English    Türkçe    فارسی   

2
406-455

  • از غریو کودک آن جا خیر و شر ** گرد آمد گشت بر کودک حشر
  • Çocuğun feryadından hırlı, hırsız birçok kişi başına toplandı.

  • پیش شیخ آمد که ای شیخ درشت ** تو یقین دان که مرا استاد کشت‏
  • Çocuk, ”Ey kötü Şeyh, beni ustam muhakkak öldürür.

  • گر روم من پیش او دست تهی ** او مرا بکشد اجازت می‏دهی‏
  • Eğer yanına eli boş gidersem beni keser, buna razı mısın?” diyordu.

  • و آن غریمان هم به انکار و جحود ** رو به شیخ آورده کاین باری چه بود
  • Borçlular da inkâra düşüp Şeyh’e yüz çevirerek “Bu ne oyun ki?

  • مال ما خوردی مظالم می‏بری ** از چه بود این ظلم دیگر بر سری‏ 410
  • Bizim malımızı yedin, borçlu gidiyorsun. Böyle olduğu halde neden başka bir zulümde daha bulundun?” diyorlardı.

  • تا نماز دیگر آن کودک گریست ** شیخ دیده بست و در وی ننگریست‏
  • Çocuk ikindi namazı vaktine kadar ağladı.Şeyh’e gelince,gözlerini yummuş,ona hiç bakmıyordu.

  • شیخ فارغ از جفا و از خلاف ** در کشیده روی چون مه در لحاف‏
  • Bu cefaya, bu aykırı işe aldırış etmemekteydi. Ay gibi yüzünü yorganın içine çekmişti.

  • با ازل خوش با اجل خوش شاد کام ** فارغ از تشنیع و گفت خاص و عام‏
  • Ezelle hoş, ecelle sevinçli, havas ve acamın kınamasından, dedikodusundan el ayak çekmiş!

  • آن که جان در روی او خندد چو قند ** از ترش رویی خلقش چه گزند
  • Can, bir adamın yüzüne gülerse, ona halkın ekşi suratlı oluşundan ne zarar.

  • آن که جان بوسه دهد بر چشم او ** کی خورد غم از فلک وز خشم او 415
  • Can birisini öperse, felekten, feleğin hışmından gam yer mi?

  • در شب مهتاب مه را بر سماک ** از سگان و عوعو ایشان چه باک‏
  • Mehtaplı gecede ay, Simâk burcundayken köpeklerden, köpeklerin havlamasından ne korkusu olur?

  • سگ وظیفه‏ی خود به جا می‏آورد ** مه وظیفه‏ی خود به رخ می‏گسترد
  • Köpek vazifesini yerine getirir, ay da ışığını yere döşeyip durur.

  • کارک خود می‏گزارد هر کسی ** آب نگذارد صفا بهر خسی‏
  • Herkes kendi işceğizini görür. Su, bir çöp için durulduğunu terk etmez.

  • خس خسانه می‏رود بر روی آب ** آب صافی می‏رود بی‏اضطراب‏
  • Çöp, çöpçesine su üstünde yürür durur, sâf su da bulanmadan akıp gider.

  • مصطفی مه می‏شکافد نیم شب ** ژاژ می‏خاید ز کینه بو لهب‏ 420
  • Mustafa, gece yarısı ayı ikiye böler; Ebulehep, kininden saçma sapan söylenir!

  • آن مسیحا مرده زنده می‏کند ** و آن جهود از خشم سبلت می‏کند
  • İsa ölüyü diriltir; Yahudi, hiddetinden sakalını yolar.

  • بانگ سگ هرگز رسد در گوش ماه ** خاصه ماهی کاو بود خاص اله‏
  • Köpeğin sesi ayın kulağına girer mi? Hele o ay, Allah hası olursa..

  • می‏خورد شه بر لب جو تا سحر ** در سماع از بانگ چغزان بی‏خبر
  • Padişah, sabaha kadar musiki âlemi yapar, su kenarında şarap içer, kurbağaların seslerinden haberi bile olmaz.

  • هم شدی توزیع کودک دانگ چند ** همت شیخ آن سخا را کرد بند
  • Çocuğun parası, orada bulunanlara müsaviyen takdim edilseydi herkese birkaç akçe düşerdi, çocuk da parasını alırdı. Fakat Şeyh’in himmeti bu cömertliği de bağladı.

  • تا کسی ندهد به کودک هیچ چیز ** قوت پیران از این بیش است نیز 425
  • Bu suretle kimse çocuğa bir şey vermedi. Pirlerin kuvveti bundan da fazladır.

  • شد نماز دیگر آمد خادمی ** یک طبق بر کف ز پیش حاتمی‏
  • İkindi vakti oldu. Hizmetçi, Hatem gibi cömert birisinin verdiği bir tabak altını getirdi.

  • صاحب مالی و حالی پیش پیر ** هدیه بفرستاد کز وی بد خبیر
  • Mal sahibi halli bir kişi, Şeyh’in halini biliyordu, ona hediye göndermişti.

  • چار صد دینار بر گوشه‏ی طبق ** نیم دینار دگر اندر ورق‏
  • Tabağın bir köşesinde dört yüz dinar vardı, bir tarafında da kâğıda sarılı yarım dinar.

  • خادم آمد شیخ را اکرام کرد ** و آن طبق بنهاد پیش شیخ فرد
  • Hizmetçi gelip Şeyh’i ağırladı, o misli bulunmaz Şeyh’in önüne o tabağı koydu.

  • چون طبق را از غطا واکرد رو ** خلق دیدند آن کرامت را از او 430
  • Tabağın üstünden örtü kaldırılınca halk Şeyh’in kerametini gördü.

  • آه و افغان از همه برخاست زود ** کای سر شیخان و شاهان این چه بود
  • Hepsinden de feryat yüceldi: "Ey şeyhlerin de başı, şahların da, bu neydi?

  • این چه سر است این چه سلطانی است باز ** ای خداوند خداوندان راز
  • Bu ne sır, bu ne sultanlık? Ey sır sahiplerinin efendisi!

  • ما ندانستیم ما را عفو کن ** بس پراکنده که رفت از ما سخن‏
  • Biz bilemedik, affet; saçma sapan, uluorta hayli söylendik.

  • ما که کورانه عصاها می‏زنیم ** لاجرم قندیلها را بشکنیم‏
  • Körcesine sopa sallamaktayız, elbette kandilleri kırarız.

  • ما چو کران ناشنیده یک خطاب ** هرزه گویان از قیاس خود جواب‏ 435
  • Sağırlar gibi bir tek söz duymadan kendi aklımızca cevap vermeye kalkıştık, hezeyanlarda bulunduk.

  • ما ز موسی پند نگرفتیم کاو ** گشت از انکار خضری زرد رو
  • Biz Musa’dan da ibret almadık. O bile Hızır’ı kınadı da yüzü sarardı.

  • با چنان چشمی که بالا می‏شتافت ** نور چشمش آسمان را می‏شکافت‏
  • Hem gözü o kadar yüceleri gördüğü, gözünün nuru göklere bile nüfus ettiği halde!

  • کرده با چشمت تعصب موسیا ** از حماقت چشم موش آسیا
  • Ey zamanın Musa’sı değirmendeki farenin gözü, ahmaklıktan senin gözünle bahse kalkıştı" dediler.

  • شیخ فرمود آن همه گفتار و قال ** من بحل کردم شما را آن حلال‏
  • Şeyh, bütün o sözleri size helâl ettim.

  • سر این آن بود کز حق خواستم ** لاجرم بنمود راه راستم‏ 440
  • Bunun sırrı şuydu, ben Allah’tan bunu diledim, Allah da bana doğru yolu gösterdi.

  • گفت آن دینار اگر چه اندک است ** لیک موقوف غریو کودک است‏
  • O dinar gerçi az bir paraydı. Fakat gelmesi çocuğun ağlamasına bağlıydı.

  • تا نگرید کودک حلوا فروش ** بحر رحمت در نمی‏آید به جوش‏
  • Helva satan çocuk ağlamasaydı, rahmet denizi coşmazdı” dedi.

  • ای برادر طفل طفل چشم تست ** کام خود موقوف زاری دان درست‏
  • Kardeş, çocuk, senin cisim çocuğundur. İyice bil ki muradına erişmen de ağlamana bağlı.

  • گر همی‏خواهی که آن خلعت رسد ** پس بگریان طفل دیده بر جسد
  • O libası elde etmek istersen cesedindeki göz çocuğunu ağlat!

  • ترسانیدن شخصی زاهد را که کم گری تا کور نشوی
  • Birisinin bir zahidi az ağla ki kör olmayasın diye korkutması

  • زاهدی را گفت یاری در عمل ** کم گری تا چشم را ناید خلل‏ 445
  • Bir zahide, çalışıp, savaşan bir dostu “Az ağla ki gözün bozulmasın “ dedi.

  • گفت زاهد از دو بیرون نیست حال ** چشم بیند یا نبیند آن جمال‏
  • Zahit dedi ki: “İş iki halden dışarı olamaz. Göz, ya yüzü görür, ya görmez.

  • گر ببیند نور حق خود چه غم است ** در وصال حق دو دیده چه کم است‏
  • Eğer Allah nurunu görürse ne gam? Allah visaline erişmek için iki gözden olmak pek değersiz bir şey!

  • ور نخواهد دید حق را گو برو ** این چنین چشم شقی گو کور شو
  • Yok, eğer Allah nurunu, Allah ziyasını görmeyecekse böyle kötü gözün kör olması daha iyi!”

  • غم مخور از دیده کان عیسی تراست ** چپ مرو تا بخشدت دو چشم راست‏
  • Gözden dolayı gam yeme ki İsa, senindir. Eğri yürüme de sana iki doğru göz bağışlasın.

  • عیسی روح تو با تو حاضر است ** نصرت از وی خواه کاو خوش ناصر است‏ 450
  • Ruhunun İsa’sı senin yanındadır, ondan yardım dile. Çünkü o, yardım etti mi adamakıllı eder.

  • لیک بیگار تن پر استخوان ** بر دل عیسی منه تو هر زمان‏
  • Fakat ey temiz can, kemiklerle dolu olan tenle İsa’nın gönlüne saldırma, onun gönlünü çiğneme!

  • همچو آن ابله که اندر داستان ** ذکر او کردیم بهر راستان‏
  • Doğru kişilere anlattığımız hikâyedeki ahmağa benzeme.

  • زندگی تن مجو از عیسی‏ات ** کام فرعونی مخواه از موسی‏ات‏
  • İsa’ndan ten diriliği arama, Musa’dan Firavunluk muradı dileme!

  • بر دل خود کم نه اندیشه‏ی معاش ** عیش کم ناید تو بر درگاه باش‏
  • Gönlüne geçim kaygısını az koy, sen kapıda oldukça rızkın azalmaz.

  • این بدن خرگاه آمد روح را ** یا مثال کشتیی مر نوح را 455
  • Bu beden, ruha bir otağdır. Yahut da Nuh’un gemisine benzer.