-
دوست حقست و کسی کش گفت او ** که توی آن من و من آن تو
- Sevgili dediğin bir Hak’tır, bir de Allah’ın “Sen benimsin, ben senin” dediği.
-
گوش دار اکنون که عاشق میرسد ** بسته عشق او را به حبل من مسد 4615
- Şimdi kulak ver de dinle: Aşk, âşığı liften örme ipliklerle bağlamış… Sürükleyip getirdi.
-
چون بدید او چهرهی صدر جهان ** گوییا پریدش از تن مرغ جان
- Sadr-ı Cihan’nın yüzünü görür görmez sanki can kuşu, bedeninden uçup gitti.
-
همچو چوب خشک افتاد آن تنش ** سرد شد از فرق جان تا ناخنش
- Bedeni kuru bir ağaç gibi kalakaldı… Tepesinden tırnağına kadar buz kesildi!
-
هرچه کردند از بخور و از گلاب ** نه بجنبید و نه آمد در خطاب
- Yüzüne gül suları serptiler, yanında buhurlar yaktılar… Neler yaptılarsa faydasız… Kıpırdamadı, seslenmedi bile!
-
شاه چون دید آن مزعفر روی او ** پس فرود آمد ز مرکب سوی او
- Padişah, onun safran gibi sararmış yüzünü görünce atından indi, yanına geldi.
-
گفت عاشق دوست میجوید بتفت ** چونک معشوق آمد آن عاشق برفت 4620
- Dedi ki: “Âşık hararetle sevgiliyi arar… Fakat sevgili geldi mi o âşık yok olur, kendisinden geçer gider!
-
عاشق حقی و حق آنست کو ** چون بیاید نبود از تو تای مو
- Sen Allah âşığısın; Allah, ona derler ki geldi mi sen de bir kıl kadar olsun varlık kalmaz.
-
صد چو تو فانیست پیش آن نظر ** عاشقی بر نفی خود خواجه مگر
- O nazarın karşısında senin gibi yüzlercesi fanidir… Hocam, meğerse sen kendini yok etmeye âşıkmışsın!
-
سایهای و عاشقی بر آفتاب ** شمس آید سایه لا گردد شتاب
- Sen bir gölgesin, güneşe âşıksın… Şems geldi, elbette gölge derhal yok olur!
-
داد خواستن پشه از باد به حضرت سلیمان علیه السلام
- Sivrisineğin Süleyman aleyhisselâm’a gidip rüzgârdan şikâyet ederek hakkını istemesi
-
پشه آمد از حدیقه وز گیاه ** وز سلیمان گشت پشه دادخواه
- Bir sivrisinek, çayırlıktan, çimenlikten gelip Süleyman’ın huzuruna çıkarak hakkını istedi de dedi ki:
-
کای سلیمان معدلت میگستری ** بر شیاطین و آدمیزاد و پری 4625
- “Ey Süleyman, Şeytanlar, insanoğulları ve periler arasında adaleti yaydın;
-
مرغ و ماهی در پناه عدل تست ** کیست آن گمگشته کش فضلت نجست
- Kuş da senin adaletine sığınmış, balık da. Kimdir o kaybolan, kimdir o mahrum ki adaletin, onu arayıp bulmamış olsun?
-
داد ده ما را که بس زاریم ما ** بینصیب از باغ و گلزاریم ما
- Bize de insaf et, bizim de hakkımızı al… Çok perişanız… Bağdan da nasibimiz yok, gül bahçesinden de!
-
مشکلات هر ضعیفی از تو حل ** پشه باشد در ضعیفی خود مثل
- Her zayıf kişinin müşkülünü halledersin… Sivrisinek, zaten zayıflığın misalidir.
-
شهره ما در ضعف و اشکستهپری ** شهره تو در لطف و مسکینپروری
- Biz, zayıflıkla, kanadı kırık olmakla, acizlikle tanınmışız… Sen lütufla, yoksullara yardımla tanınmışsın.
-
ای تو در اطباق قدرت منتهی ** منتهی ما در کمی و بیرهی 4630
- Sen, kudret derecelerinin en sonuna varmışsın… Biz, acizliğin, zavallılığın son derecesine varmışız!
-
داد ده ما را ازین غم کن جدا ** دست گیر ای دست تو دست خدا
- İmdat et, bizi bu gamdan kurtar… Ey eli, Allah eli olan, elimizi tut!
-
پس سلیمان گفت ای انصافجو ** داد و انصاف از که میخواهی بگو
- Süleyman; Ey hak isteyen, kimden şikâyet ediyorsun? Söyle.
-
کیست آن کالم که از باد و بروت ** ظلم کردست و خراشیدست روت
- Kimdir o zalim ki ululuk satarak sana zulmetti, yüzünü, gözünü tırmaladı?
-
ای عجب در عهد ما ظالم کجاست ** کو نه اندر حبس و در زنجیر ماست
- Bizim zamanımızda zalim nerede? Şaşılacak şey… Nasıl oluyor da hapsedilmemiş, nasıl oluyor da bizim zindanımızda değil?
-
چونک ما زادیم ظلم آن روز مرد ** پس بعهد ما کی ظلمی پیش برد 4635
- Bizim doğduğumuz gün zulüm öldü… Kimdir bizim zamanımızda zulmeden?
-
چون بر آمد نور ظلمت نیست شد ** ظلم را ظلمت بود اصل و عضد
- Nur geldi mi zulmet yok olur. Zulmün aslı ve arkası da zulmettir.
-
نک شیاطین کسب و خدمت میکنند ** دیگران بسته باصفادند و بند
- Bak, şeytanlar, bizim için çalışmada, kazanmada, bize hizmet etmede… Hizmetten çekinenler de zincirlerle bağlanmış, bukağılarına vurulmuş!
-
اصل ظلم ظالمان از دیو بود ** دیو در بندست استم چون نمود
- Zalimler, Şeytan’ın iğvasiyle zulmederler, zalimlerin zulmünün aslı Şeytan’dan gelir… Şeytan, bağlarla bağlanmış, zincirlere vurulmuşken nasıl olup da zulümde bulunabilir?
-
ملک زان دادست ما را کن فکان ** تا ننالد خلق سوی آسمان
- Allah, bize padişahlığı; halk göklere el açıp ağlamasın diye verdi.
-
تا به بالا بر نیاید دودها ** تا نگردد مضطرب چرخ و سها 4640
- Ah ve feryatların yücelere çıkmasın, gökyüzüyle süha yıldızı ıstıraba düşmesin.
-
تا نلرزد عرش از ناله یتیم ** تا نگردد از ستم جانی سقیم
- Arş yetim feryadıyla titremesin, hiç kimse sitemle perişan olmasın diye bize saltanat ihsan etti.
-
زان نهادیم از ممالک مذهبی ** تا نیاید بر فلکها یا ربی
- Göklere “Yarabbi” sesi çıkmasın diye ülkelerde yol yordam olarak bu adaleti, bu ihsan kaidesini bir kanun haline getirdik.
-
منگر ای مظلوم سوی آسمان ** کاسمانی شاه داری در زمان
- Ey mazlum gökyüzüne bakma… Zamanede gök gibi ihsan ve feyz sahibi bir padişahın var, dedi.
-
گفت پشه داد من از دست باد ** کو دو دست ظلم بر ما بر گشاد
- Sivrisinek dedi ki: “Benim feryadım rüzgârın elinden… O bize zulüm ellerini uzattı, bize zulmetti.
-
ما ز ظلم او به تنگی اندریم ** با لب بسته ازو خون میخوریم 4645
- Onun zulmünden daraldık, onun yüzünden dudağımız yumulu, kanlar yutmaktayız!
-
امرکردن سلیمان علیه السلام پشهی متظلم را به احضار خصم به دیوان حکم
- Süleyman aleyhisselâm’ın açıklanan sivrisineğe düşmanını da mahkemeye getirmesini emretmesi
-
پس سلیمان گفت ای زیبادوی ** امر حق باید که از جان بشنوی
- Süleyman, “Ey güzel sesli, Allah emrini candan dinlenmek gerek.
-
حق به من گفتست هان ای دادور ** مشنو از خصمی تو بی خصمی دگر
- Allah bana dedi ki: “Ey adalet sahibi, hasmı da hazır olmadıkça kimsenin şikâyetini dinleme.
-
تانیاید هر دو خصم اندر حضور ** حق نیاید پیش حاکم در ظهور
- İki hasım da hazır olmazsa hâkim, hak hangisindedir, bilemez.
-
خصم تنها گر بر آرد صد نفیر ** هان و هان بی خصم قول او مگیر
- Birisi yalnız gelse de yüzlerce şikâyette bulunsa, yüzlerce feryat etse bile sakın ha, sakın... Hasmı olmadıkça sözünü kabul etme.
-
من نیارم رو ز فرمان تافتن ** خصم خود را رو بیاور سوی من 4650
- Ben fermandan yüz çeviremem. Hadi git, hasmını al, öyle gel” dedi.
-
گفت قول تست برهان و درست ** خصم من بادست و او در حکم تست
- Sivrisinek dedi ki: “Sözün doğru, delilin tam yerinde… Düşmanım rüzgâr, o da senin emrinde!”
-
بانگ زد آن شه که ای باد صبا ** پشه افغان کرد از ظلمت بیا
- O padişah “Ey seher yeli, sivrisinek, zulmünden feryat ediyor… Gel,
-
هین مقابل شو تو و خصم و بگو ** پاسخ خصم و بکن دفع عدو
- Hadi, geç hasmının karşısına da anlat, ona cevap ver, dâvasını reddet!” dedi.
-
باد چون بشنید آمد تیز تیز ** پشه بگرفت آن زمان راه گریز
- Rüzgâr, bu emri duyunca çabucacık esip geldi… Fakat sivrisinek kaçma yolunu tuttu!
-
پس سلیمان گفت ای پشه کجا ** باش تا بر هر دو رانم من قضا 4655
- Süleyman “A sivrisinek nereye? Dur da ikinizi de dinleyip hüküm vereyim” dedi.
-
گفت ای شه مرگ من از بود اوست ** خود سیاه این روز من از دود اوست
- Sivrisinek dedi ki: “Padişahım, ölümüm, onun varlığından… Zaten günüm, onun dumanından kararmakta.
-
او چو آمد من کجا یابم قرار ** کو بر آرد از نهاد من دمار
- O gelince ben nasıl durabilirim? Benim kökümü kazan o!”
-
همچنین جویای درگاه خدا ** چون خدا آمد شود جوینده لا
- Tıpkı bunun gibi Allah tapısını arayan da Allah geldi mi yok olur.
-
گرچه آن وصلت بقا اندر بقاست ** لیک ز اول آن بقا اندر فناست
- O vuslat ebedîlik içinde ebedîliktir ama o ebedîlik yokluk suretinde tecelli eder.
-
سایههایی که بود جویای نور ** نیست گردد چون کند نورش ظهور 4660
- Nur arayan gölgeler, nur zuhur etti mi yok olur.
-
عقل کی ماند چو باشد سرده او ** کل شیء هالک الا وجهه
- Âşık, başını verince akıl kalır mı gayrı? Her şey helâk bulur, yalnız onun hakikati kalır.
-
هالک آید پیش وجهش هست و نیست ** هستی اندر نیستی خود طرفهایست
- Onun hakikatine karşı var da yok olur, yok da. Yoklukta varlık… Bu, pek acayip bir şey!
-
اندرین محضر خردها شد ز دست ** چون قلم اینجا رسیده شد شکست
- Bu makamda akıllar elden çıkar, kalem buraya vardı mı kırılır, bir şey yazamaz olur!
-
نواختن معشوق عاشق بیهوش را تا به هوش باز آید
- Sevgilinin, kendine gelsin diye âşığına iltifat etmesi