Birini övse onu över, birinden şikayetlense onun ayrılığını anlatmış olurdu.
صد هزاران نام گر بر هم زدی ** قصد او و خواه او یوسف بدی
Yüz binlerce ad söylese maksadı, dileği hep Yusuf’tu.
گرسنه بودی چو گفتی نام او ** می‌شدی او سیر و مست جام او
Acıkırsa onun adını söylerdi. Tok olursa onunla duyar, onun kadehinden sarhoş olurdu.
تشنگیش از نام او ساکن شدی ** نام یوسف شربت باطن شدی 4035
Susuzluğu onun adıyla geçerdi. Batıni şerbeti onun adıydı.
ور بدی دردیش زان نام بلند ** درد او در حال گشتی سودمند
Derdi oldu mu onun yüce adıyla derhal derdi yatışırdı.
وقت سرما بودی او را پوستین ** این کند در عشق نام دوست این
Hatta kış vakti sevgilisinin adı ona kürk kesilirdi. Sevda aleminde sevgilisinin adı bu işi işler işte.
عام می‌خوانند هر دم نام پاک ** این عمل نکند چو نبود عشقناک
Aşağılık kişiler de her an o temiz adı anar ama bu tesir görülmez; çünkü onlarda aşk yoktur.
آنچ عیسی کرده بود از نام هو ** می‌شدی پیدا ورا از نام او
İsa, onun adıyla mucizeler yaptı. Ne mucize gördüyse onun adıyla gösterdi.
چونک با حق متصل گردید جان ** ذکر آن اینست و ذکر اینست آن 4040
Bir can, Hakk’a ulaştı mı onun zikri, bunun zikridir; bunun zikri onun zikri.
خالی از خود بود و پر از عشق دوست ** پس ز کوزه آن تلابد که دروست
Böyle can kendinden boşalır, sevgilisinin aşkıyla dolar. Testide ne varsa dışına o sızar.
خنده بوی زعفران وصل داد ** گریه بوهای پیاز آن بعاد
Gülme, vuslat safranının kokusunu verir, ağlama, uzaklık soğanının kokusunu.
هر یکی را هست در دل صد مراد ** این نباشد مذهب عشق و وداد
Halbuki bunların her birinin gönlünde yüzlerce murat var. Bu, aşk ve sevgi mezhebi değildir.
یار آمد عشق را روز آفتاب ** آفتاب آن روی را هم‌چون نقاب
Gündüze nasıl güneş lazımsa aşka da sevgili lazım. Güneş o yüze nikap gibidir.
آنک نشناسد نقاب از روی یار ** عابد الشمس است دست از وی بدار 4045
Nikapla sevgilinin yüzünü fark edemeyen, güneşe tapar. Ondan el çek.
روز او و روزی عاشق هم او ** دل همو دلسوزی عاشق هم او
Aşıkın günü de odur, rızkı da. Aşıkın gönlü de odur, gönlünün yanışı da.
ماهیان را نقد شد از عین آب ** نان و آب و جامه و دارو و خواب
Balıklara ekmek de sudur, su da. Elbise de sudur, ilaç da, uyku da.
هم‌چو طفلست او ز پستان شیرگیر ** او نداند در دو عالم غیر شیر
Aşık, çocuğa benzer. Memeden süt emer durur. O iki alemde de sütten başka bir şey bilmez.
طفل داند هم نداند شیر را ** راه نبود این طرف تدبیر را
Fakat şu da var ki çocuk, sütü hem bilir, hem bilmez. Bu tarafta tedbirin yeri yoktur.
گیج کرد این گردنامه روح را ** تا بیابد فاتح و مفتوح را 4050
Bu define bildiren kitap, açanı da açılanı da bulsun, define sahibine de, defineye de nail olsun diye ruhu hayretlere düşürmüştür.
گیج نبود در روش بلک اندرو ** حاملش دریا بود نه سیل و جو
Ruh, bu yürüyüşte hayran olmaz. Hayret şöyle dursun defineyi bildiren kitabı elde eden ruh, deniz kesilir, sel ve ırmak değil.
چون بیابد او که یابد گم شود ** هم‌چو سیلی غرقه‌ی قلزم شود
Bulduğunu buldu mu kendisi kaybolur. Bir sel gibi denize gark olur gider.
دانه گم شد آنگهی او تین بود ** تا نمردی زر ندادم این بود
Tohum yok oldu da ondan sonra bitti, incir haline geldi. "“Ben de sen ölmeyince altın vermedim ya” sözü budur işte.
بعد مکث ایشان متواری در بلاد چین در شهر تختگاه و بعد دراز شدن صبر بی‌صبر شدن آن بزرگین کی من رفتم الوداع خود را بر شاه عرضه کنم اما قدمی تنیلنی مقصودی او القی راسی کفادی ثم یا پای رساندم به مقصود و مراد یا سر بنهم هم‌چو دل از دست آن‌جا و نصیحت برادران او را سود ناداشتن یا عاذل العاشقین دع فة اضلها الله کیف ترشدها الی آخره
Şehzadelerin Çin ülkesine varıp idare merkezi olan şehirde gizlenmeleri, bir hayli sabrettikten sonra büyük kardeşlerinin sabırsızlanarak “Ben gidiyorum, elveda size. Gidip kendimi padişaha tanıtacağım” demesi. Ayağım, ya beni maksadıma ulaştırır. Yahut oraya gönlüm gibi başımı da veririm. Kardeşlerinin ona öğüt vermeleri, fakat fayda etmemesi. Ey aşıkları kınayan, bırak onları, Tanrı’nın azdırdığı bir taifeyi sen nasıl doğru yola sokabilirsin?
آن بزرگین گفت ای اخوان من ** ز انتظار آمد به لب این جان من
Büyük kardeşleri dedi ki: Kardeşlerim beklemeden canım ağzıma geldi.
لا ابالی گشته‌ام صبرم نماند ** مر مرا این صبر در آتش نشاند 4055
artık bir şeye aldırış etmiyorum sabrım kalmadı. Bu sabır beni adeta ateşe attı.
طاقت من زین صبوری طاق شد ** راقعه‌ی من عبرت عشاق شد
Sabretmeden takatim tak oldu. Başıma gelen şey aşıklara ibret kesildi.
من ز جان سیر آمدم اندر فراق ** زنده بودن در فراق آمد نفاق
Ayrılık yüzünden canıma doydum. Ayrılıkta yaşamak, münafıklıktır.
چند درد فرقتش بکشد مرا ** سر ببر تا عشق سر بخشد مرا
Ayrılığın derdi, niceye bir beni öldürecek? Kes başımı da aşk, bana bir baş bağışlasın.
دین من از عشق زنده بودنست ** زندگی زین جان و سر ننگ منست
Dinim, aşkla yaşamaktır. Bu canla, bu başla diri kalmak, bunlarla yaşamak benim için ayıptır, ardır.
تیغ هست از جان عاشق گردروب ** زانک سیف افتاد محاء الذنوب 4060