English    Türkçe    فارسی   

2
2546-2595

  • قلعه‌ای سلطان عمارت میکند ** لیک دعوی امارت میکند
  • Padişahın kalesini yapar ama beylik dâvasındadır.

  • گشته یاغی تا که ملک او بود ** عاقبت خود قلعه سلطانی شود
  • Kale, onun malı olsun diye isyan eder, fakat nihayet kale, padişahın eline geçer.

  • مومن آن قلعه برای پادشاه ** می‏کند معمور نه از بهر جاه‏
  • Müminse o kaleyi padişah için tamir eder, makam sahibi, mevki sahibi olmak için değil.

  • زشت گوید ای شه زشت آفرین ** قادری بر خوب و بر زشت مهین‏
  • Çirkin, “Ey çirkini de yaratan padişah, sen güzeli de yaratmaya kaadirsin, çirkini de” der.

  • خوب گوید ای شه حسن و بها ** پاک گردانیدیم از عیبها 2550
  • Güzel de “Ey güzellik padişahı, beni bütün ayıplardan arıttın” der.

  • وصیت کردن پیغامبر صلی الله علیه و آله مر آن بیمار را و دعا آموزانیدنش‏
  • Peygamber Sallâllahu Aleyhi Ve Sellem’in nasihat etmesi ve hastaya dua öğretmesi

  • گفت پیغمبر مر آن بیمار را ** این بگو کای سهل کن دشوار را
  • Peygamber, o hastaya dedi ki: “Sen, şunu söyle; Tanrı, sen bize güçlükleri kolaylaştır.

  • آتنا فی دار دنیانا حسن ** آتنا فی دار عقبانا حسن‏
  • Dünya yurdunda bize iyilik ver, ahiret yurdunda da.

  • راه را بر ما چو بستان کن لطیف ** منزل ما خود تو باشی ای شریف‏
  • Yolumuzu gül bahçesi gibi lâtif bir hale getir, ey Yüce Tanrı, konağımız zaten sensin.”

  • مومنان در حشر گویند ای ملک ** نی که دوزخ بود راه مشترک‏
  • Müminler mahşerde derler ki; “Ey melekler, cehennem müşterek bir yol değil miydi?

  • مومن و کافر بر او یابد گذار ** ما ندیدیم اندر این ره دود و نار 2555
  • Mümin de oraya uğrayacaktı, kâfir de. Fakat biz bu yolda ne duman gördük, ne ateş.

  • نک بهشت و بارگاه ایمنی ** پس کجا بود آن گذرگاه دنی‏
  • İşte burası cennet, emniyet yurdu. Peki o aşağılık uğrak nerede?”

  • پس ملک گوید که آن روضه‏ی خضر ** که فلان جا دیده‏اید اندر گذر
  • Melekler derler ki: “Hani geçerken filân yerde gördüğümüz o yemyeşil bahçe vardı ya.

  • دوزخ آن بود و سیاستگاه سخت ** بر شما شد باغ و بستان و درخت‏
  • Cehennem, o şiddetli azap yurdu, işte orasıydı. Fakat size bağlık, bahçelik, yeşillik bir yer oldu.

  • چون شما این نفس دوزخ خوی را ** آتشی گبر فتنه جوی را
  • Siz, bu cehennem huylu, kötü suratlı, ateş meşrepli nefsi.

  • جهدها کردید و او شد پر صفا ** نار را کشتید از بهر خدا 2560
  • Çalışıp, çabalayıp tertemiz bir hale getirdiniz; Tanrı için ateşi söndürdünüz:

  • آتش شهوت که شعله می‏زدی ** سبزه‏ی تقوی شد و نور هدی‏
  • Şulelenip duran şehvet ateşini takva yeşilliği, hidayet nuru haline soktunuz;

  • آتش خشم از شما هم حلم شد ** ظلمت جهل از شما هم علم شد
  • Hırs ateşiniz hilim, bilgisizlik karanlığı ilim oldu;

  • آتش حرص از شما ایثار شد ** و آن حسد چون خار بد گلزار شد
  • Hırs ateşini attınız; o ateş diken gibiydi, gül bahçesine döndü..

  • چون شما این جمله آتشهای خویش ** بهر حق کشتید جمله پیش پیش‏
  • Mademki siz kendinizdeki bütün ateşleri bizim için söndürdünüz, bu suretle de zehir, bal haline geldi.

  • نفس ناری را چو باغی ساختید ** اندر او تخم وفا انداختید 2565
  • Mademki ateşe mensup olan nefsi bir bahçe yapıp oraya vefa tohumları ektiniz,

  • بلبلان ذکر و تسبیح اندر او ** خوش سرایان در چمن بر طرف جو
  • Oradaki zikir ve tespih bülbülleri, yeşillikte, ırmak kıyısında güzel bir tarzda ötüşmeye koyuldular.

  • داعی حق را اجابت کرده‏اید ** در جحیم نفس آب آورده‏اید
  • Tanrı’ya, çağırana icabet ettiniz, nefis cehennemine su serptiniz.

  • دوزخ ما نیز در حق شما ** سبزه گشت و گلشن و برگ و نوا
  • Bizim cehennemimiz de size yeşillik, gül bahçesi, ağaçlık haline geldi.”

  • چیست احسان را مکافات ای پسر ** لطف و احسان و ثواب معتبر
  • Oğul, ihsanın karşılığı nedir? Lütuf, ihsan ve en değerli sevap.

  • نی شما گفتید ما قربانی‏ایم ** پیش اوصاف بقا ما فانی‏ایم‏ 2570
  • Siz, biz kurbanız, varlık, iyilik vasıflarına karşı fâniyiz:

  • ما اگر قلاش و گر دیوانه‏ایم ** مست آن ساقی و آن پیمانه‏ایم‏
  • Kalleşsek de, divaneysek de o sâkinin, o kadehin sarhoşlarıyız;

  • بر خط و فرمان او سر می‏نهیم ** جان شیرین را گروگان می‏دهیم‏
  • Onun hükmüne, onun fermanına baş koymakta, tatlı canımızı ona peşkeş sunmaktayız.

  • تا خیال دوست در اسرار ماست ** چاکری و جان سپاری کار ماست‏
  • Sevgilinin hayali, gönüllerimizde oldukça; işimiz, kulluk ve can vermedir, demediniz mi?

  • هر کجا شمع بلا افروختند ** صد هزاران جان عاشق سوختند
  • Nerede bir belâ çırağı uyandırdılarsa orada yüz binlerce âşığın canını yaktılar.

  • عاشقانی کز درون خانه‏اند ** شمع روی یار را پروانه‏اند 2575
  • Evin içinde ki âşıklar, sevgilinin cemali çırağına pervanedirler.

  • ای دل آن جا رو که با تو روشن‏اند ** وز بلاها مر ترا چون جوشن‏اند
  • Gönül, seninle nurlanan yere, belâlardan sana siperlerden olanların meclisine,

  • ز آن میان جان ترا جا می‏کنند ** تا ترا پر باده چون جامی کنند
  • Sana canlarında yer verenlerin, seni şaraplarla dopdolu bir kadeh haline getirenlerin yanına git!

  • در میان جان ایشان خانه گیر ** در فلک خانه کن ای بدر منیر
  • Onların canlarında yurt kur; ey aydın dolunay, gökyüzünde mekân tut!

  • چون عطارد دفتر دل واکنند ** تا که بر تو سرها پیدا کنند
  • Onlar, sana sırları belirtmek için Utarit gibi gönül defterini açarlar.

  • پیش خویشان باش چون آواره‏ای ** بر مه کامل زن ار مه پاره‏ای‏ 2580
  • Mademki yerin yurdun yok bildiklerin yanına var, ay parçasıysan kâmil ve tamam bir aya yüz vur!

  • جزو را از کل خود پرهیز چیست ** با مخالف این همه آمیز چیست‏
  • Cüz’ün, küllünden çekinmesi de ne oluyor? Muhalifle bu kaynaşma da ne?

  • جنس را بین نوع گشته در روش ** غیبها بین گشته عین از پرتوش‏
  • Cinse bak, bir nev’ile karışınca, o cinsin nev’i olmuş gayıpları gör, ayn’ın nuru ile ayn kesilmiş.

  • تا چون زن عشوه خری ای بی‏خرد ** از دروغ و عشوه کی یابی مدد
  • Be akılsız, karı gibi işvelendikçe, yalana işveye kalkıştıkça, nasıl üst olacaksın?

  • چاپلوس و لفظ شیرین و فریب ** می‏ستانی می‏نهی چون زر به جیب‏
  • Halkın seni övmesini, sana yaltaklanmasını, halkın tatlı ve kandırıcı sözlerini alıyor, altın gibi cebine indiriyorsun!

  • مر ترا دشنام و سیلی شهان ** بهتر آید از ثنای گمرهان‏ 2585
  • Sana Padişahların sövmesi, vurması, sapıkların övmesinden daha iyidir.

  • صفع شاهان خور مخور شهد خسان ** تا کسی گردی ز اقبال کسان‏
  • Padişahların tokadını ye de aşağılık kişilerin balını yeme, bu suretle er olanların ikbali yüzünden sen de bir er ol.

  • ز آنک از ایشان خلعت و دولت رسد ** در پناه روح جان گردد جسد
  • Çünkü onlardan hil’at gelir, devlet gelir. Onlar, ruhun penahında cesedi, can haline getirirler.

  • هر کجا بینی برهنه و بی‏نوا ** دان که او بگریخته ست از اوستا
  • Nerede bir çıplak, bir yoksul görürsen bil ki bir kâmilden kaçmıştır.

  • تا چنان گردد که می‏خواهد دلش ** آن دل کور بد بی‏حاصلش‏
  • Gönlünün dilediğini yapmak, o kör, o kötü ve sermayesiz gönlün istediğini yerine getirmek için bir üstattan firar etmiştir.

  • گر چنان گشتی که استا خواستی ** خویش را و خویش را آراستی‏ 2590
  • Eğer ustanın dilediğine uysaydı kendisini de bezerdi, akrabasını da.

  • هر که از استا گریزد در جهان ** او ز دولت می‏گریزد این بدان‏
  • Dünyada kim ustadan kaçarsa, devletten kaçar; bunu böyle bil.

  • پیشه‏ای آموختی در کسب تن ** چنگ اندر پیشه‏ی دینی بزن‏
  • Ten kazancında bir sanat öğrendin, din sanatına da bir el ur!

  • در جهان پوشیده گشتی و غنی ** چون برون آیی از اینجا چون کنی‏
  • Dünyada elbisen var, zenginleştin; fakat bu âlemden gidince nasıl edeceksin?

  • پیشه‏ای آموز کاندر آخرت ** اندر آید دخل کسب مغفرت‏
  • Ahiret için de bir sanat öğren ki mağfiret kazancını elde edesin.

  • آن جهان شهری است پر بازار و کسب ** تا نپنداری که کسب اینجاست حسب‏ 2595
  • O cihan da pazarla, kazançla dolu bir şehirdir. Zannetme ki kazanma yalnız bu âlemdedir ve bu kazanç kâfidir!