کرده‌‌ای تاویل حرف بکر را ** خویش را تاویل کن نی ذکر را

کرده‌‌ای تاویل حرف بکر را ** خویش را تاویل کن نی ذکر را 1080

Bakir sözü tevil etmişsin; sen kendini tevil et, Kur’an’ı değil.

بر هوا تاویل قرآن می‌‌کنی ** پست و کژ شد از تو معنی سنی‌‌

İsteğine göre Kur’an’ı tevil ediyorsun. Yüce mana, senin tevilinden aşağılandı, aykırı bir şekle girdi!

زیافت تاویل رکیک مگس‌‌

Sineğin gevşek tevilinin değersizliği

آن مگس بر برگ کاه و بول خر ** همچو کشتی‌‌بان همی‌‌افراشت سر

O sinek eşek sidiği birikintisindeki saman çöpünün üstünde gemi kaptanı gibi baş kaldırıp,

گفت من دریا و کشتی خوانده‌‌ام ** مدتی در فکر آن می‌‌مانده‌‌ام‌‌

“Ben, deniz ve gemi hikâyesini okumuş, bir zaman bunu düşünmüştüm.

اینک این دریا و این کشتی و من ** مرد کشتیبان و اهل و رایزن‌‌

İşte şu deniz, şu gemi, ben de ehliyefli, rey ve tedbir sahibi bir kaptanın” dedi.

بر سر دریا همی‌‌راند او عمد ** می‌‌نمودش آن قدر بیرون ز حد 1085

Deniz üstünde salını sürüp durmaktaydı. O kadarcık bir su ona haddinden fazla göründü.

بود بی‌‌حد آن چمین نسبت بدو ** آن نظر که بیند آن را راست کو

O sidik, sineğe göre hudutsuzdu. Sinekte, onu olduğu gibi görecek göz nerede?

عالمش چندان بود کش بینش است ** چشم چندین بحر هم چندینش است‌‌

Onun âlemi kendi görüşüne göre olur. Gözü, bu kadardır, denizi de ona göre!

صاحب تاویل باطل چون مگس ** وهم او بول خر و تصویر خس‌‌

Bâtıl tevilci, sinek gibidir. Vehmi eşek sidiği, tevil ve tasavvuru saman çöpüdür.

گر مگس تاویل بگذارد به رای ** آن مگس را بخت گرداند همای‌‌

Eğer sinek kendi reyiyle saplandığı tevilden geçse, baht o sineği hümâ yapar.