English    Türkçe    فارسی   

6
2426-2475

  • عاقلان را چون بقا آمد ابد  ** پس به معنی این جهان باقی بود 
  • Akıllılar, ebediliğe ulaşmışlardır. Şu halde onların vücudu ile bu âlemde mâna bakımından bâkidir.

  • پس جهود آورد آنچ دیده بود  ** تا کجا شب روح او گردیده بود 
  • Bunu üzerine önce Yahudi gördüğünü söyledi, geceleyin ruhu nerelerde gezdiyse anlattı.

  • گفت در ره موسی‌ام آمد به پیش  ** گربه بیند دنبه اندر خواب خویش 
  • Dedi ki: Yolda önüme Musa çıktı. Öyledir, kedi rüyasında yağlı kuyruk görür.

  • در پی موسی شدم تا کوه طور  ** هر سه‌مان گشتیم ناپیدا ز نور 
  • Musa’nın ardında Tur dağına gittim. Ben de Musa’da Tur dağı da nura gark olduk, görünmez bir hale geldik.

  • هر سه سایه محو شد زان آفتاب  ** بعد از آن زان نور شد یک فتح باب  2430
  • O güneşin nuru ile üç gölge de mahvoldu. Ondan sonra o nurdan bir kapı açıldı.

  • نور دیگر از دل آن نور رست  ** پس ترقی جست آن ثانیش چست 
  • O nurun içinden bir başka nur göründü. O ikinci nur, çabucak yüceldi.

  • هم من و هم موسی و هم کوه طور  ** هر سه گم گشتیم زان اشراق نور 
  • Ben de, Musa’da, Tur dağı da... Üçümüzde o nurun doğmasıyla kaybolduk.

  • بعد از آن دیدم که که سه شاخ شد  ** چونک نور حق درو نفاخ شد 
  • Ondan sonra gördüm, Tanrı nuru, ona üfürünce dağ üçe ayrıldı.

  • وصف هیبت چون تجلی زد برو  ** می‌سکست از هم همی‌شد سو به سو 
  • Heybet sıfatı ona tecelli edince parçalar, birbirinden ayrıldı, her bir parçası bir tarafa gitti.

  • آن یکی شاخ که آمد سوی یم  ** گشت شیرین آب تلخ هم‌چو سم  2435
  • Bir parçası denize doğru gitti. Zehir gibi acı olan deniz suyu, bu yüzden tatlılaştı.

  • آن یکی شاخش فرو شد در زمین  ** چشمه‌ی دارو برون آمد معین 
  • İkinci parçası yere geçti, yerden tatlı sular, deva çeşmeleri kaynadı.

  • که شفای جمله رنجوران شد آب  ** از همایونی وحی مستطاب 
  • Tertemiz vahyin kutluluğundan o sular, bütün hastalara şifa kesildi.

  • آن یکی شاخ دگر پرید زود  ** تا جوار کعبه که عرفات بود 
  • Öbür parçası da derhal uçup da Kâbe’nin yanına gitti, Arafat dağı oldu.

  • باز از آن صعقه چو با خود آمدم  ** طور بر جا بد نه افزون و نه کم 
  • Sonra tekrar o sesten kendime geldim, bir de gördüm ki Tur yerindeydi, ne eksiği vardı, ne fazlalığı.

  • لیک زیر پای موسی هم‌چو یخ  ** می‌گدازید او نماندش شاخ و شخ  2440
  • Fakat Musa’nın ayağı altında buz gibi eriyordu. Ne çukuru kaldı ne tepesi.

  • با زمین هموار شد که از نهیب  ** گشت بالایش از آن هیبت نشیب 
  • Heybetten yerle bir oldu, tepesi de o heybetle eteğiyle birleşti.

  • باز با خود آمدم زان انتشار  ** باز دیدم طور و موسی برقرار 
  • Derken yine kendime geldim, gördüm ki Tur’la Musa, eskisi gidi durmakta.

  • وآن بیابان سر به سر در ذیل کوه  ** پر خلایق شکل موسی در وجوه 
  • Yalnız dağın eteğindeki çölde yüzleri Musa’ya benzeyen bir alay halk var.

  • چون عصا و خرقه‌ی او خرقه‌شان  ** جمله سوی طور خوش دامن کشان 
  • Onun gibi onların ellerinde de birer asâ var, hırkası, tıpkı onların hırkasına benziyor. Hepside eteğini çemremiş kendi turuna gitmekte.

  • جمله کفها در دعا افراخته  ** نغمه‌ی ارنی به هم در ساخته  2445
  • Hepsi ellerini duaya kaldırmış, “Rabbim bana görün” demeye koyulmuş.

  • باز آن غشیان چو از من رفت زود  ** صورت هر یک دگرگونم نمود 
  • Sonra yine o dalgınlıktan kendime geldim, her birinin sureti bana başka türlü göründü.

  • انبیا بودند ایشان اهل ود  ** اتحاد انبیاام فهم شد 
  • Hepsi de Tanrı âşığı peygamberdi bunların. Bu suretle bana peygamberlerin birliği anlatılmış oldu.

  • باز املاکی همی دیدم شگرف  ** صورت ایشان بد از اجرام برف 
  • Bu sırada yine o ulu melekleri gördüm. Kardan meydana gelmişti bunlar.

  • حلقه‌ی دیگر ملایک مستعین  ** صورت ایشان به جمله آتشین 
  • Bunlardan başka yardım dileyen bir halka melek daha vardı ki onlarda ateşten yaratılmışlardı.

  • زین نسق می‌گفت آن شخص جهود  ** بس جهودی که آخرش محمود بود  2450
  • O çıfıt böyle söyleyip duruyordu. Nice Yahudi vardır ki sonu iyi olur.

  • هیچ کافر را به خواری منگرید  ** که مسلمان مردنش باشد امید 
  • Hiçbir kâfiri hor görmeyin. Müslüman olarak ölebilir olur ya.

  • چه خبر داری ز ختم عمر او  ** تا بگردانی ازو یک‌باره رو 
  • Ömrünün sonundan ne haberin var ki ondan tamamı ile yüzünü çeviriyorsun.

  • بعد از ان ترسا در آمد در کلام  ** که مسیحم رو نمود اندر منام 
  • Ondan sonra Hıristiyan söze geldi. Dedi ki: Rüyada Mesih göründü..

  • من شدم با او به چارم آسمان  ** مرکز و مثوای خورشید جهان 
  • Onunla dördüncü kat göğe âlemin güneşinin bulunduğu durağa çıktım.

  • خود عجب‌های قلاع آسمان  ** نسبتش نبود به آیات جهان  2455
  • Gök kalelerinin şaşılacak şeylerini gördüm. Bu âlemdeki alâmetlere hiç benzemiyorlardı.

  • هر کسی دانند ای فخر البنین  ** که فزون باشد فن چرخ از زمین 
  • Oğulların gökçeği, herkes bilir ki gökyüzünün hüneri, elbette yeryüzünden üstündür.

  • حکایت اشتر و گاو و قج که در راه بند گیاه یافتند هر یکی می‌گفت من خورم 
  • Öküz, deve ve koç, yolda bir deste ot buldular. Her biri ben yiyeceğim dedi.

  • اشتر و گاو و قجی در پیش راه  ** یافتند اندر روش بندی گیاه 
  • Bir deve, bir öküz ve bir koç, yolda giderlerken bir bağ ot buldular.

  • گفت قج بخش ار کنیم این را یقین  ** هیچ کس از ما نگردد سیر ازین 
  • Koç dedi ki: Bunu paylaşırsak hiç birimiz doymayacağız.

  • لیک عمر هرکه باشد بیشتر  ** این علف اوراست اولی گو بخور 
  • Fakat kimin ömrü daha artıksa bu otu o yesin.

  • که اکابر را مقدم داشتن  ** آمدست از مصطفی اندر سنن  2460
  • Yaşlılara hürmet Mustafa’nın sünnetlerindendir çünkü.

  • گرچه پیران را درین دور لام  ** در دو موضع پیش می‌دارند عام 
  • Aşağılık kişilerin hükmettiği bu devirde ise halk, yaşlıları iki yerde öne geçirirler.

  • یا در آن لوتی که آن سوزان بود  ** یا بر آن پل کز خلل ویران بود 
  • Ya ateş gibi sıcak yemeğe buyur derler, yahut bakımsızlıktan yıkılacak dereceye gelen köprüde ileri sürerler.

  • خدمت شیخی بزرگی قایدی  ** عام نارد بی‌قرینه‌ی فاسدی 
  • Aşağılık kişiler kötü bir maksatları olmadıkça bir şeyhi, bir büyüğü, bir kılavuzu ağırlamazlar.

  • خیرشان اینست چه بود شرشان  ** قبحشان را باز دان از فرشان 
  • Onların hayırları budur, artık kötülüklerini var sen kıyas et.

  • مثل 
  • Örnek

  • سوی جامع می‌شد آن یک شهریار  ** خلق را می‌زد نقیب و چوبدار  2465
  • Bir padişah camiye gidiyordu. Yaverleri, sopalı memurları, halkı dövmedeydi.

  • آن یکی را سر شکستی چوب‌زن  ** و آن دگر را بر دریدی پیرهن 
  • Sopalı damlar, birinin başını yarıyor, öbürünün gömleğini yırtıyor, padişaha yol açıyorlardı.

  • در میانه بی‌دلی ده چوب خورد  ** بی‌گناهی که برو از راه برد 
  • O arada bir yoksul da yasakçılardan suçsuz olarak on sopa yedi.

  • خون چکان رو کرد با شاه و بگفت  ** ظلم ظاهر بین چه پرسی از نهفت 
  • Kanlar içinde kaldı. Padişaha yüz dönüp dedi ki: Şu apaçık zulme bak, gizlisini ne soruyorsun?

  • خیر تو این است جامع می‌روی  ** تا چه باشد شر و وزرت ای غوی 
  • Camiye gidiyorsun gûya. Hayrın buysa şerrin ve kötülüğün nedir ey azgın?

  • یک سلامی نشنود پیر از خسی  ** تا نپیچد عاقبت از وی بسی  2470
  • Bir pîr, aşağılık bir adamdan bir tek selâm işitmez ki nihayet ondan bir hayli derde uğramasın.

  • گرگ دریابد ولی را به بود  ** زانک دریابد ولی را نفس بد 
  • Böyle bir kötü kişinin veliye musallat olmasındansa kurdun musallat olması daha iyidir.

  • زانک گرگ ارچه که بس استمگریست  ** لیکش آن فرهنگ و کید و مکر نیست 
  • Kurt, çok zâlimdir ama hiç olmazsa hilesi, düzeni yoktur.

  • ورنه کی اندر فتادی او به دام  ** مکر اندر آدمی باشد تمام 
  • Hilesi, aklı fikri olsa hiç tuzağa düşer mi? Hile insandadır tamamı ile.

  • گفت قج با گاو و اشتر ای رفاق  ** چون چنین افتاد ما را اتفاق 
  • Koç, öküzle deveye arkadaşlar dedi, mademki böyle bir ota rastladık.

  • هر یکی تاریخ عمر ابدا کنید  ** پیرتر اولیست باقی تن زنید  2475
  • Hadi bakalım her biriniz ömrünüzün başlangıcını söyleyin. Kim daha yaşlı anlaşılsın,öbürleri de sussun.