شده 4270
- “Dağlar Davud’un sesine ses verin, onunla beraber ırlayın” diye emir geldi. Dağla Davud… İkisi de bir sesle seslendi, bir perdeden okudu.
-
گفت داودا تو هجرت دیده‌ای ** بهر من از همدمان ببریده‌ای
- Allah dedi ki: “Ey Davud, sen yerinden, yurdundan ayrıldın… Benim için hemdemlerinden cüda düştün.
-
ای غریب فرد بی مونس شده ** آتش شوق از دلت شعله زده
- Ey garip olmuş, tek ve muinsiz kalmış olan Davud, iştiyak ateşi, gönlünden şule vermekte.
-
مطربان خواهی و قوال و ندیم ** کوهها را پیشت آرد آن قدیم
- Çalgıcılar, hanendeler, arkadaşlar istersin. O Kadîm Allah dağları senin huzuruna getirir.
-
مطرب و قوال و سرنایی کند ** که به پیشت بادپیمایی کند
- Dağlar, sana çalgı çalarlar, şarkı okurlar, zurnacılık ederler. Hepsi de huzurunda yel gibi ses çıkarır, sesine ses verirler.”
-
تا بدانی ناله چون که را رواست ** بی لب و دندان ولی را ناله‌هاست 4275
- Dudağı, dişi yokken dağın ses vermesi, feryat etmesi caiz oluyor ya… Bil ki velinin de ağızsız, dudaksız sözleri, feryatları var!
-
نغمه‌ی اجزای آن صافی‌جسد ** هر دمی در گوش حسش می‌رسد
- O her şeyden arınmış mescidin cüzülerinden her an nağmeler çıkar. O nağmelerde her an, velinin can kulağına ulaşır.
-
همنشینان نشنوند او بشنود ** ای خنک جان کو به غیبش بگرود
- Yanında oturanlar duymazlar, işitmezler de o duyar, işitir. Ne mutlu o cana ki gayba inanmıştır!
-
بنگرد در نفس خود صد گفت و گو ** همنشین او نبرده هیچ بو
- Velî, kendi kendine yüzlerce söz söyler, dinler de yanında oturan kokusunu bile alamaz!
-
صد سال و صد جواب اندر دلت ** می‌رسد از لامکان تا منزلت
- Lâmekân âleminden gönlüne yüzlerce sual, yüzlerce cevap gelir, menziline kadar erişir!
-
بشنوی تو نشنود زان گوشها ** گر به نزدیک تو آرد گوش را 4280
- Bunları sen duyarsın da başkaları kulaklarını ağızlarına kadar yaklaştırsalar yine duymazlar!
-
گیرم ای کر خود تو آن را نشنوی ** چون مثالش دیده‌ای چون نگروی
- Tutalım, velilerin sessiz, harfsiz sözlerini duymuyor, işitmiyorsun; işte gördün ya… Misli sende de var; neden inanmıyorsun a sağır!
-
جواب طعنه‌زننده در مثنوی از قصور فهم خود
- Kendi anlayışındaki kusur yüzünden Mesnevi’yi kınamaya kalkışana cevap
-
ای سگ طاعن تو عو عو می‌کنی ** طعن قرآن را برون‌شو می‌کنی
- Ey kınayan köpek, sen hav hav edip duruyor da Kur’an’ı kınamakla hükmünden kendimi kurtarırım mı sanıyorsun?
-
این نه آن شیرست کز وی جان بری ** یا ز پنجه‌ی قهر او ایمان بری
- Bu o aslan değil ki ondan canını halâs etmeğe muvaffak olasın yahut kahrının pençesinden imanını kurtarasın!
-
تا قیامت می‌زند قرآن ندی ** ای گروهی جهل را گشته فدی
- Kur’an, kıyamete kadar, ey kendilerini bilgisizliğe feda edenler, diye nida eder.
-
که مرا افسانه می‌پنداشتید ** تخم طعن و کافری می‌کاشتید 4285
- Der ki: “Siz, beni masal sandınız da kınama ve kâfirlik tohumunu ektiniz!
-
خود بدیدیت آنک طعنه می‌زدیت ** که شما فانی و افسانه بدیت
- Fakat kınayıp da aslı yok, masaldan ibaret dediniz ama gördünüz ya… Siz yok oldunuz, siz masal oldunuz.
-
من کلام حقم و قایم به ذات ** قوت جان جان و یاقوت زکات
- Ben Allah’ın kelâmıyım, Allah’la kaimim. Canın canına gıdayım; arı duru, parlak bir yakutum.
-
نور خورشیدم فتاده بر شما ** لیک از خورشید ناگشته جدا
- Ben, güneşin nuruyum… Sizin üstünüze vurdum, sizi aydınlattım; fakat güneşten ayrılmış değilim.
-
نک منم ینبوع آن آب حیات ** تا رهانم عاشقان را از ممات
- Bakın, ben âşıkları ölümden kurtarmak için buracıkta akıp duran bir âbıhayatım.
-
گر چنان گند آزتان ننگیختی ** جرعه‌ای بر گورتان حق ریختی 4290
- Hırsınız, hasediniz bu kötü kokuyu salmasaydı Allah, sizin mezarlarınıza da bundan bir katrecik saçardı.
-
نه بگیرم گفت و پند آن حکیم ** دل نگردانم بهر طعنی سقیم
- O, Hakîm’in sözünü, o Hakîm’in öğüdünü tutmaz mıyım hiç? Her kötü ve yanlış kınama yüzünden gönlümü bozmam, işimden, sözümden kalmam.
-
مثل زدن در رمیدن کره‌ی اسپ از آب خوردن به سبب شخولیدن سایسان
- Seyislerin ıslık çalmaları yüzünden tayın ürküp su içmemesi