مبتلی چون دید تاویلات رنج ** برد بیند کی شود او مات رنج
Bir belaya uğrayan, o dertten perişan olmaz, bir çok tevillerde bulunur.
صاحب تاویل ایاز صابرست ** کو به بحر عاقبتها ناظرست
Eyaz’da sabırlıdır, tevillerde bulunur. O işin sonuna bakar.
همچو یوسف خواب این زندانیان ** هست تعبیرش به پیش او عیان 1995
Yusuf gibi, bu zindandakilerin rüyalarını tabir eder, tabiri onca aşikardır.
خواب خود را چون نداند مرد خیر ** کو بود واقف ز سر خواب غیر
Rüyasını yoramayan başkasının Rüyasını nasıl yorabilir?
گر زنم صد تیغ او را ز امتحان ** کم نگردد وصلت آن مهربان
Ben onu sınasam, Sınama yüzünden ona yüzlerce kılıç vursam yine o merhametli sevgilinin sevgisi eksilmez.
داند او که آن تیغ بر خود میزنم ** من ویم اندر حقیقت او منم
Bilir ki o kılıcı kendime vuruyorum. Çünkü ben oyum hakikatte o da ben.
بیان اتحاد عاشق و معشوق از روی حقیقت اگر چه متضادند از روی آنک نیاز ضد بینیازیست چنان که آینه بیصورتست و ساده است و بیصورتی ضد صورتست ولکن میان ایشان اتحادیست در حقیقت کی شرح آن درازست و العاقل یکفیه الاشاره
Niyaz, nazın zahiren zıddıdır, fakat hakikatte aşıkla maşuk, görünüşte zıt olmakla beraber birdir. Nitekim aynanın sureti yoktur, suretsizlik de suretin zıddıdır. Fakat aynayla suret arasında hakikatte birlik vardır. Bunu anlatmak uzun sürer. Aklı olana bir işaret yeter.
جسم مجنون را ز رنج و دوریی ** اندر آمد ناگهان رنجوریی
Ayrılık derdinden Mecnun, ansızın hastalandı.
خون بجوش آمد ز شعلهی اشتیاق ** تا پدید آمد بر آن مجنون خناق 2000