English    Türkçe    فارسی   

3
824-873

  • تا چه مستیها بود املاک را ** وز جلالت روحهای پاک را
  • Artık düşün sen, meleklerin ne sarhoşlukları olur, tertemiz ruhlar, ululuktan ne mestîliklere düşer!

  • که به بوی دل در آن می بسته‌اند ** خم باده‌ی این جهان بشکسته‌اند 825
  • Onlar, bu şaraptan bir koku alarak gönüllerini vermişler, bu âlem şarabının küpünü kırmışlardır.

  • جز مگر آنها که نومیدند و دور ** همچو کفاری نهفته در قبور
  • Ancak, ümitsiz ve o âlemden uzak olanlar, kâfirler gibi kabirlerinde gizlenmişler,

  • ناامید از هر دو عالم گشته‌اند ** خارهای بی‌نهایت کشته‌اند
  • İki âlemden de ümitlerini kesmişler, hadde hesaba gelmez dikenler ekmişlerdir!

  • پس ز مستیها بگفتند ای دریغ ** بر زمین باران بدادیمی چو میغ
  • Hârût la Mârût, sarhoşluklarından “Ah ne olurdu, bulut gibi biz de yeryüzüne rahmet yağdırsak,

  • گستریدیمی درین بی‌داد جا ** عدل و انصاف و عبادات و وفا
  • Bu zulüm yurduna adalet, insaf, ibadet ve vefayı yaysaydık” dediler.

  • این بگفتند و قضا می‌گفت بیست ** پیش پاتان دام ناپیدا بسیست 830
  • Onlar bunu dedi ama kaza ve kader de “Durun ayaklarınızın önünde gizli tuzaklar pek çok.

  • هین مدو گستاخ در دشت بلا ** هین مران کورانه اندر کربلا
  • Kendinize gelin de belâ çölüne küstahça gitmeyin… Kendinize gelin de körcesine Kerbelâ’ya at sürmeyin!

  • که ز موی و استخوان هالکان ** می‌نیابد راه پای سالکان
  • Çünkü o çölde helâk olanların kıllarından, kemiklerinden yolcu, ayak basacak yer bulamaz.

  • جمله‌ی راه استخوان و موی و پی ** بس که تیغ قهر لاشی کرد شی
  • Yol, baştanbaşa kıl, kemik, sinir doludur. Allah’ın kahır kılıcı, nice varları yok etmiştir!

  • گفت حق که بندگان جفت عون ** بر زمین آهسته می‌رانند و هون
  • Allah, “Allah’ın inayetine erişen kullar, yeryüzünde yavaş ve mülâyim bir surette yürürler” dedi.

  • پا برهنه چون رود در خارزار ** جز بوقفه و فکرت و پرهیزگار 835
  • Ayağı yalın olan dikenlikte nasıl yürür? Dura, dura. Düşüne, düşüne, ihtiyatla adım ata ata! diyordu.

  • این قضا می‌گفت لیکن گوششان ** بسته بود اندر حجاب جوششان
  • Kaza bunu söylüyordu ama onların kulakları, coşkunlukları yüzünden tıkanmış, sağır olmuştu.

  • چشمها و گوشها را بسته‌اند ** جز مر آنها را که از خود رسته‌اند
  • Varlıklarından kurtulanlardan başka herkesin gözlerini bağlamışlar, kulaklarını tıkamışlardır.

  • جز عنایت که گشاید چشم را ** جز محبت که نشاند خشم را
  • Gözleri, Allah inayetinden başka ne açar, kızgınlığı sevgiden başka ne yatıştırır?

  • جهد بی توفیق خود کس را مباد ** در جهان والله اعلم بالسداد
  • Dilerim, Allah ihsanı olmayan muvaffakiyete ulaşmak için çalışıp çabalama, dünyada kimseye mukadder olmasın, Doğruyu Allah daha iyi bilir.

  • قصه‌ی خواب دیدن فرعون آمدن موسی را علیه السلام و تدارک اندیشیدن
  • Firavun’un Musa aleyhisselâm’ı rüyada görmesi ve doğmaması için tedbirlere girişmesi

  • جهد فرعونی چو بی توفیق بود ** هرچه او می‌دوخت آن تفتیق بود 840
  • Firavunun çalışıp çabalaması, Allah ihsanı olan muvaffakiyete ulaşmamıştı. Allah muvaffakiyet vermediği için de diktiği yırtılıp sökülüyordu.

  • از منجم بود در حکمش هزار ** وز معبر نیز و ساحر بی‌شمار
  • Hükmünde binlerce müneccim, binlerce düş yorucu, binlerce büyücü vardı.

  • مقدم موسی نمودندش بخواب ** که کند فرعون و ملکش را خراب
  • Firavuna rüyasında Musa’nın doğacığını, Firavun’u ve saltanatını mahvedeceğini göstermişlerdi.

  • با معبر گفت و با اهل نجوم ** چون بود دفع خیال و خواب شوم
  • Düş yorucularla müneccimlere “Bu hayâlin, bu kötü rüyanın delâlet ettiği şeyi nasıl defetmeli?” dedi.

  • جمله گفتندش که تدبیری کنیم ** راه زادن را چو ره‌زن می‌زنیم
  • Hepsi de dediler ki: “Bir tedbirde bulunalım, çocuğun doğmasına mâni olalım”

  • تا رسید آن شب که مولد بود آن ** رای این دیدند آن فرعونیان 845
  • Doğum gecesi gelince Firavun kulları şu tedbiri kabul ettiler, şunu münasip gördüler:

  • که برون آرند آن روز از پگاه ** سوی میدان بزم و تخت پادشاه
  • O gün İsrailoğullarını erkenden meydana, padişahın huzuruna götüreceklerdi.

  • الصلا ای جمله اسرائیلیان ** شاه می‌خواند شما را زان مکان
  • “Ey İsrail oğulları, haydin… Sizi padişah filân yerde huzuruna çağırıyor.

  • تا شما را رو نماید بی نقاب ** بر شما احسان کند بهر ثواب
  • Sizi örtüsüz, nikapsız yüzünü gösterecek, sevaba ermek üzere size ihsanlarda bulunacak” diye tellâllar bağıracaklardı.

  • کان اسیران را بجز دوری نبود ** دیدن فرعون دستوری نبود
  • Çünkü o esirler, Firavuna hiç yaklaşmazlardı, onu görmelerine izin yoktu.

  • گر فتادندی به ره در پیش او ** بهر آن یاسه بخفتندی برو 850
  • Hatta yolda ona rastlasalar yüzükoyun yere kapanmaları emredilmişti.

  • یاسه این بد که نبیند هیچ اسیر ** در گه و بیگه لقای آن امیر
  • Kanun buydu: hiçbir esir, ister vakitli olsun, ister vakitsiz, o padişahın yüzünü göremeyecek.

  • بانگ چاووشان چو در ره بشنود ** تا ببیند رو به دیواری کند
  • Yolda çavuşların seslerini duydu mu, yüzünü görmemek için duvara dönecekti.

  • ور ببیند روی او مجرم بود ** آنچ بتر بر سر او آن رود
  • Şayet yüzünü görürse mücrim sayılır, başına gelecek en kötü şeyler gelip çatardı.

  • بودشان حرص لقای ممتنع ** چون حریصست آدمی فیما منع
  • Onlarda görmeleri men edilen o yüzü görmeyi pek isterlerdi. İnsan men edildiği şeye haristir derler.

  • به میدان خواندن بنی اسرائیل برای حیله‌ی ولادت موسی علیه السلام
  • İsrailoğullarını, Musa aleyhisselâm’ın doğumuna mâni olmak üzere meydana çağırmaları

  • ای اسیران سوی میدانگه روید ** کز شهانشه دیدن و جودست امید 855
  • (Tellâllar bağırdılar:) “Esirler, meydana doğru koşun. Umulur ki padişahlar padişahı, size yüzünü gösterecek. İhsanlarda bulunacak!”

  • چون شنیدند مژده اسرائیلیان ** تشنگان بودند و بس مشتاق آن
  • İsrailoğulları bu müjdeyi duyunca padişahın didarına susuz ve müştak olduklarından,

  • حیله را خوردند و آن سو تاختند ** خویشتن را بهر جلوه ساختند
  • Hileye inandılar. Süslenip püslenip o tarafa doğru koştular.

  • حکایت
  • Hikâye

  • همچنان کاینجا مغول حیله‌دان ** گفت می‌جویم کسی از مصریان
  • Hani şunun gibi: Burada da hilekâr Moğollar, “Mısırlılardan birini arıyoruz.

  • مصریان را جمع آرید این طرف ** تا در آید آنک می‌باید بکف
  • Mısırlıları bu tarafa toplayın da aradığımızı ele geçirelim” derler.

  • هر که می‌آمد بگفتا نیست این ** هین در آ خواجه در آن گوشه نشین 860
  • Kim gelirse “ hayır bu değil. Sen geç oracıkta otur” derler de,

  • تا بدین شیوه همه جمع آمدند ** گردن ایشان بدین حیلت زدند
  • Bu suretle herkes derlenip toparlandı mı bu hileyle hepsinin boynunu vururlar.

  • شومی آنک سوی بانگ نماز ** داعی الله را نبردندی نیاز
  • Onlar, ezan sesi duyunca Allah davetçisine uymazlardı ya… Onun şomluğu yüzünden.

  • دعوت مکارشان اندر کشید ** الحذر از مکر شیطان ای رشید
  • Hilekâr Moğolların daveti, onları ölüme kadar çekti, sürdü. Akıllı kişi, sakın Şeytan’ın hilesinden!

  • بانگ درویشان و محتاجان بنوش ** تا نگیرد بانگ محتالیت گوش
  • Yoksulların, muhtaçların seslerini içesiye duy da hilebaz kişinin sesi, kulağını tutup çekmesin!

  • گر گدایان طامع‌اند و زشت‌خو ** در شکم‌خواران تو صاحب‌دل بجو 865
  • Yoksullar, tamahkâr ve kötü huylu adamlarsa bile sen yine gönül sahibini onların içinde ara!

  • در تگ دریا گهر با سنگهاست ** فخرها اندر میان ننگهاست
  • Denizin dibinde inciler, taşlarla karışık olarak bulunur. Övülecek şeyler, ayıplar, kusurlar arasında olur.

  • پس بجوشیدند اسرائیلیان ** از پگه تا جانب میدان دوان
  • İsrailoğulları coşarak erkenden meydana doğru koştular.

  • چون بحیلتشان به میدان برد او ** روی خود ننمودشان بس تازه‌رو
  • Firavun bu hileyle onları meydana götürünce güzelim yüzünü onlara gösterdi.

  • کرد دلداری و بخششها بداد ** هم عطا هم وعده‌ها کرد آن قباد
  • Gönüllerini aldı, ihsanlarda bulundu, vaatler etti.

  • بعد از آن گفت از برای جانتان ** جمله در میدان بخسپید امشبان 870
  • Ondan sonrada “ Canınız için ne olur. Bu akşam hepiniz bu meydan da kalın, burada yatın uyuyun” dedi.

  • پاسخش دادند که خدمت کنیم ** گر تو خواهی یک مه اینجا ساکنیم
  • Cevap vererek dediler ki, “Sana kulluk eder, sözünü dinler hatta dilersen burada bir ay otururuz”

  • بازگشتن فرعون از میدان به شهر شاد بتفریق بنی اسرائیل از زنانشان در شب حمل
  • Firavunun, doğum gecesi, İsrailoğullarını karılarından ayırdığına sevinerek meydandan şehre dönmesi

  • شه شبانگه باز آمد شادمان ** کامشبان حملست و دورند از زنان
  • Firavunun, geceleyin “Bu gece doğum gecesi, fakat hepside karılarından ayrı” diye sevinerek geri döndü.

  • خازنش عمران هم اندر خدمتش ** هم به شهر آمد قرین صحبتش
  • Haznedarı İmran da yanındaydı. Onunla konuşa konuşa şehre geldi.