English    Türkçe    فارسی   

5
420-444

  • گفت درویشی به درویشی که تو  ** چون بدیدی حضرت حق را بگو  420
  • Bir derviş bir dervişe “Allah’yı nasıl gördün, söyle” dedi.

  • گفت بی‌چون دیدم اما بهر قال  ** بازگویم مختصر آن را مثال 
  • Derviş dedi: Neliksiz, niteliksiz gördüm. Fakat söze getirebilmek için onu kısa bir örnekle anlatayım.

  • دیدمش سوی چپ او آذری  ** سوی دست راست جوی کوثری 
  • Gördüm ki sol yanında bir ateş, sağ yanında da bir kevser ırmağı vardı.

  • سوی چپش بس جهان‌سوز آتشی  ** سوی دست راستش جوی خوشی 
  • Solunda cihanı yakıp yandıran müthiş bir ateş, sağında güzelim bir ırmak.

  • سوی آن آتش گروهی برده دست  ** بهر آن کوثر گروهی شاد و مست 
  • Bir kısım halk o ateşe el atmış, bir kısım halkta o kevsere ulaşacağından neşeli ve sarhoş.

  • لیک لعب بازگونه بود سخت  ** پیش پای هر شقی و نیکبخت  425
  • Fakat bu, her kötü kişiyle her bahtı yaver olanı şaşırtacak pek aykırı ve acayip bir oyundu.

  • هر که در آتش همی رفت و شرر  ** از میان آب بر می‌کرد سر 
  • Kim o ateşe, kıvılcıma atılıyorsa öbür yandaki sudan baş çıkarıyordu.

  • هر که سوی آب می‌رفت از میان  ** او در آتش یافت می‌شد در زمان 
  • Kim suya atılıyorsa derhal kendisini ateş içinde buluyordu.

  • هر که سوی راست شد و آب زلال  ** سر ز آتش بر زد از سوی شمال 
  • Kim sağ yana gidiyor, o güzelim suya dalıyorsa sol taraftaki ateş içinden baş göstermedeydi.

  • وانک شد سوی شمال آتشین  ** سر برون می‌کرد از سوی یمین 
  • Sol yandaki ateşe dalansa sağ yandan çıkmaktaydı.

  • کم کسی بر سر این مضمر زدی  ** لاجرم کم کس در آن آتش شدی  430
  • Bunun sırrını pek az kişi anlıyor, hasılı o ateşe pek az kişi atlıyordu.

  • جز کسی که بر سرش اقبال ریخت  ** کو رها کرد آب و در آتش گریخت 
  • Ancak başına devlet saçısı saçılan, suyu bırakıp ateşe kaçıyordu.

  • کرده ذوق نقد را معبود خلق  ** لاجرم زین لعب مغبون بود خلق 
  • Halk eldeki hazır zevki mabut edinmiştir. Hulâsa halk, bu oyunu kaybetmiş, bu oyunda zarar girmiştir.

  • جوق‌جوق وصف صف از حرص و شتاب  ** محترز ز آتش گریزان سوی آب 
  • Bölük, bölük saf, saf hırslarına uyanlar, ateşten çekinmede, suya kaçmada.

  • لاجرم ز آتش برآوردند سر  ** اعتبارالاعتبار ای بی‌خبر 
  • Fakat suya dalan, ateşten baş göstermede. Ey hakikatten haberi olmayan, ibret al, ibret!

  • بانگ می‌زد آتش ای گیجان گول  ** من نیم آتش منم چشمه‌ی قبول  435
  • Ateş, ey bön ahmaklar, ben ateş değilim, makbul bir kaynağım.

  • چشم‌بندی کرده‌اند ای بی‌نظر  ** در من آی و هیچ مگریز از شرر 
  • A gözsüzler sizin gözünüzü bağlamışlar. Bana gelin, kıvılcımlarımdan kaçmayın.

  • ای خلیل اینجا شرار و دود نیست  ** جز که سحر و خدعه‌ی نمرود نیست 
  • Ey Halil burada ne kıvılcım vardır, ne duman. Bu görünen şey, ancak Nemrud’un büyüsü, hilesi demekteydi.

  • چون خلیل حق اگر فرزانه‌ای  ** آتش آب تست و تو پروانه‌ای 
  • Sen de Halil gibi akıllıysan ateş senin soyundur, sen bir pervanesin.

  • جان پروانه همی‌دارد ندا  ** کای دریغا صد هزارم پر بدی 
  • Pervanenin canı keşke binlerce kanadım olsaydı da,

  • تا همی سوزید ز آتش بی‌امان  ** کوری چشم و دل نامحرمان  440
  • Mahrem olmayanların körlüklerine rağmen amansız bir surette ateşlere yansaydı.

  • بر من آرد رحم جاهل از خری  ** من برو رحم آرم از بینش‌وری 
  • Bilgisiz kişi, eşekliğinden bana acır, bense bilgi ve görgü sahibi olduğumdan ona acırım diye bağırıp durur.

  • خاصه این آتش که جان آبهاست  ** کار پروانه به عکس کار ماست 
  • Hele şu suların bile canı olan ateş yok mu? Pervanenin işi bizim işimizin aksi.

  • او ببینند نور و در ناری رود  ** دل ببیند نار و در نوری شود 
  • O nur görür ateşe atılır, gönül de ateş görür, nura dalar.

  • این چنین لعب آمد از رب جلیل  ** تا ببینی کیست از آل خلیل 
  • Ulu Allah’nın, Halil evladı kimdir, göresin diye böyle oyunları vardır.