-
انفقوا گفتست پس کسپی بکن ** زانک نبود خرج بی‌دخل کهن
- “Yoksullara verin onları doyurun “ denmiştir, şu halde kazan. Çünkü elinde eskiden kazandığın bir şey olmadıkça harcayamazsın ki.
-
گر چه آورد انفقوا را مطلق او ** تو بخوان که اکسبوا ثم انفقوا 580
- Gerçi o mutlak olarak “Yoksulları doyurun” demiştir ama sen “Kazanın da sonra yoksulları doyurun” diye oku’
-
هم‌چنان چون شاه فرمود اصبروا ** رغبتی باید کزان تابی تو رو
- Yine böyle o padişah “Sabredin” buyurdu. Bir istek olmalı ki ondan yüz çeviresin.
-
پس کلوا از بهر دام شهوتست ** بعد از آن لاتسرفوا آن عفتست
- “Yeyin” emri şehvet için bir tuzaktır, ondan sonra gelen “İsraf etmeyin” emriyse temizliktir.
-
چونک محمول به نبود لدیه ** نیست ممکن بود محمول علیه
- Şehvet olmasa ondan kaçınmaya imkan olabilir mi?
-
چونک رنج صبر نبود مر ترا ** شرط نبود پس فرو ناید جزا
- Sabretme ezasına uğramadıkça karşılığında bir hayır ve mükafat elde edemezsin.
-
حبذا آن شرط و شادا آن جزا ** آن جزای دل‌نواز جان‌فزا 585
- Ne hoştur o şart ve ne sevinçli şeydir o mükafat. O gönüller açan, canlara canlar katan mükafat!
-
در بیان آنک ثواب عمل عاشق از حق هم حق است
- Aşıkın Allah’dan kazandığı sevap da Allah’dır
-
عاشقان را شادمانی و غم اوست ** دست‌مزد و اجرت خدمت هم اوست
- Aşıkların neşesi de odur, gamı da, hizmetlerine karşılık aldıkları ücret de.
-
غیر معشوق ار تماشایی بود ** عشق نبود هرزه سودایی بود
- Aşık, sevgiliden başkasını seyre dalarsa bu, aşk değildir, aslı yok bir sevdadır.
-
عشق آن شعله‌ست کو چون بر فروخت ** هرچه جز معشوق باقی جمله سوخت
- Aşk, o yalımdır ki parladı mı sevgiliden başka ne varsa hepsini yakar.
-
تیغ لا در قتل غیر حق براند ** در نگر زان پس که بعد لا چه ماند
- La kılıcı, Allah’dan başka ne varsa hepsini keser silip süpürür. Bir bak hele, La’dan sonra ne kalır?
-
ماند الا الله باقی جمله رفت ** شاد باش ای عشق شرکت‌سوز زفت 590
- İllallah kalır, hepsi gider. Neşelen, sevin ey ikiliği yakıp yandıran şiddetli aşk!
-
خود همو بود آخرین و اولین ** شرک جز از دیده‌ی احول مبین
- Zaten evvelkiler de oydu, sonrakiler de. İkilik ancak şaşı gözün bir görüşüdür, bunu böyle gör.
-
ای عجب حسنی بود جز عکس آن ** نیست تن را جنبشی از غیر جان
- Ne şaşılacak şey! Hiç onun aksinden başka bir güzel olur mu? Beden, ancak canla hareket edebilir.
-
آن تنی را که بود در جان خلل ** خوش نگردد گر بگیری در عسل
- Canı olmayan bedeni istersen yağla, balla beslemeye kalk, yine beyhudedir.
-
این کسی داند که روزی زنده بود ** از کف این جان جان جامی ربود
- Bunu, bir günceğiz olsun dirilip bu canlar canının elindeki kadehi alan, o şarabı içen bilir.
-
وانک چشم او ندیدست آن رخان ** پیش او جانست این تف دخان 595
- Fakat gözü, o yüzleri göremeyene şu duman, can görünür.
-
چون ندید او عمر عبدالعزیز ** پیش او عادل بود حجاج نیز
- Abdülaziz oğlu Ömer’i görmediğinden Haccac onca adalet sahibidir.
-
چون ندید او مار موسی را ثبات ** در حبال سحر پندارد حیات
- O, Musa’nın ejderhasını görmemiştir de büyücülerin iplerinde can var sanır.
-
مرغ کو ناخورده است آب زلال ** اندر آب شور دارد پر و بال
- Arı duru suyu içmeyen kuş, kara su içinde kanat çırpıp durur.
-
جز به ضد ضد را همی نتوان شناخت ** چون ببیند زخم بشناسد نواخت
- Zıt olmadıkça zıttı tanınamaz. Yara görülünce onulmaya başlanır.
-
لاجرم دنیا مقدم آمدست ** تا بدانی قدر اقلیم الست 600
- Hasılı Elest ikliminin kadrini bilesin diye dünya, önce gelmiştir.
-
چون ازینجا وا رهی آنجا روی ** در شکرخانه‌ی ابد شاکر شوی
- Fakat buradan kurtulup oraya vardın mı ebed şeker hanesinde şükreder durursun.
-
گویی آنجا خاک را می‌بیختم ** زین جهان پاک می‌بگریختم
- Dersin ki: Sanki orada toprak elemişim. Bu tertemiz alemden kaçıp duruyormuşum.
-
ای دریغا پیش ازین بودیم اجل ** تا عذابم کم بدی اندر وجل
- Keşke bundan önce ölseydim de o balçıkta çektiklerim, daha az olsaydı.
-
در تفسیر قول رسول علیه‌السلام ما مات من مات الا و تمنی ان یموت قبل ما مات ان کان برا لیکون الی وصول البر اعجل و ان کان فاجرا لیقل فجوره
- Rasul aleyhisselam’ın “Ölümünü ölmeden önce istiyen ölmemiş sayılır. İyiyse iyiliğe ulaşmaya acele eder, kötüyse kötülüğünün azalmasını diler” hadisinin tefsiri