راه‌زن هرگز گدایی را نزد ** گرگ گرگ مرده را هرگز گزد2755
Yol kesen, asla bir yoksulu dövüp vurmaz. Kurt ölü kurdu katiyen ısırmaz!
خضر کشتی را برای آن شکست ** تا تواند کشتی از فجار رست
Hızır, gemiyi kötü kişilerin ellerinden kurtarabilmek için deldi, kırdı.
چون شکسته می‌رهد اشکسته شو ** امن در فقرست اندر فقر رو
Mademki kırık gemi kurtuluyor, sen de kırıl! Emniyet, yoksulluktadır, yürü, yoksul ol!
آن کهی کو داشت از کان نقد چند ** گشت پاره پاره از زخم کلند
Madeni olan ve madende birkaç parası bulunan dağ, külünk, kazma yaralarıyla paramparça oldu.
تیغ بهر اوست کو را گردنیست ** سایه که افکندست بر وی زخم نیست
Kılıç, boynu olanın boynunu keser, gölge, yerlere döşenmiştir; o hiç yaralanmaz!
مهتری نفطست و آتش ای غوی ** ای برادر چون بر آذر می‌روی2760
Ululuk, fazla ateştir a azgın... Kardeş, kendini ateşe nasıl atıyorsun ki?
هر چه او هموار باشد با زمین ** تیرها را کی هدف گردد ببین
Yerle bir olan, bak hele, oklara hedef olur mu hiç?
سر بر آرد از زمین آنگاه او ** چون هدفها زخم یابد بی رفو
Fakat yerden başkaldırdı mı o zaman hedefler gibi çaresiz yaralanır!
نردبان خالق این ما و منیست ** عاقبت زین نردبان افتادنیست
Bu bizlik, benlik, halkın merdivenidir, halk, nihayet bu merdivenden düşer!
هر که بالاتر رود ابله‌ترست ** که استخوان او بتر خواهد شکست
Kim merdivenin daha üstüne çıkarsa daha aptaldır. Çünkü düşünce onun kemikleri daha beter kırılır!
این فروعست و اصولش آن بود ** که ترفع شرکت یزدان بود2765
Bunlar fer'i lerdir. Asıllarıyla şudur: Yücelik, Allah' ya şirk koşmadır!
چون نمردی و نگشتی زنده زو ** یاغیی باشی به شرکت ملک‌جو
Ölmedin de onunla ditilmedin mi ona ortak olmaya, ülke ve devlet kazanmaya savaşan bir düşmansın!
چون بدو زنده شدی آن خود ویست ** وحدت محضست آن شرکت کیست
Fakat onunla dirildin mi, zaten dirilen odur... Bu, tam birliktir; nerde şerik oluş?
شرح این در آینه‌ی اعمال جو ** که نیابی فهم آن از گفت و گو
Fakat bunu işlerinin aynasında gör. Çünkü bunu sözle, dedikoduyla anlayamazsın!
گر بگویم آنچ دارم در درون ** بس جگرها گردد اندر حال خون
İçimdekini söylersem çok ciğerleri kan kesiliverir!
بس کنم خود زیرکان را این بس است ** بانگ دو کردم اگر در ده کس است2770
Artık bu kadarını kâfi göreyim, zaten anlayanlara bu, yeter... Köyde kimse varsa iki kere seslendim işte!
حاصل آن هامان بدان گفتار بد ** این چنین راهی بر آن فرعون زد
Hâsılı Haman, o kötü sözlerle böyle bir yolu Firavun' a kesti!
لقمه‌ی دولت رسیده تا دهان ** او گلوی او بریده ناگهان
Devlet lokması da ağzına kadar gelmişti. Haman, Firavun'un boğazını kesiverdi!
خرمن فرعون را داد او به باد ** هیچ شه را این چنین صاحب مباد
Firavun'un harmanını o, yele verdi. Hiçbir padişahın böyle veziri olmasın!
نومید شدن موسی علیه‌السلام از ایمام فرعون به تاثیر کردن سخن هامان در دل فرعون
Musa aleyhisselâm'ın Haman'ın sözlerinin tesiriyle Firavun'un imana gelmesinden ümidini kesmesi
گفت موسی لطف بنمودیم وجود ** خود خداوندیت را روزی نبود
Musa dedi ki: Ben sana lütuflar gösterdim, cömertliklerde bulundum, fakat ne yapayım? Allah, sana kısmet etmemiş!
آن خداوندی که نبود راستین ** مر ورا نه دست دان نه آستین2775
Hakikî olmayan padişahlığı ne el bil, ne yen!
آن خداوندی که دزدیده بود ** بی دل و بی جان و بی دیده بود
Çalma, çırpma padişahlık, cansız, gönülsüz ve gözsüzdür.
آن خداوندی که دادندت عوام ** باز بستانند از تو هم‌چو وام
Sana padişahlığı halk verdiyse borç alır gibi yine senden alır!
ده خداوندی عاریت به حق ** تا خداوندیت بخشد متفق
İğreti padişahlığı Allah' ya ver de Allah sana herkesin kabul edeceği hakikî bir padişahlık versin!
منازعت امیران عرب با مصطفی علیه‌السلام کی ملک را مقاسمت کن با ما تا نزاعی نباشد و جواب فرمودن مصطفی علیه‌السلام کی من مامورم درین امارت و بحث ایشان از طرفین
Arap beylerinin, ülkeyi ve devlet! Aramızda bölüşelim de kavga, gürültü kalmasın diye Mustafa aleyhisselâm'a müracaatları, Mustafa aleyhisselâm'ın "Ben, bu beyliği yapmaya memurum" diye cevap vermesi, iki tarafın da birbirleriyle bahse girişmeleri
آن امیران عرب گرد آمدند ** نزد پیغامبر منازع می‌شدند
Arap beyleri toplanıp Peygamber' in yanına gelerek çekişmeye başladılar.