-
گفت تا این رقعه را یابیده‌ام ** گنج نه و رنج بی‌حد دیده‌ام
- Dedi ki: Şu kâğıdı buldum ama defineyi bulamadım. Define yerine hadsiz, hesapsız zahmetlere girdim.
-
خود نشد یک حبه از گنج آشکار ** لیک پیچیدم بسی من هم‌چو مار
- Defineden bir habbe bile meydana çıkmadı. Fakat ben yılan gibi bir hayli kıvrandım durdum.
-
مدت ماهی چنینم تلخ‌کام ** که زیان و سود این بر من حرام
- Bir aydır ağzımın tadı yok. Bunun ziyanı da haram oldu bana, kârı da.
-
بوک بختت بر کند زین کان غطا ** ای شه پیروزجنگ و دزگشا 1955
- Belki bahtın şu perdeyi açar ey savaşı kutlu olan kaleler fethetmiş padişahım!
-
مدت شش ماه و افزون پادشاه ** تیر می‌انداخت و برمی‌کند چاه
- Padişah da altı ay, belki de daha fazla ok attı,okun düştüğü yeri kazdırdı.
-
هرکجا سخته کمانی بود چست ** تیر داد انداخت و هر سو گنج جست
- Nerede katı bir yay varsa buldurdu,o attı, her yanda define aradı durdu.
-
غیر تشویش و غم و طامات نی ** هم‌چو عنقا نام فاش و ذات نی
- Fakat eziyetten, dertten, sıkıntıdan başka bir şey elde edemedi. Define âdeta ankaya benziyordu, ismi var, cismi yok!
-
نومید شدن آن پادشاه از یافتن آن گنج و ملول شدن او از طلب آن
- Padişahın, defineyi bulmaktan ümidini kesip aramaktan usanması
-
چونک تعویق آمد اندر عرض و طول ** شاه شد زان گنج دل سیر و ملول
- İşin eni, boyu uzayıp duruyordu. Padişah, nihayet o defineden usandı.
-
دشتها را گز گز آن شه چاه کند ** رقعه را از خشم پیش او فکند 1960
- Her tarafı yer yer eştirmiş,kuyu haline getirmişti. Günün birinde kâğıdı, herifin önüne atıp
-
گفت گیر این رقعه کش آثار نیست ** تو بدین اولیتری کت کار نیست
- Dedi ki: Al şu kâğıdı. Definenin eseri bile görünmedi. Senin işin yok, bu iş sana daha lâyık.
-
نیست این کار کسی کش هست کار ** که بسوزد گل بگردد گرد خار
- Bu işi olanın yapacağı şey değil. Gülü yakıp dikenin etrafında dolanmak akıl kârı değil.
-
نادر افتد اهل این ماخولیا ** منتظر که روید از آهن گیا
- Demirden ot bitmesini bekleyen olabilir ama bu hülyaya tutulan, az olur.
-
سخت جانی باید این فن را چو تو ** تو که داری جان سخت این را بجو
- Bu iş için senin gibi yorulma bilmez bir adam gerek. Sen mademki yorulmuyorsun, var ara.
-
گر نیابی نبودت هرگز ملال ** ور بیابی آن به تو کردم حلال 1965
- Bulursan ne âlâ, onu sana helâl ettim. Bulamazsan yorulmazsın, kazar durursun!
-
عقل راه ناامیدی کی رود ** عشق باشد کان طرف بر سر دود
- Akıl, ümitsizlik yoluna gider mi hiç? Aşk lâzım ki o tarafa koşsun!
-
لاابالی عشق باشد نی خرد ** عقل آن جوید کز آن سودی برد
- Hiç bir şeye aldırmayan aşktır, akıl değil. Akıl, faydalanacağı şeyi arar.
-
ترک‌تاز و تن‌گداز و بی‌حیا ** در بلا چون سنگ زیر آسیا
- Aşk yılmaz, canını sakınmaz, utanma nedir bilmez. Değirmen taşının altına gitmiş gibi belâlara uğrar, sabreder.
-
سخت‌رویی که ندارد هیچ پشت ** بهره‌جویی را درون خویش کشت
- Öyle pek yüzlüdür ki hiç arkasını dönmez. Bir fayda elde etmek ümidini öldürmüştür içinde.
-
پاک می‌بازد نباشد مزدجو ** آنچنان که پاک می‌گیرد ز هو 1970
- Neyi var, neyi yoksa ortaya kor, oynar, yutulur, bir ücret aramaz. Allah’nın aldığı gibi yine hepsini Allahya verir, tertemiz olur.
-
می‌دهد حق هستیش بی‌علتی ** می‌سپارد باز بی‌علت فتی
- Allah, ona sebepsiz olarak bu varlığı vermiştir.O cömert er de sebepsiz olarak Allah vergisini Allahya bağışlar.
-
که فتوت دادن بی علتست ** پاک‌بازی خارج هر ملتست
- Cömertlik, sebepsiz olarak vermektir. Temizlik, her şeyi Allahya verip arınmak, her şeriatın dışındadır.
-
زانک ملت فضل جوید یا خلاص ** پاک بازانند قربانان خاص
- Çünkü şeriat, ya Allah ihsanına nail olmayı, yahut Allah kahrından kurtulmayı arar. Varlıktan arınanlarsa Allah’nın has kurbanlarıdır.
-
نی خدا را امتحانی می‌کنند ** نی در سود و زیانی می‌زنند
- Onlar, ne Allahyı sınarlar, ne de ziyana, kâra aldırış ederler.
-
باز دادن شاه گنج‌نامه را به آن فقیر کی بگیر ما از سر این برخاستیم
- Padişahın,definenin yerini gösteren kâğıdı ”Al,biz bundan vazgeçtik” diye yoksula vermesi
-
چونک رقعه‌ی گنج پر آشوب را ** شه مسلم داشت آن مکروب را 1975
- O dertli definenin kâğıdını padişah, o dertlere uğramış fakire verince;
-
گشت آمن او ز خصمان و ز نیش ** رفت و می‌پیچید در سودای خویش
- Yoksul adam, düşmanlarından, onların saçmasından emin oldu, gidip sevdalandığı şeye adamakıllı sarıldı.