English    Türkçe    فارسی   

6
2441-2490

  • با زمین هموار شد که از نهیب  ** گشت بالایش از آن هیبت نشیب 
  • Heybetten yerle bir oldu, tepesi de o heybetle eteğiyle birleşti.

  • باز با خود آمدم زان انتشار  ** باز دیدم طور و موسی برقرار 
  • Derken yine kendime geldim, gördüm ki Tur’la Musa, eskisi gidi durmakta.

  • وآن بیابان سر به سر در ذیل کوه  ** پر خلایق شکل موسی در وجوه 
  • Yalnız dağın eteğindeki çölde yüzleri Musa’ya benzeyen bir alay halk var.

  • چون عصا و خرقه‌ی او خرقه‌شان  ** جمله سوی طور خوش دامن کشان 
  • Onun gibi onların ellerinde de birer asâ var, hırkası, tıpkı onların hırkasına benziyor. Hepside eteğini çemremiş kendi turuna gitmekte.

  • جمله کفها در دعا افراخته  ** نغمه‌ی ارنی به هم در ساخته  2445
  • Hepsi ellerini duaya kaldırmış, “Rabbim bana görün” demeye koyulmuş.

  • باز آن غشیان چو از من رفت زود  ** صورت هر یک دگرگونم نمود 
  • Sonra yine o dalgınlıktan kendime geldim, her birinin sureti bana başka türlü göründü.

  • انبیا بودند ایشان اهل ود  ** اتحاد انبیاام فهم شد 
  • Hepsi de Tanrı âşığı peygamberdi bunların. Bu suretle bana peygamberlerin birliği anlatılmış oldu.

  • باز املاکی همی دیدم شگرف  ** صورت ایشان بد از اجرام برف 
  • Bu sırada yine o ulu melekleri gördüm. Kardan meydana gelmişti bunlar.

  • حلقه‌ی دیگر ملایک مستعین  ** صورت ایشان به جمله آتشین 
  • Bunlardan başka yardım dileyen bir halka melek daha vardı ki onlarda ateşten yaratılmışlardı.

  • زین نسق می‌گفت آن شخص جهود  ** بس جهودی که آخرش محمود بود  2450
  • O çıfıt böyle söyleyip duruyordu. Nice Yahudi vardır ki sonu iyi olur.

  • هیچ کافر را به خواری منگرید  ** که مسلمان مردنش باشد امید 
  • Hiçbir kâfiri hor görmeyin. Müslüman olarak ölebilir olur ya.

  • چه خبر داری ز ختم عمر او  ** تا بگردانی ازو یک‌باره رو 
  • Ömrünün sonundan ne haberin var ki ondan tamamı ile yüzünü çeviriyorsun.

  • بعد از ان ترسا در آمد در کلام  ** که مسیحم رو نمود اندر منام 
  • Ondan sonra Hıristiyan söze geldi. Dedi ki: Rüyada Mesih göründü..

  • من شدم با او به چارم آسمان  ** مرکز و مثوای خورشید جهان 
  • Onunla dördüncü kat göğe âlemin güneşinin bulunduğu durağa çıktım.

  • خود عجب‌های قلاع آسمان  ** نسبتش نبود به آیات جهان  2455
  • Gök kalelerinin şaşılacak şeylerini gördüm. Bu âlemdeki alâmetlere hiç benzemiyorlardı.

  • هر کسی دانند ای فخر البنین  ** که فزون باشد فن چرخ از زمین 
  • Oğulların gökçeği, herkes bilir ki gökyüzünün hüneri, elbette yeryüzünden üstündür.

  • حکایت اشتر و گاو و قج که در راه بند گیاه یافتند هر یکی می‌گفت من خورم 
  • Öküz, deve ve koç, yolda bir deste ot buldular. Her biri ben yiyeceğim dedi.

  • اشتر و گاو و قجی در پیش راه  ** یافتند اندر روش بندی گیاه 
  • Bir deve, bir öküz ve bir koç, yolda giderlerken bir bağ ot buldular.

  • گفت قج بخش ار کنیم این را یقین  ** هیچ کس از ما نگردد سیر ازین 
  • Koç dedi ki: Bunu paylaşırsak hiç birimiz doymayacağız.

  • لیک عمر هرکه باشد بیشتر  ** این علف اوراست اولی گو بخور 
  • Fakat kimin ömrü daha artıksa bu otu o yesin.

  • که اکابر را مقدم داشتن  ** آمدست از مصطفی اندر سنن  2460
  • Yaşlılara hürmet Mustafa’nın sünnetlerindendir çünkü.

  • گرچه پیران را درین دور لام  ** در دو موضع پیش می‌دارند عام 
  • Aşağılık kişilerin hükmettiği bu devirde ise halk, yaşlıları iki yerde öne geçirirler.

  • یا در آن لوتی که آن سوزان بود  ** یا بر آن پل کز خلل ویران بود 
  • Ya ateş gibi sıcak yemeğe buyur derler, yahut bakımsızlıktan yıkılacak dereceye gelen köprüde ileri sürerler.

  • خدمت شیخی بزرگی قایدی  ** عام نارد بی‌قرینه‌ی فاسدی 
  • Aşağılık kişiler kötü bir maksatları olmadıkça bir şeyhi, bir büyüğü, bir kılavuzu ağırlamazlar.

  • خیرشان اینست چه بود شرشان  ** قبحشان را باز دان از فرشان 
  • Onların hayırları budur, artık kötülüklerini var sen kıyas et.

  • مثل 
  • Örnek

  • سوی جامع می‌شد آن یک شهریار  ** خلق را می‌زد نقیب و چوبدار  2465
  • Bir padişah camiye gidiyordu. Yaverleri, sopalı memurları, halkı dövmedeydi.

  • آن یکی را سر شکستی چوب‌زن  ** و آن دگر را بر دریدی پیرهن 
  • Sopalı damlar, birinin başını yarıyor, öbürünün gömleğini yırtıyor, padişaha yol açıyorlardı.

  • در میانه بی‌دلی ده چوب خورد  ** بی‌گناهی که برو از راه برد 
  • O arada bir yoksul da yasakçılardan suçsuz olarak on sopa yedi.

  • خون چکان رو کرد با شاه و بگفت  ** ظلم ظاهر بین چه پرسی از نهفت 
  • Kanlar içinde kaldı. Padişaha yüz dönüp dedi ki: Şu apaçık zulme bak, gizlisini ne soruyorsun?

  • خیر تو این است جامع می‌روی  ** تا چه باشد شر و وزرت ای غوی 
  • Camiye gidiyorsun gûya. Hayrın buysa şerrin ve kötülüğün nedir ey azgın?

  • یک سلامی نشنود پیر از خسی  ** تا نپیچد عاقبت از وی بسی  2470
  • Bir pîr, aşağılık bir adamdan bir tek selâm işitmez ki nihayet ondan bir hayli derde uğramasın.

  • گرگ دریابد ولی را به بود  ** زانک دریابد ولی را نفس بد 
  • Böyle bir kötü kişinin veliye musallat olmasındansa kurdun musallat olması daha iyidir.

  • زانک گرگ ارچه که بس استمگریست  ** لیکش آن فرهنگ و کید و مکر نیست 
  • Kurt, çok zâlimdir ama hiç olmazsa hilesi, düzeni yoktur.

  • ورنه کی اندر فتادی او به دام  ** مکر اندر آدمی باشد تمام 
  • Hilesi, aklı fikri olsa hiç tuzağa düşer mi? Hile insandadır tamamı ile.

  • گفت قج با گاو و اشتر ای رفاق  ** چون چنین افتاد ما را اتفاق 
  • Koç, öküzle deveye arkadaşlar dedi, mademki böyle bir ota rastladık.

  • هر یکی تاریخ عمر ابدا کنید  ** پیرتر اولیست باقی تن زنید  2475
  • Hadi bakalım her biriniz ömrünüzün başlangıcını söyleyin. Kim daha yaşlı anlaşılsın,öbürleri de sussun.

  • گفت قج مرج من اندر آن عهود  ** با قج قربان اسمعیل بود 
  • Benim vücuda gelişim, İsmail’in koçu ile başlar. O vakitten beri varım ben.

  • گاو گفتا بوده‌ام من سال‌خورد  ** جفت آن گاوی کش آدم جفت کرد 
  • Öküz, ben dedi, Âdem peygamber, bir öküzle çift sürüyordu ya, işte o vakit küçücüktüm.

  • جفت آن گاوم که آدم جد خلق  ** در زراعت بر زمین می‌کرد فلق 
  • Halkın atası Âdem’in yeryüzünde çift sürdüğü öküzle eşim ben.

  • چون شنید از گاو و قج اشتر شگفت  ** سر فرود آورد و آن را برگرفت 
  • Deve, öküzle koçtan bu sözleri duyunca çok şaşırdı. Başını indirip otu aldı.

  • در هوا بر داشت آن بند قصیل  ** اشتر بختی سبک بی‌قال و قیل  2480
  • Havaya kaldırdı. Hiçbir söz söylemeden o esrik deve,otu yedi, sonra dedi kİ:

  • که مرا خود حاجت تاریخ نیست  ** کین چنین جسمی و عالی گردنیست 
  • Benim için doğum tarihine zaten hacet yok. Bende bu çeşit gövde ve bu uzun boy varken buna ne hacet?

  • خود همه کس داند ای جان پدر  ** که نباشم از شما من خردتر 
  • Yavrum, herkes bilir ki ben, sizden küçük değilim.

  • داند این را هرکه ز اصحاب نهاست  ** که نهاد من فزون‌تر از شماست 
  • Akıl, fikir sahipleri, bilirler ki yaratılışım sizden üstündür.

  • جملگان دانند کین چرخ بلند  ** هست صد چندان که این خاک نژند 
  • Hıristiyan da, hepiniz bilirsiniz ki dedi bu yüce gök, şu eski yeryüzünden yüzlerce defa geniştir.

  • کو گشاد رقعه‌های آسمان  ** کو نهاد بقعه‌های خاکدان  2485
  • Nerede gökyüzünün acayip genişlikleri, nerede şu yerin köşeleri, bucakları?

  • جواب گفتن مسلمان آنچ دید به یارانش جهود و ترسا و حسرت خوردن ایشان 
  • Müslümanın, arkadaşları olan Yahudi ve Hıristiyana gördüğü rüyayı söylemesi ve onların hayıflanmaları

  • پس مسلمان گفت ای یاران من  ** پیشم آمد مصطفی سلطان من 
  • Müslüman, bunu üzerine dedi ki: Dostlar, sultanım Mustafa zuhur etti.

  • پس مرا گفت آن یکی بر طور تاخت  ** با کلیم حق و نرد عشق باخت 
  • Bana dedi ki: Onların birisi Tur’a gitti, Tanrı Kelim’ine arkadaş oldu, aşk tavlası oynamaya girişti.

  • وان دگر را عیسی صاحب‌قران  ** برد بر اوج چهارم آسمان 
  • Öbürünü de sahip kıran İsa aldı, dördüncü kat göğe çıkardı.

  • خیز ای پس مانده‌ی دیده ضرر  ** باری آن حلوا و یخنی را بخور 
  • Kalk a arda kalmış zarar görmüş adam! Bari o helva ile yahniyi sen ye.

  • آن هنرمندان پر فن راندند  ** نامه‌ی اقبال و منصب خواندند  2490
  • O hünerli, sanatlı kişiler, koştular; devlet ve mevki mektubunu okudular.