سنت و عادت نهاده با مزه ** باز کرده خرق عادت معجزه 1545
Hoşluk ve tatlılıkla adet, yol yordam koydu ama sonra da o adeti, o yolu yordamı yırttı, adına mucize dendi.
بی‌سبب گر عز به ما موصول نیست ** قدرت از عزل سبب معزول نیست
Sebepsiz olarak bize yücelik gelmez. Gelmez ama kudret, sebebi kaldırmada aciz değil.
ای گرفتار سبب بیرون مپر ** لیک عزل آن مسبب ظن مبر
Ey sebebe kapılan, sebepten dışarı uçma. Fakat sebebi yaratanı da abes sanmaya kalkışma.
هر چه خواهد آن مسبب آورد ** قدرت مطلق سببها بر درد
Sebebi yaratan Tanrı, ne dilerse yapar. Mutlak olan kudret, sebepleri de yırtar, ortadan kaldırır.
لیک اغلب بر سبب راند نفاذ ** تا بداند طالبی جستن مراد
Fakat arayan muradına erişsin diye çok defa, yaptığı işleri sebeple yapar, sebeple yaratır.
چون سبب نبود چه ره جوید مرید ** پس سبب در راه می‌باید بدید 1550
Sebep olmasa mürit nasıl yol arasın? Şu halde yolda sebeplerin görünmesi lazımdır.
این سببها بر نظرها پرده‌هاست ** که نه هر دیدار صنعش را سزاست
Bu sebepler, görüşlere perdedir. Çünkü her göz, onun sanatını görmeye layık değildir.
دیده‌ای باید سبب سوراخ کن ** تا حجب را بر کند از بیخ و بن
Sebebi yırtacak bir göz gerek ki perdeleri kökünden çekip çıkarsın.
تا مسبب بیند اندر لامکان ** هرزه داند جهد و اکساب و دکان
Bu suretle de mekansızlık yurdunda sebepleri yaratanı görsün, çalışmayı, kazancı dükkânı saçma ve beyhude saysın.
از مسبب می‌رسد هر خیر و شر ** نیست اسباب و وسایط ای پدر
Her hayır ve şer, sebebini yaratandan gelir. Babacığım sebep ve vasıtalar.
جز خیالی منعقد بر شاه‌راه ** تا بماند دور غفلت چند گاه 1555
Bir zamancağız gaflet devri yürüyüp gitsin diye ana yolun üstünde toplanmış bir hayalden başka bir şey değildir.
در ابتدای خلقت جسم آدم علیه‌السلام کی جبرئیل علیه‌السلام را اشارت کرد کی برو از زمین مشتی خاک برگیر و به روایتی از هر نواحی مشت مشت بر گیر
Adem aleyhisselam'ın bedeni, ilk yaratılırken Tanrının Cebrail aleyhisselam'a "Yürü, şu yeryüzünden bir avuç toprak al", bir rivayete göre de "Her yerden avuç avuç toprak al"diye emretmesi
چونک صانع خواست ایجاد بشر ** از برای ابتلای خیر و شر
Sanat sahibi Tanrı, hayra, şerre uğramak, sınamak üzere Adem’i yaratmak istediği zaman,
جبرئیل صدق را فرمود رو ** مشت خاکی از زمین بستان گرو
Özü doğru Cebrail’e “Yürü, yeryüzünden bir avuç toprak ödünç al” buyurdu.
او میان بست و بیامد تا زمین ** تا گزارد امر رب‌العالمین
Cebrail hizmete bel bağlayıp alemlerin rabbinin emrini yerine getirmek üzere yeryüzüne geldi.
دست سوی خاک برد آن متمر ** خاک خود را در کشید و شد حذر
O, buyruk kulu, yere el attı. Toprak, kendini çekti, çekindi.
پس زبان بگشاد خاک و لابه کرد ** کز برای حرمت خلاق فرد 1560
Dile gelip yalvarmaya, tek yaratıcı hürmetine beni bırak, yürü git, canımı bağışla. O yürük atinin yularını çek benden.
ترک من گو و برو جانم ببخش ** رو بتاب از من عنان خنگ رخش