-
موبه موی هر سگی دندان شده ** وز برای حیله دم جنبان شده
- Her köpeğin kılları diş kesilir hile için kuyruk sallamaya başlarlar.
-
نیم زیرش حیله بالا آن غضب ** چون ضعیف آتش که یابد او حطب
- Köpeğin belden aşağısı hile, belden yukarısı öfke olur, odun bulmuş zayıf ateşe döner.
-
شعله شعله می‌رسد از لامکان ** می‌رود دود لهب تا آسمان
- Mekansızlık elinden yalım, yalım gelip çatar, ateşten çıkan alev ta göğe kadar, ağar.
-
صد چنین سگ اندرین تن خفته‌اند ** چون شکاری نیستشان بنهفته‌اند
- Bunun için yüzlerce köpek de insanın bedeninde uyumuştur. Bir av olmadığı için onlar, adeta gizlenmişlerdir.
-
یا چو بازانند و دیده دوخته ** در حجاب از عشق صیدی سوخته 635
- Yahut da gözleri bağlı doğan kuşlarına benzerler. Perde ardında bir av sevdasıyla yanıp tutuşurlar.
-
تا کله بردارد و بیند شکار ** آنگهان سازد طواف کوهسار
- Fakat doğanın külahını kaldırdın da avını gördü mü derhal dağlarda dönüp dolaşmaya başlar.
-
شهوت رنجور ساکن می‌بود ** خاطر او سوی صحت می‌رود
- Hastanın isteği yatışmıştır. Hatırı, yalnız iyileşmektedir.
-
چون ببیند نان و سیب و خربزه ** در مصاف آید مزه و خوف بزه
- Ama ekmek, elma ve karpuz görünce onu yemek ister bu istekle zarar korkusu, savaşa girişir.
-
گر بود صبار دیدن سود اوست ** آن تهیج طبع سستش را نکوست
- Sabrederse bunları görüşü, iyiliğine yarar. Çünkü o heyecana düşmek, onun gevşemiş tabiatına iyi gelir.
-
ور نباشد صبر پس نادیده به ** تیر دور اولی ز مرد بی‌زره 640
- Fakat sabredemezse görmemesi daha iyidir. Okun zırhsız adamdan uzak olması yeğ!
-
جواب گفتن طاوس آن سایل را
- Tavus kuşunun cevap vermesi
-
چون ز گریه فارغ آمد گفت رو ** که تو رنگ و بوی را هستی گرو
- Tavus kuşu ağlaması bitince dedi ki: Yürü, sen renge ve kokuya kapılmışsın.
-
آن نمی‌بینی که هر سو صد بلا ** سوی من آید پی این بالها
- Görmüyorsun ki bu kanatlar yüzünden her yandan başıma yüzlerce bela gelip çatmada.
-
ای بسا صیاد بی‌رحمت مدام ** بهر این پرها نهد هر سوم دام
- Nice merhametsiz avcılar, bu kanatlar yüzünden her yanda benim için tuzak kuruyorlar.
-
چند تیرانداز بهر بالها ** تیر سوی من کشد اندر هوا
- Nice okçu kanatlarım için yayını çekmiş bana ok atmada.
-
چون ندارم زور و ضبط خویشتن ** زین قضا و زین بلا و زین فتن 645
- Gücüm kuvvetim yok, kendimi koruyamıyorum, bu kazadan, bu beladan, bu fitnelerden kurtulmama imkan yok.
-
آن به آید که شوم زشت و کریه ** تا بوم آمن درین کهسار و تیه
- Madem ki iş böyle, dağlarda, ovalarda emin olabilmek için çirkin olmam daha iyi.
-
این سلاح عجب من شد ای فتی ** عجب آرد معجبان را صد بلا
- Ey yiğit, bu kanatlar, benim ululanma silahım kesildi. Ululanmaysa ululananları yüzlerce belaya uğratır.
-
بیان آنک هنرها و زیرکیها و مال دنیا هم‌چون پرهای طاوس عدو جانست
- Hünerler, anlayışlı olmak ve dünya malını elde etmek, tavusun kanatları gibi insanın canına düşmandır
-
پس هنر آمد هلاکت خام را ** کز پی دانه نبیند دام را
- Nice hüner ve sanatlar vardır ki ham kişiyi helak eder. Çünkü o, taneye koşar, bu yüzden de tuzağı görmez.
-
اختیار آن را نکو باشد که او ** مالک خود باشد اندر اتقوا
- İhtiyarına sahip olmak, “Sakının” emrine uyan ve kendisine sahip olan adam için iyidir.
-
چون نباشد حفظ و تقوی زینهار ** دور کن آلت بینداز اختیار 650
- Kendini koruyamıyor kötülüklerden çekinemiyorsan sakın, o aleti uzaklaştırır, ihtiyarı bırak.
-
جلوه‌گاه و اختیارم آن پرست ** بر کنم پر را که در قصد سرست
- Benim de cilvelendiğim şey ve ihtiyarım, o kanattır. Onu yoluyorum, çünkü başıma kastetmede.
-
نیست انگارد پر خود را صبور ** تا پرش در نفکند در شر و شور
- Sabır sahibi, kendi kanadını yok farz eder, bu suretle kanadı da onu kötü düşüncelere sevk etmez.
-
پس زیانش نیست پر گو بر مکن ** گر رسد تیری به پیش آرد مجن
- Şu halde ona de ki: Kanadını yolma, onun bir zararı yoktur. Bu çeşit adama ok gelse önüne kalkanını tutar.
-
لیک بر من پر زیبا دشمنیست ** چونک از جلوه‌گری صبریم نیست
- Fakat bana bu güzel kanat düşmandır. Çünkü sabredemiyor, cilveleniyorum.
-
گر بدی صبر و حفاظم راه‌بر ** بر فزودی ز اختیارم کر و فر 655
- Eğer çekinme ve korunma bana yol gösterseydi ihtiyar yüzünden debdebem, devletim artardı.