-
آنک می‌گفت این بعیدست و عجیب ** اشک می‌راند و همی گفت ای قریب 760
- Tanrı varlığı şaşılacak bir şey, akıldan uzak diyen, gözyaşları döker de ey bana benden yakın Tanrı diye yalvarmaya koyulur.
-
چون فرار از دام واجب دیده است ** دام تو خود بر پرت چفسیده است
- Tuzaktan kaçmak vaciptir, fakat senin tuzağın kanadına yapışıktır.
-
بر کنم من میخ این منحوس دام ** از پی کامی نباشم طلخ‌کام
- İşte onun için ben, bu menhus tuzağın mıhını çekip çıkarıyorum; murada erişmek için dilimi, damağımı acıtmamak istiyorum.
-
درخور عقل تو گفتم این جواب ** فهم کن وز جست و جو رو بر متاب
- Bu sözü, senin aklına uygun söyledim. Anla da arayıp taramadan yüz çevirme.
-
بسکل این حبلی که حرص است و حسد ** یاد کن فی جیدها حبل مسد
- Hırs ve hasetten ibaret olan şu bağı çöz. Ebuleheb’in karısının boynundaki hurma ipini düşün.
-
صفت کشتن خلیل علیه‌السلام زاغ را کی آن اشارت به قمع کدام صفت بود از صفات مذمومه‌ی مهلکه در مرید
- Halil aleyhisselamın kuzgunu öldürmesindeki sebep. Bunun müridi helak eden kötü sıfatlardan hangisinin giderilmesine işaret olduğu
-
این سخن را نیست پایان و فراغ ** ای خلیل حق چرا کشتی تو زاغ 765
- Ne bu sözün sonu vardır, ne de bu söz bitip tükenir. Ey Tanrı Halil’i, kuzgunu neden öldürdün?
-
بهر فرمان حکمت فرمان چه بود ** اندکی ز اسرار آن باید نمود
- Buyruğa uydun doğru. Fakat bu buyruğun hikmeti neydi? Onun sırlarından birazcığını göstermek gerek.
-
کاغ کاغ و نعره‌ی زاغ سیاه ** دایما باشد به دنیا عمرخواه
- Kara kuzgunun gaa diye bağırması, dünyada daima uzun bir ömür istemesindendir.
-
هم‌چو ابلیس از خدای پاک فرد ** تا قیامت عمر تن درخواست کرد
- İblis gibi tek ve pak Tanrı’dan kıyamete kadar dünya hayatını ister.
-
گفت انظرنی الی یوم الجزا ** کاشکی گفتی که تبنا ربنا
- İblis de “Beni kıyamet gününe kadar yaşat “ dedi. Keşke, “Rabbimiz, tövbe ettik” deseydi.
-
عمر بی توبه همه جان کندنست ** مرگ حاضر غایب از حق بودنست 770
- Tövbesiz ömür, baştanbaşa can çekişmedir. Hazır olan kaçılmayan ölüm, Tanrı’dan gafil olmaktır.
-
عمر و مرگ این هر دو با حق خوش بود ** بی‌خدا آب حیات آتش بود
- Hakla olunca ömür de, ölüm de... ikisi de hoştur. Fakat Tanrı’sız abıhayat bile ateştir.
-
آن هم از تاثیر لعنت بود کو ** در چنان حضرت همی‌شد عمرجو
- Öyle bir tapıdan daima ömür istemesi de lanet tesiriyledir.
-
از خدا غیر خدا را خواستن ** ظن افزونیست و کلی کاستن
- Tanrı’dan, ondan başkasını istemek, görünüşte istenen şeyin artmasını stemektir, ama hakikatte onun tamamı ile eksilmesini dilemektir.
-
خاصه عمری غرق در بیگانگی ** در حضور شیر روبه‌شانگی
- Hele ayrılık ve yabancılıkla geçen ömür yok mu? Bu adeta aslanın huzurunda tilkilik taslamaya benzer.
-
عمر بیشم ده که تا پس‌تر روم ** مهلم افزون کن که تا کمتر شوم 775
- Bana daha fazla ömür ver de daha gerisin geri gideyim; mühletini uzat da daha aşağılık bir hale geleyim demektir.
-
تا که لعنت را نشانه او بود ** بد کسی باشد که لعنت‌جو بود
- Nihayet o, lanete nişane olur. Lanet isteyen kişiyse kötü bir kişidir.
-
عمر خوش در قرب جان پروردنست ** عمر زاغ از بهر سرگین خوردنست
- Hoş ömür, yakınlık aleminden can beslemektir. Kuzgunun ömrü ise pislik yemek içindir.
-
عمر بیشم ده که تا گه می‌خورم ** دایم اینم ده که بس بدگوهرم
- Bana fazla ömür ver ki pislik yiyeyim, daima bana bunu ver ki benim yaradılışım kötüdür demektedir.
-
گرنه گه خوارست آن گنده‌دهان ** گویدی کز خوی زاغم وا رهان
- O ağzı kokan kuzgun, eğer pislik yemeseydi beni kuzgun huyundan kurtar diye yalvarırdı.
-
مناجات
- Münacat
-
ای مبدل کرده خاکی را به زر ** خاک دیگر را بکرده بوالبشر 780
- Ey toprağı altına çeviren, bir başka toprağı da insanlar babası yapan Tanrı!
-
کار تو تبدیل اعیان و عطا ** کار من سهوست و نسیان و خطا
- Senin işin, eşyayı olduğu halden çevirmek, ihsan ve lutüflarda bulunmaktır, benim işimse yanlışa düşmek, unutmak ve hata etmektir.
-
سهو و نسیان را مبدل کن به علم ** من همه خلمم مرا کن صبر و حلم
- Bilginle yanlışımı noksanı mı döndür. Ben baştan aşağıya kadar sümükten ibaretim, sen beni sabırdan, hilimden ibaret bir hale getir.
-
ای که خاک شوره را تو نان کنی ** وی که نان مرده را تو جان کنی
- Ey çorak toprağı ekmek haline getiren, ey ölü ekmeği canlandıran, can eden.
-
ای که جان خیره را رهبر کنی ** وی که بی‌ره را تو پیغمبر کنی
- Ey şaşırmış cana rehberlik eden, ey yolunu sapıtmışı peygamber yapan!