-
آنک او موقوف حالست آدمیست ** کو بحال افزون و گاهی در کمیست 1425
- Hâle mahkûm olansa hal gelince derecesi artan, halsiz kalınca rütbesi eksilen bir adamdır.
-
صوفی ابن الوقت باشد در منال ** لیک صافی فارغست از وقت و حال
- Hulâsa sofi “İbn-al vakit” tir, fakat vakitten de kurtulmuştur, halden de.
-
حالها موقوف عزم و رای او ** زنده از نفخ مسیحآسای او
- Haller, onun azmine onun reyine mahkûmdur. Haller, onun Mesih’in nefesine benzeyen nefesleriyle diridir.
-
عاشق حالی نه عاشق بر منی ** بر امید حال بر من میتنی
- Sense hale âşıkısın, bana değil. Sen, bir hale sahip olmak ümidiyle benim etrafımda dönüp dolaşıyorsun.
-
آنک یک دم کم دمی کامل بود ** نیست معبود خلیل آفل بود
- Bir an eksilen, bir an artıp kemâl bulan hal, Halil’in mâbudu olamaz, batar gider.
-
وانک آفل باشد و گه آن و این ** نیست دلبر لا احب افلین 1430
- Batıp giden, gâh böyle, gâh şöyle olan güzel değildir, ben batıp gidenleri sevmem.
-
آنک او گاهی خوش و گه ناخوشست ** یک زمانی آب و یک دم آتشست
- Bazen hoş, bazen nahoş olan, bir zaman su, bir zaman ateş kesilen,
-
برج مه باشد ولیکن ماه نه ** نقش بت باشد ولی آگاه نه
- Ayın burcudur ama ay değil… Put gibi güzeldir, ama güzelliğinden haberi bile yok!
-
هست صوفی صفاجو ابن وقت ** وقت را همچون پدر بگرفته سخت
- Saf sofi, "İbn-al vakit"tir ama vaktin babasıymış gibi vakti adamakıllı avucunun içine almıştır.
-
هست صافی غرق عشق ذوالجلال ** ابن کس نه فارغ از اوقات و حال
- Bu çeşit sofi, tamamıyla ululuk sahibi Allah’ın nuruna gark olmuştur. Kimsenin oğlu değildir o… vakitlerden de kurtulmuştur, hallerden de!
-
غرقهی نوری که او لم یولدست ** لم یلد لم یولد آن ایزدست 1435
- Doğurmayan nura batmıştır. Doğmayan, doğurmayan zatsa ancak Allah’tır.
-
رو چنین عشقی بجو گر زندهای ** ورنه وقت مختلف را بندهای
- Diriysen yürü, böyle bir aşk ara… Yoksa birbirine aykırı vakitlere kulsun.
-
منگر اندر نقش زشت و خوب خویش ** بنگر اندر عشق و در مطلوب خویش
- Çirkin, güzel nakışlara bakma da kendi aşkına, kendi dileğine bak!
-
منگر آنک تو حقیری یا ضعیف ** بنگر اندر همت خود ای شریف
- Hor musun, zayıf mı? Buna bakma da ey kadri yüce kişi, himmetine, gayretine bak!
-
تو به هر حالی که باشی میطلب ** آب میجو دایما ای خشکلب
- Ne halde olursan ol, boş durma, ey dudakları kurumuş susuz, daima su araştır!
-
کان لب خشکت گواهی میدهد ** کو بخر بر سر منبع رسد 1440
- O susuz, o kupkuru dudağın yok mu? O dudak, sudan haber verme de… Nihayet kaynağa ulaşacağını bildirmede.
-
خشکی لب هست پیغامی ز آب ** که بمات آرد یقین این اضطراب
- Dudak kuruluğu, suyu haber verir… Bu eziyet, bu susuzluk, muhakkak suya ulaşacağına delâlet der;
-
کین طلبکاری مبارک جنبشیست ** این طلب در راه حق مانع کشیست
- Bu aramak yok mu, kutlu bir iştir. Hak yolundaki bu istek, maniler giderir.
-
این طلب مفتاح مطلوبات تست ** این سپاه و نصرت رایات تست
- Bu istek, dileklerinin anahtarıdır. Bu istek, senin ordundur, bayraklarının yardımcısıdır.
-
این طلب همچون خروسی در صیاح ** میزند نعره که میآید صباح
- Bu istek, horoz gibi “Sabah geliyor” diye nara atarak müjdeler verir.
-
گرچه آلت نیستت تو میطلب ** نیست آلت حاجت اندر راه رب 1445
- Âletin yoksa bile iste ara… Allah yolunda âlete ihtiyaç yoktur.
-
هر که را بینی طلبکار ای پسر ** یار او شو پیش او انداز سر
- Oğul, kimi arayıcı görürsen ona dost ol, önünde baş indir.
-
کز جوار طالبان طالب شوی ** وز ظلال غالبان غالب شوی
- De isteklilerin civarında sen de istekli ol… Galiplerin sayesinde sen de galebe et!
-
گر یکی موری سلیمانی بجست ** منگر اندر جستن او سست سست
- Karınca Süleymanlık dilerse onun bu dileğini hor görme, himmetine bak!
-
هرچه داری تو ز مال و پیشهای ** نه طلب بود اول و اندیشهای
- Elinde mala, sanat ve hünere dair ne varsa önce onu istemez, düşünmez miydin, ona bu sayede nail olmadın mı?
-
حکایت آن شخص کی در عهد داود شب و روز دعا میکرد کی مرا روزی حلال ده بی رنج
- Davut aleyhisselâm zamanında bir adamın gece gündüz “Yarabbi, bana eziyetsiz ve helâl rızık ver” diye dua etmesi
-
آن یکی در عهد داوود نبی ** نزد هر دانا و پیش هر غبی 1450
- Birisi, Davut Peygamber zamanında her akıllı ve ahmak adamın yanında,
-
این دعا میکرد دایم کای خدا ** ثروتی بی رنج روزی کن مرا
- Daima şöyle dua edip dururdu. “Yarabbi, bana zahmetsiz, eziyetsiz bir rızık bir servet ver.
-
چون مرا تو آفریدی کاهلی ** زخمخواری سستجنبی منبلی
- Beni tembel, hor, hakir, ağır ve miskin yaratan sensin.
-
بر خران پشتریش بیمراد ** بار اسپان و استران نتوان نهاد
- Zayıf ve sırtı yaralı eşeklere, atlarla katırlara yüklenen yük yüklenemez ki.
-
کاهلم چون آفریدی ای ملی ** روزیم ده هم ز راه کاهلی
- Yarabbi, mademki beni tembel yarattın, rızkımı da tembelliğime bakarak ben çalışmadan ver.
-
کاهلم من سایهی خسپم در وجود ** خفتم اندر سایهی این فضل و جود 1455
- Yarabbi, ben tembelim varlık gölgesine yıkılmış, yatmışım. Bu ihsan ve cömertlik gölgesinde uyuyorum.
-
کاهلان و سایهخسپان را مگر ** روزیی بنوشتهای نوعی دگر
- Tembellerle gölgelikte uyuyanlara da elbette başka çeşitte bir rızık vermişsindir.
-
هر که را پایست جوید روزیی ** هر که را پا نیست کن دلسوزیی
- Ayağı olan rızık arar, ayağı olmayansa yanıp yakılır, durur.
-
رزق را میران به سوی آن حزین ** ابر را باران به سوی هر زمین
- O hüzün sahibinin rızkını da ayağına götür, bulutu yeryüzüne doğru sür!
-
چون زمین را پا نباشد جود تو ** ابر را راند به سوی او دوتو
- Yeryüzünün ayağı olmadığından cömertliğin, bulutu ona doğru iki kat sürüp durmakta.
-
طفل را چون پا نباشد مادرش ** آید و ریزد وظیفه بر سرش 1460
- Çocuğun ayağı olmadığı için anası gelir, çocuğun başına nimet ve ihsanlarını yağdırır.
-
روزیی خواهم بناگه بی تعب ** که ندارم من ز کوشش جز طلب
- Yarabbi, senden zahmetsiz, eziyetsiz ve ummadığım bir rızık istiyorum. Zaten istemek den başka bir şeye çalıştığım nerede ki?”
-
مدت بسیار میکرد این دعا ** روز تا شب شب همه شب تا ضحی
- Birçok zaman gündüzleri geceye, geceleri ta kuşluk çağına kadar bu duayı eder dururdu.
-
خلق میخندید بر گفتار او ** بر طمعخامی و بر بیگار او
- Halk, onun sözlerine, ham tamahına, bu çalışıp çabalamasına gülerdi.
-
که چه میگوید عجب این سستریش ** یا کسی دادست بنگ بیهشیش
- Derlerdi ki “ Bu sersem ne söylüyor, yoksa birisi buna esrar mı yutturdu da aklını aldı.
-
راه روزی کسب و رنجست و تعب ** هر کسی را پیشهای داد و طلب 1465
- Rızık, kazançla, zahmet ve meşakkatle elde edilir. Herkes bir sanat, bir iş tutturmuş, rızkını öyle elde eder.
-
اطلبوا الارزاق فی اسبابها ** ادخلو الاوطان من ابوابها
- Rızıkları, sebeplerine yapışarak elde edin... Evlere kapılarından girin denmiştir.
-
شاه و سلطان و رسول حق کنون ** هست داود نبی ذو فنون
- Şimdiki zamanda Allah elçisi, padişah ve sultan, hünerlere sahip olan Davut Peygamber’dir.
-
با چنان عزی و نازی کاندروست ** که گزیدستش عنایتهای دوست
- Yine de bu kadar yüceliğe, bu kadar naz ü naime sahip olduğu, dostun inayetleri onu seçmiş olduğu halde çalışıyor.
-
معجزاتش بی شمار و بی عدد ** موج بخشایش مدد اندر مدد
- Mucizelerin haddi, hesabı yok, ona ihsan dalgaları, birbiri üstüne gelip duruyor.
-
هیچ کس را خود ز آدم تا کنون ** کی بدست آواز صد چون ارغنون 1470
- Âdem Peygamber’den bu zamana kadar öyle güzel sesli kimse gelmedi.
-
که بهر وعظی بمیراند دویست ** آدمی را صوت خوبش کرد نیست
- Her vaazında iki yüz kişi ölmekte… Güzel sesi insanları candan etmekte.
-
شیر و آهو جمع گردد آن زمان ** سوی تذکیرش مغفل این از آن
- Aslanlar, ceylânlar vaazına gelmekte… Ne onun bundan haberi var, ne bunun ondan!
-
کوه و مرغان همرسایل با دمش ** هردو اندر وقت دعوت محرمش
- Sesine dağlar da ses veriyor, kuşlarda. Onun davetine ikisi de mahrem.
-
این و صد چندین مرورا معجزات ** نور رویش بی جهان و در جهات
- Onun, bunun gibi ve daha buna benzer yüzlerce mucizeleri var. Yüzünün nuru, cihetlere sığmıyor, bütün cihetleri de kaplamış.