باز رستم من ز تشویش و عذاب ** دوش خوش خفتم در آن بی‌خوف خواب
Ben de teşvişten,azaptan kurtuldum,dün gece korkusuz,rahat bir uyku uyudum.
راحتم این بود از آواز او ** هدیه آوردم به شکر آن مرد کو 3385
Onun sesinden bundan dolayı rahatlaştım.Onun için de ona hediye getirdim;nerde o adam?
چون بدیدش گفت این هدیه پذیر ** که مرا گشتی مجیر و دستگیر
Müezzini görünce bu hediyeyi kabul et dedi,beni dertten kurtardın,elimi tuttun.
آنچ کردی با من از احسان و بر ** بنده‌ی تو گشته‌ام من مستمر
Bana öyle bir ihsanda bulundun ki senin azat kabul etmez bir kulun oldum.
گر به مال و ملک و ثروت فردمی ** من دهانت را پر از زر کردمی
Malda,mülkte,zenginlikte tek bir kişi olsaydım ağzını altınla doldururdum.
هست ایمان شما زرق و مجاز ** راه‌زن هم‌چون که آن بانگ نماز
İşte sizin imanınız da bunun gibi riya,geçici bir şey.O ezan gibi yol kesici.
لیک از ایمان و صدق بایزید ** چند حسرت در دل و جانم رسید 3390
Fakat Bayezid'in imanına,onun doğruluğuna karşı gönlümde nice hasret var.
هم‌چو آن زن کو جماع خر بدید ** گفت آوه چیست این فحل فرید
Hani şu kadın gibi..Eşeğin çiftleşmesini gördü de dedi ki:Amanın,şu tek erkeğe bakın!
گر جماع اینست بردند این خران ** بر کس ما می‌ریند این شوهران
Çiftleşme buysa bizim kocalarımız,bizimle çiftleşmiyorlar,içimize aptes bozuyorlar.
داد جمله داد ایمان بایزید ** آفرینها بر چنین شیر فرید
Bayezid,imanın bütün şartlarını haiz..Aferinler olsun bunun gibi tek aslana!
قطره‌ای ز ایمانش در بحر ار رود ** بحر اندر قطره‌اش غرقه شود
Onun imanının bir katrası denize gitse deniz,o katrada gark olur.
هم‌چو ز آتش ذره‌ای در بیشه‌ها ** اندر آن ذره شود بیشه فنا 3395
Nitekim bir zerrecik ateş,ormanlara düşse o zerre,bütün ormanları yakar,yok eder.
چون خیالی در دل شه یا سپاه ** کرد اندر جنگ خصمان را تباه
Padişahın,yahut ordunun gönlündeki hayal gibi.O hayal de hayaldir ama savaşta düşmanları mahveder.
یک ستاره در محمد رخ نمود ** تا فنا شد گوهر گبر و جهود
Muhammed'in yüzünde bir yıldızdır parladı,kafirlerin,çıfıtların gevherleri yok oldu.
آنک ایمان یافت رفت اندر امان ** کفرهای باقیان شد دو گمان
İmana erişen aman buldu,imana gelmiyenlerin şüphesi iki kat oldu.
کفر صرف اولین باری نماند ** یا مسلمانی و یا بیمی نشاند
Önce gelenlerin halis küfrü kalmadı da yerini ya müslümanlık tuttu,ya korku..
این به حیله آب و روغن کردنیست ** این مثلها کفو ذره‌ی نور نیست 3400
Bu da hileyle suyu yağa karıştırmaktır.Bu örnekler,nurun zerresine eşit olamaz.
ذره نبود جز حقیری منجسم ** ذره نبود شارق لا ینقسم
Zerre,bir cisimden ayrılmış,küçücük bir parçadan başka bir şey değildir.Zerre,taksim kabul etmiyen güneş olamaz ki.
گفتن ذره مرادی دان خفی ** محرم دریا نه‌ای این دم کفی
Zerre demekte bil ki gizli bir muradım var.Sen,denize mahrem değilsin,ancak köpüksün şimdi.
آفتاب نیر ایمان شیخ ** گر نماید رخ ز شرق جان شیخ
Şeyhin parlak iman güneşi,şeyhin can doğusundan yüz gösterse,
جمله پستی گنج گیرد تا ثری ** جمله بالا خلد گیرد اخضری
Bütün aşağılık alemi ta yerin dibine kadar hazine kesilir,bütün yücelikler alemi,yemyeşil cennete döner.
او یکی جان دارد از نور منیر ** او یکی تن دارد از خاک حقیر 3405
Onun aydın nurdan bir canı var.Hor hakir topraktan bir bedeni.
ای عجب اینست او یا آن بگو ** که بماندم اندرین مشکل عمو
Şaştım kaldım,acaba o,bu mu,yoksa o mu?Söyle,bu işte müşküle düştüm.
گر وی اینست ای برادر چیست آن ** پر شده از نور او هفت آسمان
Kardeş,eğer o,bu ise o nedir ki yedi kat gök,onun nuriyle dolmuş.
ور وی آنست این بدن ای دوست چیست ** ای عجب زین دو کدامین است و کیست
Yok..o,bu değilse dostum,şu beden nedir öyleyse?Acaba bu ikisinden hangisi,o kim?
حکایت آن زن کی گفت شوهر را کی گوشت را گربه خورد شوهر گربه را به ترازو بر کشید گربه نیم من برآمد گفت ای زن گوشت نیم من بود و افزون اگر این گوشتست گربه کو و اگر این گربه است گوشت کو
Bir kadının,kocasına eti kedi yedi demesi,kocasının,kediyi terazide tartması,kedinin yarım batman gelmesi üzerine a kadın,et yarım batmandı,biraz da fazlaydı.Eğer bu etse kedi nerde,yok,bu kediyse et hani demesi.
بود مردی کدخدا او را زنی ** سخت طناز و پلید و ره‌زنی
Bir adamın bir karısı vardı. Pek hilebaz,pek kötü huylu ve yol kesici bir kadındı.
هرچه آوردی تلف کردیش زن ** مرد مضطر بود اندر تن زدن 3410
Adam,eve ne getirirse harcar,telef ederdi. Adam da sesini çıkarmazdı.
بهر مهمان گوشت آورد آن معیل ** سوی خانه با دو صد جهد طویل
Bir gün adam,konuğunu ağırlamak için yüzlerce sıkıntıyla biraz et aldı,eve getirdi.
زن بخوردش با کباب و با شراب ** مرد آمد گفت دفع ناصواب
Kadın onu kebap edip şarapla sildi,süpürdü.Adam gelince de düzensiz sözlerle hileye başladı.
مرد گفتش گوشت کو مهمان رسید ** پیش مهمان لوت می‌باید کشید
Adam dedi ki:Konuk geldi.et nerde?Konuğa yemek çıkarmak lazım.
گفت زن این گربه خورد آن گوشت را ** گوشت دیگر خر اگر باشد هلا
Kadın eti şu kedi yedi,hadi git et al yine dedi.
گفت ای ایبک ترازو را بیار ** گربه را من بر کشم اندر عیار 3415
Adam,Aybek dedi,teraziyi getir,şu kediyi bir tartayım.
بر کشیدش بود گربه نیم من ** پس بگفت آن مرد کای محتال زن
Terazi geldi,kediyi tarttı,yarım batman geldi.Bunun üzerine a hilebaz kadın dedi,
گوشت نیم من بود و افزون یک ستیر ** هست گربه نیم‌من هم ای ستیر
Et yarım batmandı,yarım okka kadar da fazlalığı olacak.Kedi de tam yarım batman geldi.
این اگر گربه‌ست پس آن گوشت کو ** ور بود این گوشت گربه کو بجو
Eğer bu,kediyse söyle,et nerede?Yok,bu etse hadi var,bucak bucak kediyi ara.
بایزید ار این بود آن روح چیست ** ور وی آن روحست این تصویر کیست
Bayezid de buysa o ruh nedir?O,o ruhsa şu suret kim?
حیرت اندر حیرتست ای یار من ** این نه کار تست و نه هم کار من 3420
Dostum,hayretler içinde hayrete düştüm.Bu,ne senin işin,ne benim işim.
هر دو او باشد ولیک از ریع زرع ** دانه باشد اصل و آن که پره فرع
Her ikisi de odur.Fakat mahsulün aslı tanedir,o saman çöpü,feridir.
حکمت این اضداد را با هم ببست ** ای قصاب این گردران با گردنست
Tanrı hikmeti,bu zıtları birbiriyle kaynaştırdı.Ey kasap,şu oyluk eti,gerdanla beraber işte.
روح بی‌قالب نداند کار کرد ** قالبت بی‌جان فسرده بود و سرد
Ruh,bedensiz bir iş yapamaz.Kalıbın da ruhsuz soğur,donar.
قالبت پیدا و آن جانت نهان ** راست شد زین هر دو اسباب جهان
Kalıbın meydandadır da canın gizli.Alemin sebepleri de şu ikisinden düzelmiştir.
خاک را بر سر زنی سر نشکند ** آب را بر سر زنی در نشکند 3425
Toprağı,bir adamın başına atarsan baş yarmaz.Suyu birinin başına atsan yine baş yarılmaz.
گر تو می‌خواهی که سر را بشکنی ** آب را و خاک را بر هم زنی
Baş yarmak istiyorsan suyla toprağı birbirine katıp kerpiç yapman gerek.
چون شکستی سر رود آبش به اصل ** خاک سوی خاک آید روز فصل
Baş yardın mı o kerpiçin suyu,aslına gider,ayrılış gününde toprak da toprağa kavuşur.
حکمتی که بود حق را ز ازدواج ** گشت حاصل از نیاز و از لجاج
Tanrı'nın suyla toprağı birleştirmesindeki hikmeti,niyazla,inattan hasıl olur.
باشد آنگه ازدواجات دگر ** لا سمع اذن و لا عین بصر
Ondan sonra daha başka birleşmeler meydana gelir ki onları ne kulak duymuştur,ne göz görmüştür.
گر شنیدی اذن کی ماندی اذن ** یا کجا کردی دگر ضبط سخن 3430
Kulak duysaydı kulak olarak kalır, yahut artık başka sözleri duyabilir miydi?
گر بدیدی برف و یخ خورشید را ** از یخی برداشتی اومید را
Kar ve buz, güneşi görseydi buzluktan ümidini keser giderdi.