English    Türkçe    فارسی   

3
1844-1893

  • صنعت زراد او کم دیده بود ** درعجب می‌ماند وسواسش فزود
  • Lokman silah yapma sanatını pek görmemişti, şaşırıp kaldı, vesveseleri arttı.

  • کین چه شاید بود وا پرسم ازو ** که چه می‌سازی ز حلقه تو بتو 1845
  • Bu nedir acaba, şunu bir sorsam, bu kat kat halkalarla ne yapıyorsun desem, dedi.

  • باز با خود گفت صبر اولیترست ** صبر تا مقصود زوتر رهبرست
  • Sonra yine kendi kendisine dedi ki: “ Dur hele sabır daha iyi. Sabır, adamı maksadına çabucak ulaştırır.

  • چون نپرسی زودتر کشفت شود ** مرغ صبر از جمله پران‌تر بود
  • Sormazsam iş daha çabuk anlaşılır. Sabırlı kuş, bütün kuşlardan daha iyi uçar.

  • ور بپرسی دیرتر حاصل شود ** سهل از بی صبریت مشکل شود
  • Fakat sorarsam maksadı daha geç anlarım, kolaycacık anlayacağım şey, bu sorgumla güçleşir.

  • چونک لقمان تن بزد هم در زمان ** شد تمام از صنعت داود آن
  • Lokman, orada bir müddet sabredip durdu. Bu müddet içinde Davud da zırhı yapıp tamamladı.

  • پس زره سازید و در پوشید او ** پیش لقمان کریم صبرخو 1850
  • Kerem ve sabır sahibi Lokman’ın önünde bedenine geçirip giyindi.

  • گفت این نیکو لباسست ای فتی ** درمصاف و جنگ دفع زخم را
  • “Civanım, bu, savaşta yaralanmamak için güzel bir elbisedir” dedi.

  • گفت لقمان صبر هم نیکو دمیست ** که پناه و دافع هر جا غمیست
  • Lokman dedi ki. “Sabır da güzel bir iş. Her dertte ona sığınmak gerek, her gamı o giderir.”

  • صبر را با حق قرین کرد ای فلان ** آخر والعصر را آگه بخوان
  • A kişi “Vel asri” suresinin sonunu dikkatlice oku da bak. Allah o surede sabrı hakla beraber andı, sabrı hakka eş etti.

  • صد هزاران کیمیا حق آفرید ** کیمیایی همچو صبر آدم ندید
  • Allah, yüz binlerce kimya yarattı ama insan, sabır gibi bir kimya görmedi.

  • بقیه‌ی حکایت نابینا و مصحف
  • Körün Mushaf okuması hikâyesinin sonu

  • مرد مهمان صبرکرد و ناگهان ** کشف گشتش حال مشکل در زمان 1855
  • Konuk da sabretti. Ansızın müşkül halloldu, anlamak istediğini anladı.

  • نیم‌شب آواز قرآن را شنید ** جست از خواب آن عجایب را بدید
  • Gece yarısı Kur’an sesini duydu. Uykusundan sıçradı, şu acayip şeyi gördü:

  • که ز مصحف کور می‌خواندی درست ** گشت بی‌صبر و ازو آن حال جست
  • Kör, mushaftan Kur’an okumaktaydı. Hem de doğru olarak okuyordu. Sabırsızlandı, bu hali sordu, dedi ki:

  • گفت آیا ای عجب با چشم کور ** چون همی‌خوانی همی‌بینی سطور
  • “Gözün kör olduğu halde şaştım doğrusu, bu satırları nasıl okuyabiliyorsun sen?

  • آنچ می‌خوانی بر آن افتاده‌ای ** دست را بر حرف آن بنهاده‌ای
  • Okuduğun satıra bakmakta, elini okuduğun harflerin üstünde gezdirmektesin.

  • اصبعت در سیر پیدا می‌کند ** که نظر بر حرف داری مستند 1860
  • Parmağını satırlar üstünde gezdirişinden anlaşılıyor, mutlaka harfleri görüyorsun.”

  • گفت ای گشته ز جهل تن جدا ** این عجب می‌داری از صنع خدا
  • Kör dedi ki. “Ey ten bilgisizliğinden kurtulan, bunu Allah yapamaz mı ki? Neye şaşırıyorsun?

  • من ز حق در خواستم کای مستعان ** بر قرائت من حریصم همچو جان
  • Ben Allah’a, ey yardımcım olan Allah, ey yardım dilenen Rabbim, adam canına nasıl düşkünse ben de Kur’an okumaya öyle düşkünüm.

  • نیستم حافظ مرا نوری بده ** در دو دیده وقت خواندن بی‌گره
  • Fakat hafız değilim ki, Yarabbi Kur’an okuyacağım vakit gözlerime illetsiz bir nur ver,

  • باز ده دو دیده‌ام را آن زمان ** که بگیرم مصحف و خوانم عیان
  • Benim gözlerimi aç da Kur’an’ı elime alıp okuyayım diye dua ettim.

  • آمد از حضرت ندا کای مرد کار ** ای بهر رنجی به ما اومیدوار 1865
  • Allah’tan ey Kur’an’a düşkün adam, ey her dertte bize yüz tutan, bizden ümidini kesmeyen kişi,

  • حسن ظنست و امیدی خوش ترا ** که ترا گوید بهر دم برتر آ
  • Senin bize karşı öyle bir hüsnü zan, o ümit, sana daima yücel, yüksel demekte.

  • هر زمان که قصد خواندن باشدت ** یا ز مصحفها قرائت بایدت
  • Ne vakit Kur’an okumak istersen, ne vakit mushafı eline alırsan,

  • من در آن دم وا دهم چشم ترا ** تا فرو خوانی معظم جوهرا
  • Ben de o zaman sana gözlerinin nurunu bağışlayacağım ey yaratılışı büyük kişi, diye nida geldi.

  • همچنان کرد و هر آنگاهی که من ** وا گشایم مصحف اندر خواندن
  • Öyle de yaptı Allah’ım, ben ne vakit okumak üzere mushafı elime alır, açarsam,

  • آن خبیری که نشد غافل ز کار ** آن گرامی پادشاه و کردگار 1870
  • Her şeyi bilen, hiçbir işten gafil olmayan o ulu padişah.

  • باز بخشد بینشم آن شاه فرد ** در زمان همچون چراغ شب‌نورد
  • O tek Allah, gece çırağı gibi gözlerimin nurunu ihsan etmekte”

  • زین سبب نبود ولی را اعتراض ** هرچه بستاند فرستد اعتیاض
  • Allah, ne alırsa ona karşılık ihsanda bulunur. Velî bu sebeple Allah’a itiraz etmez.

  • گر بسوزد باغت انگورت دهد ** در میان ماتمی سورت دهد
  • Bağını mı yaktı? Sana bir bağ dolusu üzüm ihsan eder; yas içinde neşe verir.

  • آن شل بی‌دست را دستی دهد ** کان غمها را دل مستی دهد
  • O elsiz çolağa da el verir, gamlara maden olan kişiye neşeli, sarhoş bir gönül bağışlar.

  • لا نسلم و اعتراض از ما برفت ** چون عوض می‌آید از مفقود زفت 1875
  • Kaybettiğimiz şey büyük ve değerli bir şey bile olsa mademki bize karşılık olarak ihsanlarda bulunuyor, şu halde itiraz etmemize imkân yok.

  • چونک بی آتش مرا گرمی رسد ** راضیم گر آتشش ما را کشد
  • Ortada ateş olmadığı halde bana hararet verdikten, beni ısıttıktan sonra ateşimi söndürse de razıyım.

  • بی چراغی چون دهد او روشنی ** گر چراغت شد چه افغان می‌کنی
  • Mademki mumsuz da aydınlık vermekte, mumun sönüşüne neye feryat ediyorsun?

  • صفت بعضی اولیا کی راضی‌اند باحکام و لابه نکنند کی این حکم را بگردان
  • Bazı veliler, Allah hükümlerine razı olurlar Yarabbi, bu hükmü çevir diye niyaz etmezler

  • بشنو اکنون قصه‌ی آن ره‌روان ** که ندارند اعتراضی در جهان
  • Şimdi, dünyada hiç itiraz etmeyen yolcuların hallerini işit.

  • ز اولیا اهل دعا خود دیگرند ** که همی‌دوزند و گاهی می‌درند
  • Velîlerden dua edenler, gâh diken, gâh sökenler var. Bunlar başka.

  • قوم دیگر می‌شناسم ز اولیا ** که دهانشان بسته باشد از دعا 1880
  • Bir de velilerden öylelerini tanırım ki ağızları yumulmuştur, hiç dua etmezler.

  • از رضا که هست رام آن کرام ** جستن دفع قضاشان شد حرام
  • O, ulular, Allah hükümlerine razı olmuşlardır, takdirin def’ine çalışmak onlara haramdır.

  • در قضا ذوقی همی‌بینند خاص ** کفرشان آید طلب کردن خلاص
  • Bunlar, kaza ve kaderde hususi bir zevk bulurlar, bundan kurtulmayı dilemek onlarca küfürdür.

  • حسن ظنی بر دل ایشان گشود ** که نپوشند از عمی جامه‌ی کبود
  • Allah bunların gönlüne öyle bir hüsnü zan vermiştir ki derde düşüp hiç yaslanmazlar, gök renkli yas elbisesi giymezler.

  • سال کردن بهلول آن درویش را
  • Behlûl’ün dervişe sual sorması

  • گفت بهلول آن یکی درویش را ** چونی ای درویش واقف کن مرا
  • Behlül, dervişin birine “Derviş, nasılsın? Anlat bakalım?” dedi.

  • گفت چون باشد کسی که جاودان ** بر مراد او رود کار جهان 1885
  • Derviş, Dünyadaki işler daima bir adamın dilediği gibi olur;

  • سیل و جوها بر مراد او روند ** اختران زان سان که خواهد آن شوند
  • Seller, ırmaklar muradınca akar, yıldızlar hükmünce hükmeder;

  • زندگی و مرگ سرهنگان او ** بر مراد او روانه کو بکو
  • Hayatla ölüm, ona çavuş olur, emrine uyup dilediği yere gider.

  • هر کجا خواهد فرستد تعزیت ** هر کجا خواهد ببخشد تهنیت
  • Nereye dilerse baş sağlığı haberi yollar, nereye dilerse kutlu olsun derse…

  • سالکان راه هم بر گام او ** ماندگان از راه هم در دام او
  • Yolcuların hepsi, onu izler, yolda kalanlar onun tuzağına tutulursa…

  • هیچ دندانی نخندد در جهان ** بی رضا و امر آن فرمان‌روان 1890
  • Onun fermanı, onun rızası olmadıkça âlemde hiçbir ağız gülmezse bu adamın hali nasıldır? İşte o haldeyim ben” dedi.

  • گفت ای شه راست گفتی همچنین ** در فر و سیمای تو پیداست این
  • Behlûl, padişahım doğru söyledin. Bu hale sahip olduğun nurundan da belli, yüzünden de görünüp durmakta.

  • این و صد چندینی ای صادق ولیک ** شرح کن این را بیان کن نیک نیک
  • Böylesin, hatta yüz mislisin... Doğru ama bunu bir güzelce anlat.

  • آنچنانک فاضل و مرد فضول ** چون به گوش او رسد آرد قبول
  • Öyle bir anlat ki duyunca fazilet sahibi de kabul etsin, bir şeyden anlamaz adam da.