چون بدانستی سبب را سهل شد ** دانش اسباب دفع جهل شد
Fakat sebebi bilindi mi iş kolaylaşır. Sebeplerini bilmek, bilgisizliği giderir.
گفت با خود هستش اندر مغز و رگ ** توی بر تو بوی آن سرگین سگ
Adam kendi kendine, onun iliğine damarına kat kat köpek pisliği sinmiştir.
تا میان اندر حدث او تا به شب ** غرق دباغیست او روزی‌طلب275
Rızkını elde etmek için her gün, akşamlara kadar pisliğe gömülmüştür, tabaklığa gark olunmuştur demişti.
پس چنین گفتست جالینوس مه ** آنچ عادت داشت بیمار آنش ده
Büyük Calinus da böyle demiştir: Hastaya, neye alışkınsa onu ver!
کز خلاف عادتست آن رنج او ** پس دوای رنجش از معتاد جو
Aykırı olan şeylerden zahmet çeker; onun için hastalığının ilacını da alıştığı şeylerde ara!
چون جعل گشتست از سرگین‌کشی ** از گلاب آید جعل را بیهشی
Bokböceği, daima pislik taşır durur... Bu yüzden de gülsuyundan bayılır.
هم از آن سرگین سگ داروی اوست ** که بدان او را همی معتاد و خوست
Onun ilâcı yine köpek pisliğidir... Çünkü ona alışmıştır, onunla halli hamur olmuştur.
الخبیثات الخبیثین را بخوان ** رو و پشت این سخن را باز دان280
“Pisler, peslerindir” ayetini oku da bu sözün önünü, sonunu anla!
ناصحان او را به عنبر یا گلاب ** می دوا سازند بهر فتح باب
Öğütçüler, pis kişiyi, ona bir kapı açılması, iyileşmesi için amberle, gülsuyu ile tedavi etmek isterler!
مر خبیثان را نسازد طیبات ** درخور و لایق نباشد ای ثقات
Fakat ey inanılır, itimat edilir kişiler, pislere temiz şeyler lâyık değildir ki!
چون زعطر وحی کژ گشتند و گم ** بد فغانشان که تطیرنا بکم
Onlar, vahyin güzel kokusuyla eğrilmişler, sapıtmışlardır da “Siz bize uğursuzsunuz, biz, sizin yüzünüzden kötülüğe uğradık” diye feryada başlamışlardır.
رنج و بیماریست ما را این مقال ** نیست نیکو وعظتان ما را به فال
“Bu söz, bize zahmet veriyor, bu sözden hastalanıyoruz... Sizin vaazınız iyi değil, bize iyi gelmiyor.
گر بیاغازید نصحی آشکار ** ما کنیم آن دم شما را سنگسار285
Eğer yine susmaz da nasihate başlarsanız derhal sizi taşlar, öldürürüz.
ما بلغو و لهو فربه گشته‌ایم ** در نصیحت خویش را نسرشته‌ایم
Biz, oyunla, abes ve saçma şeylerle semirmişiz... Öğüte hiç alışmamışız!
هست قوت ما دروغ و لاف و لاغ ** شورش معده‌ست ما را زین بلاغ
Bizim gıdamız yalandır, asılsız lâftır, saçma sapan sözlerdir... Sizin bildirdiğiniz şeyler, midemizi bozuyor.
رنج را صدتو و افزون می‌کنید ** عقل را دارو به افیون می‌کنید
Siz bu sözlerle hastalığımızı yüzlerce defa artırıyor... Akla ilâç olarak afyon veriyorsunuz” demişlerdir.
معالجه کردن برادر دباغ دباغ را به خفیه به بوی سرگین