-
پادشاهی مست اندر بزم خوش ** می‌گذشت آن یک فقیهی بر درش
- Bir padişah mecliste oturmuş şarap içip sarhoş olmuştu. Kapının önünden bir fakih geçiyordu.
-
کرد اشارت کش درین مجلس کشید ** وان شراب لعل را با او چشید 3915
- Şunu meclise getirin, laal renkli şarabı sunun şuna diye emretti.
-
پس کشیدندش به شه بی‌اختیار ** شست در مجلس ترش چون زهر و مار
- Hocayı ister istemez meclise getirdiler. Mecliste zehir gibi, yılan gibi ekşi bir suratla somurtup oturdu.
-
عرضه کردش می نپذرفت او به خشم ** از شه و ساقی بگردانید چشم
- Padişah şarap sundu. Hoca kızdı kabul etmedi. Padişahtan da yüz çevirdi sakiden de.
-
که به عمر خود نخوردستم شراب ** خوشتر آید از شرابم زهر ناب
- Ben ömrümde şarap içmedim. Halis zehir, bence şaraptan daha hoş.
-
هین به جای می به من زهری دهید ** تا من از خویش و شما زین وا رهید
- Kendinize gelin, bana şarap yerine zehir verin, içip öleyim de kendimden de kurtulayım, sizden de dedi.
-
می نخورده عربده آغاز کرد ** گشته در مجلس گران چون مرگ و درد 3920
- Şarap içmeden gürültüye başladı. Mecliste ölüm gibi, canavar gibi bir hal aldı.
-
هم‌چو اهل نفس و اهل آب و گل ** در جهان بنشسته با اصحاب دل
- Nefis ehliyle şu balçığa kapılmış olanlar gibi hani. Onlar, gönül ehliyle oturdular mı bu hale gelirler işte.
-
حق ندارد خاصگان را در کمون ** از می احرار جز در یشربون
- Tanrı, kendi haslarına gizlilik aleminde hürlerin içtikleri şaraptan sunar ancak.
-
عرضه می‌دارند بر محجوب جام ** حس نمی‌یابد از آن غیر کلام
- Onlar, perde ardında kalanlara, hakikatı görmeyenlere o şaraptan sunarlar ama duygu o, şarabın sözünden başka bir şey duymaz.
-
رو همی گرداند از ارشادشان ** که نمی‌بیند به دیده دادشان
- Hakikati görmeyenler, onların irşadından yüz çevirirler. Çünkü gözle onların ihsanını göremez.
-
گر ز گوشش تا به حلقش ره بدی ** سر نصح اندر درونشان در شدی 3925
- Kulaklarından boğazlarına bir yol olsaydı onların öğütleri, gönüllerine tesir ederdi.
-
چون همه نارست جانش نیست نور ** که افکند در نار سوزان جز قشور
- Fakat bu çeşit adam, baştanbaşa ateştir, nur değil. Yakıcı ateşe de ancak kabuklar atılır.
-
مغز بیرون ماند و قشر گفت رفت ** کی شود از قشر معده گرم و زفت
- İç, kabuktan çıktı. Kabuktan ibaret olan söz, kaybolup gitti. Mide hiç kabuktan kızışır, gelişir mi?
-
نار دوزخ جز که قشر افشار نیست ** نار را با هیچ مغزی کار نیست
- Cehennem ateşi ancak kabuğu yakar. Ateşin içle hiçbir işi yoktur.
-
ور بود بر مغز ناری شعله‌زن ** بهر پختن دان نه بهر سوختن
- Ateş, içe yalım verirse mutlaka bil ki onu pişirmek içindir, yakmak için değil.
-
تا که باشد حق حکیم این قاعده ** مستمر دان در گذشته و نامده 3930
- Tanrı hüküm ve hikmet sahibi oldukça bu kaide daimidir. Geçmiş zamanda da böyledir. Gelecek zamanda da.
-
مغز نغز و قشرها مغفور ازو ** مغز را پس چون بسوزد دور ازو
- Latif iç, hatta kabuklar bile onun tarafından yarlıganırken artık nasıl olur da içi yakar? Uzaktır ondan bu.
-
از عنایت گر بکوبد بر سرش ** اشتها آید شراب احمرش
- Hatta inayet eder de bu inayeti yüzünden başına vurursa bile ona bir iştah verir, o kırmızı şarabı içirir.
-
ور نکوبد ماند او بسته‌دهان ** چون فقیه از شرب و بزم این شهان
- Başına vurmazsa o hoca gibi onun ağzını bağlar. Şarap da içirmez, bu padişahların meclisine de sokmaz.
-
گفت شه با ساقیش ای نیک‌پی ** چه خموشی ده به طبعش آر هی
- Padişah sakiye dedi ki: Ey izi kutlu ne susuyorsun? Hadi onu hoş bir hale getir, neşelendir!
-
هست پنهان حاکمی بر هر خرد ** هرکه را خواهد به فن از سر برد 3935
- Her akılda gizli bir hükmeden vardır. Kimi dilerse hileyle baştan çıkarır.
-
آفتاب مشرق و تنویر او ** چون اسیران بسته در زنجیر او
- Doğu güneşi de onun alemi aydınlatması da tutsaklar gibi onun zincirine bağlanmıştır.
-
چرخ را چرخ اندر آرد در زمن ** چون بخواند در دماغش نیم فن
- Dimağına yarım afsun okuduğu zaman feleği çarha getirir döndürür.
-
عقل کو عقل دگر را سخره کرد ** مهره زو دارد ویست استاد نرد
- Bir aklı tesiri altına alan başka bir akıl ondan kudret bulmuştur, tavla üstadı odur.