-
چون مسن گشت و درین ره نیست مرد ** تو بنه نامش عجوز سال‌خورد
- Bir insan kocaldı da bu yolda er olmadı mı adını kocakarı takıver!
-
نه مرورا راس مال و پایه‌ای ** نه پذیرای قبول مایه‌ای 1245
- Ne sermayesi var, ne değeri, ne de bir sermaye kabul edecek kabiliyeti.
-
نه دهنده نی پذیرنده‌ی خوشی ** نه درو معنی و نه معنی‌کشی
- Ne hoş ve güzel bir şey verir, ne alır. Ne manâsı var ne anlama liyakati.
-
نه زبان نه گوش نه عقل و بصر ** نه هش و نه بیهشی و نه فکر
- Ne dili var ne kulağı, ne aklı var; ne gözü. Ne kendinde, ne kendinden geçmiş, ne de düşünceye sahip.
-
نه نیاز و نه جمالی بهر ناز ** تو بتویش گنده مانند پیاز
- Ne niyazı var, ne nazlanacak güzelliği. Soğan gibi kat kat ve her katıda kokmuş!
-
نه رهی ببریده او نه پای راه ** نه تبش آن قحبه را نه سوز و آه
- Ne bir yol varmış, ne yola gidecek ayağı kalmış. O kahpenin ne bir yanıklığı var, ne bir ah ve feryadı.
-
قصه‌ی درویشی کی از آن خانه هرچه می‌خواست می‌گفت نیست
- Bir yoksul,evin birinden ne istediyse “yok” cevabını aldı.
-
سایلی آمد به سوی خانه‌ای ** خشک نانه خواست یا تر نانه‌ای 1250
- Evin birine bir yoksul geldi. Kuru ekmek, yahut taze nane istedi.
-
گفت صاحب‌خانه نان اینجا کجاست ** خیره‌ای کی این دکان نانباست
- Ev sahibi, burada ekmek ne arar? Burası ekmekçi dükkânı mı, aptal mısın sen dedi.
-
گفت باری اندکی پیهم بیاب ** گفت آخر نیست دکان قصاب
- Dilenci bâri biraz yağ ver deyince dedi ki: Burası kasap dükkânı değil ki.
-
گفت پاره‌ی آرد ده ای کدخدا ** گفت پنداری که هست این آسیا
- A ev sahibi, birazcık un ver bari deyince de, yine ev sahibi, burasını değirmen mi sandın dedi.
-
گفت باری آب ده از مکرعه ** گفت آخر نیست جو یا مشرعه
- Dilenci her şeyden vazgeçtik, bir çanak su olsun ver dedi. Ev sahibi cevap verdi: Burası ırmak, yahut çeşme değil.
-
هر چه او درخواست از نان یا سبوس ** چربکی می‌گفت و می‌کردش فسوس 1255
- Hâsılı ekmekten kepeğe kadar ne istediyse ev sahibi kendisiyle alay etti, acıklandı, yok dedi.
-
آن گدا در رفت و دامن بر کشید ** اندر آن خانه بحسبت خواست رید
- Yoksul içeri girip eteklerini kaldırdı evin içinde aptes bozmaya niyetlendi.
-
گفت هی هی گفت تن زن ای دژم ** تا درین ویرانه خود فارغ کنم
- Ev sahibi; hey çirkin herif ne yapıyorsun, deyince dedi ki: Böyle yıkık yere bâri aptes bozayım da ferahlayayım.
-
چون درینجا نیست وجه زیستن ** بر چنین خانه بباید ریستن
- Burada yaşamanın madem ki imkânı yok, böyle eve ancak aptes bozulur.
-
چون نه‌ای بازی که گیری تو شکار ** دست آموز شکار شهریار
- Padişah kolunda beslenmedin, avlanmayı bellemedin; zaten doğan değilsin ki av tutasın.
-
نیستی طاوس با صد نقش بند ** که به نقشت چشمها روشن کنند 1260
- Tavus kuşu da değilsin ki yüzlerce nakışlarla bezenesin de gözleri neşelendiresin.
-
هم نه‌ای طوطی که چون قندت دهند ** گوش سوی گفت شیرینت نهند
- Dudu değilsin ki sana şeker versinler, tatlı sözlerini dinlesinler.
-
هم نه‌ای بلبل که عاشق‌وار زار ** خوش بنالی در چمن یا لاله‌زار
- Bülbül değilsin, âşıkçasına ağlayıp inleyesin, çayırlıkta, çimenlikte yahut lâle bahçelerinde güzel güzel çileyesin.
-
هم نه‌ای هدهد که پیکیها کنی ** نه چو لک‌لک که وطن بالا کنی
- Hüthüt değilsin ki çavuşluk edesin. Leylek değilsin ki yücelerde yurt tutasın.
-
در چه کاری تو و بهر چت خرند ** تو چه مرغی و ترا با چه خورند
- Ne iştesin sen? Seni ne diye satın alsınlar? Ne kuşusun sen? Seni ne diye yesinler?
-
زین دکان با مکاسان برتر آ ** تا دکان فضل که الله اشتری 1265
- Bu değer bilmezlerin dükkânından vazgeç, yücel “Allah satın alır” ihsanının dükkânına gel!
-
کاله‌ای که هیچ خلقش ننگرید ** از خلاقت آن کریم آن را خرید
- Köhneliğinden kimsenin almadığı o kumaşı o kerem sahibi alır.
-
هیچ قلبی پیش او مردود نیست ** زانک قصدش از خریدن سود نیست
- Onun yanında hiçbir kalp red edilmez; çünkü alış verişten kâr beklemez ki.
-
رجوع به داستان آن کمپیر
- Kocakarının hikâyesi
-
چون عروسی خواست رفتن آن خریف ** موی ابرو پاک کرد آن مستخیف
- O bunak sokağa bir gelin gibi çıkmak istedi; o azgın karı, kaşlarını yoldu.