English    Türkçe    فارسی   

2
2694-2743

  • باغبان گوید خمش ای زشت خو ** بس نباشد خشکی تو جرم تو
  • Bahçıvan der ki: “Sus, kötü huylu. Kuruluğun suç olarak yetmez mi?”

  • خشک گوید راستم من کژ نی‏ام ** تو چرا بی‏جرم می‏بری پیم‏ 2695
  • Kuru ağaç “Ben doğruyum, eğri değil. Niçin suçum yokken beni kesiyorsun der?” der.

  • باغبان گوید اگر مسعودی‏ای ** کاشکی کژ بودی‏ای تر بودی‏ای‏
  • Bahçıvan der ki: “Kutlu bir şey olsaydın da keşke eğri olsaydın, fakat yaş olsaydın!

  • جاذب آب حیاتی گشته‏ای ** اندر آب زندگی آغشتی‏ای‏
  • Öyle olsaydın Âbıhayatı çeker, dirilik suyu ile karışır, hayat bulurdun.

  • تخم تو بد بوده است و اصل تو ** با درخت خوش نبوده وصل تو
  • Tohumun kötüymüş, aslın kötüymüş, güzel bir ağaca ulaşamamışsın.

  • شاخ تلخ ار با خوشی وصلت کند ** آن خوشی اندر نهادش بر زند
  • Güzel bir ağaç dalı, kötü bir ağaca aşılansa o güzellik, kötü ağacın tabiatını da güzelleştirir.”

  • عنف کردن معاویه با ابلیس‏
  • Muaviye’nin Şeytan’a kızıp sert muamelede bulunması

  • گفت امیر ای راه زن حجت مگو ** مر ترا ره نیست در من ره مجو 2700
  • Emîr, Şeytana dedi ki: “Ey yol vurucu, delil getirme. Beni kandırmağa yol bulamazsın, yol arama.

  • ره زنی و من غریب و تاجرم ** هر لباساتی که آری کی خرم‏
  • Sen bir dolandırıcısın ben de garip bir tacirim. Getirdiğin her elbiseyi nasıl alabilirim?

  • گرد رخت من مگرد از کافری ** تو نه ای رخت کسی را مشتری‏
  • Kâfirlik edip pılımın, pırtımın etrafında dolaşma. Sen hiç kimsenin malına müşteri değilsin.

  • مشتری نبود کسی را راه زن ** ور نماید مشتری مکر است و فن‏
  • Dolandırıcı müşteri olamaz. Müşteri gibi görünse bile bu, hileden, düzenden ibarettir.

  • تا چه دارد این حسود اندر کدو ** ای خدا فریاد ما را زین عدو
  • Kim bilir, bu hasetçinin kabağında ne var? Tanrı, bu düşmanın elinden bizi kurtar, feryadımıza yetiş!

  • گر یکی فصلی دگر در من دمد ** در رباید از من این ره زن نمد 2705
  • Bir kere daha bana üfürür, beni bir kere daha afsunlarsa bu hırsız, hırkamı kaptı gitti!

  • نالیدن معاویه به حضرت حق تعالی از ابلیس و نصرت خواستن‏
  • BASLIK YOK

  • این حدیثش همچو دود است ای اله ** دست گیر ار نه گلیمم شد سیاه‏
  • Onun bu sözü duman gibidir. Ey Tanrı, elimi tut, yoksa kilimim elden gider.

  • من به حجت بر نیایم با بلیس ** کاوست فتنه‏ی هر شریف و هر خسیس‏
  • Bir delil getirmekle İblis’e üst olamam. Çünkü o, her yüce, her aşağılık kişinin fitnecisi, imtihancısıdır.

  • آدمی که علم الاسما بک است ** در تک چون برق این سگ بی‏تک است‏
  • “Allemel esma” ya bey olan Âdem bile bu köpeğin yıldırım gibi koşuşuna karşı yaya kalmıştır.

  • از بهشت انداختش بر روی خاک ** چون سمک در شست او شد از سماک‏
  • Şeytan, onu bile cennetten yeryüzüne atmıştır. Âdem bile Simâk burcundayken balık gibi onun oltasına düşmüş,

  • نوحه‏ی إنا ظلمنا می‏زدی ** نیست دستان و فسونش را حدی‏ 2710
  • “Rabbenâ, zalemnâ” diye ağlayıp feryat etmiştir. Onun hilesine, düzenine nihayet yoktur.

  • اندرون هر حدیث او شر است ** صد هزاران سحر در وی مضمر است‏
  • Onun her sözünde bir şey vardır, her sözünde yüz binlerce sihir gizlidir.

  • مردی مردان ببندد در نفس ** در زن و در مرد افروزد هوس‏
  • Erlerin erliklerini bir nefeste bağlar; kadının erkeğin hevesini bir nefeste arttırır.

  • ای بلیس خلق سوز فتنه جو ** بر چی‏ام بیدار کردی راست گو
  • Ey halkı yakıp yandıran fitneci İblis, niçin beni uyandırdın? Doğruyu söyle!

  • باز تقریر ابلیس تلبیس خود را
  • BASLIK YOK

  • گفت هر مردی که باشد بد گمان ** نشنود او راست را با صد نشان‏
  • Şeytan, “Kötü zan sahibi olan kişi, yüz nişan da olsa doğruyu işitmez.

  • هر درونی که خیال‏اندیش شد ** چون دلیل آری خیالش بیش شد 2715
  • Bir gönül, hayale düştü mü delil getirsen bile hayali artar.

  • چون سخن دروی رود علت شود ** تیغ غازی دزد را آلت شود
  • Söz, o gönülde illet haline gelir; gazinin kılıcı hırsıza âlet olur.

  • پس جواب او سکوت است و سکون ** هست با ابله سخن گفتن جنون‏
  • Bu takdirde, öyle adama verilecek cevap susmaktan ibarettir. Ahmakla konuşmak deliliktir.

  • تو ز من با حق چه نالی ای سلیم ** تو بنال از شر آن نفس لئیم‏
  • Ey ahmak, benim şerrimden Tanrı’ya ne ağlayıp sızlanıyorsun? Sen, o aşağılık nefsinin şerrinden ağla, sızlan!

  • تو خوری حلوا تو را دنبل شود ** تب بگیرد طبع تو مختل شود
  • Sen helva yersin, çıban olur; sıtmaya tutulursun, sıhhatin bozulur.

  • بی‏گنه لعنت کنی ابلیس را ** چون نبینی از خود آن تلبیس را 2720
  • Sonra da İblis’e suçu yokken lânet edersin. Niçin o şeytanlığı kendinde görmezsin?

  • نیست از ابلیس از تست ای غوی ** که چو روبه سوی دنبه می‏دوی‏
  • Bu, ey azgın, İblis’ten değil, sendendir. Tilki gibi kuyruk peşinde koşup durmaktasın.

  • چون که در سبزه ببینی دنبه را ** دام باشد این ندانی تو چرا
  • Yeşillikte bir kuyruk gördün mü o tuzaktır, bunu niye bilmiyorsun?

  • ز آن ندانی کت ز دانش دور کرد ** میل دنبه چشم و عقلت کور کرد
  • Bilmiyorsun, çünkü kuyruğa meylin seni bilgiden uzaklaştırdı, gözünü, aklını kör etti.

  • حبک الأشیاء یعمیک یصم ** نفسک السودا جنت لا تختصم‏
  • Sevdiğin şeyler seni kör ve sağır eder; düşmanlığa kalkışma, bu cinayeti, kara nefsin işledi.

  • تو گنه بر من منه کژ مژ مبین ** من ز بد بیزارم و از حرص و کین‏ 2725
  • Bana suç bulma, aykırı görme. Ben, kötülükten de bizarım, hırstan da, kinden de!

  • من بدی کردم پشیمانم هنوز ** انتظارم تا شبم آید به روز
  • Bir kere kötülük ettim, hâlâ pişmanım; gecem gündüz olsun diye bekleyip duruyorum.

  • متهم گشتم میان خلق من ** فعل خود بر من نهد هر مرد و زن‏
  • Halk arasında müttehim oldum, herkes, kadın olsun erkek olsun kendi işini bana isnat ediyor.

  • گرگ بی‏چاره اگر چه گرسنه است ** متهم باشد که او در طنطنه است‏
  • Zavallı kurt, aç bile olsa uyduruyor diye itham edilir.

  • از ضعیفی چون نتاند راه رفت ** خلق گوید تخمه است از لوت زفت‏
  • Zayıflıktan yol yürümeye kudreti olmasa bile çok yemeden imtilâ olmuştur derler” dedi.

  • باز الحاح کردن معاویه ابلیس را
  • Muaviye’nin tekrar İblis’e ısrarı

  • گفت غیر راستی نرهاندت ** داد سوی راستی می‏خواندت‏ 2730
  • Muaviye dedi ki: “Seni doğruluktan başka bir şey kurtaramaz. Adalet, seni doğruluğa davet etmekte.

  • راست گو تا وارهی از چنگ من ** مکر ننشاند غبار جنگ من‏
  • Doğru söyle de elimden kurtul. Hile, savaşımın tozunu yatıştıramaz.”

  • گفت چون دانی دروغ و راست را ** ای خیال‏اندیش پر اندیشه‏ها
  • Şeytan, “Ey hayal kuran, düşüncelere dalan, doğruyu, yalanı nasıl anladın?” dedi.

  • گفت پیغمبر نشانی داده است ** قلب و نیکو را محک بنهاده است‏
  • Muaviye, “Peygamber, nişanesini bildirmiş, kalpla sağlamı anlamak için mehenk vermiş;

  • گفته است الکذب ریب فی القلوب ** گفت الصدق طمانین طروب‏
  • “Yalan kalplerde şüphe uyandırır, doğru kalplere emniyet ve neşe verir “demiştir.

  • دل نیارامد ز گفتار دروغ ** آب و روغن هیچ نفروزد فروغ‏ 2735
  • Gönül, yalan sözden istirahat bulmaz. Suyla yağ karışık olursa çırağ aydınlık vermez.

  • در حدیث راست آرام دل است ** راستیها دانه‏ی دام دل است‏
  • Doğru söz kalbe istirahat verir. Doğru sözler, gönül tuzağının taneleridir.

  • دل مگر رنجور باشد بد دهان ** که نداند چاشنی این و آن‏
  • Gönül hasta olur, ağzı kokarsa ancak o vakit doğruyla yalanın tadını almaz.

  • چون شود از رنج و علت دل سلیم ** طعم کذب و راست را باشد علیم‏
  • Fakat gönül ağrıdan illetten salim olursa, yalanla doğrunun lezzetini adamakıllı bilir, anlar.

  • حرص آدم چون سوی گندم فزود ** از دل آدم سلیمی را ربود
  • Âdem’in buğdaya hırsı artınca bu hırs, gönlünden sıhhati, selâmeti kapıp götürdü.

  • پس دروغ و عشوه‏ات را گوش کرد ** غره گشت و زهر قاتل نوش کرد 2740
  • Senin yalanına, işvene kulak astı, aldanıp öldürücü zehri içti.

  • کژدم از گندم ندانست آن نفس ** می‏پرد تمییز از مست هوس‏
  • O anda akrebi buğdaydayken ayırt edemedi. Hevesle mest olan kişinin temyizi uçup gider.

  • خلق مست آرزویند و هوا ** ز آن پذیرایند دستان ترا
  • Halk, arzu ve heva sarhoşudur. Onu için senin yalanını dinler.

  • هر که خود را از هوا خود باز کرد ** چشم خود را آشنای راز کرد
  • Fakat hevadan vazgeçen, gözünü sırlara âşina etmiştir.

  • شکایت قاضی از آفت قضا و جواب گفتن نایب او را
  • Kadı’nın kadılıktan şikâyeti, naibinin ona verdiği cevap