بر سر دریا همی‌‌راند او عمد ** می‌‌نمودش آن قدر بیرون ز حد

بر سر دریا همی‌‌راند او عمد ** می‌‌نمودش آن قدر بیرون ز حد 1085

Deniz üstünde salını sürüp durmaktaydı. O kadarcık bir su ona haddinden fazla göründü.

بود بی‌‌حد آن چمین نسبت بدو ** آن نظر که بیند آن را راست کو

O sidik, sineğe göre hudutsuzdu. Sinekte, onu olduğu gibi görecek göz nerede?

عالمش چندان بود کش بینش است ** چشم چندین بحر هم چندینش است‌‌

Onun âlemi kendi görüşüne göre olur. Gözü, bu kadardır, denizi de ona göre!

صاحب تاویل باطل چون مگس ** وهم او بول خر و تصویر خس‌‌

Bâtıl tevilci, sinek gibidir. Vehmi eşek sidiği, tevil ve tasavvuru saman çöpüdür.

گر مگس تاویل بگذارد به رای ** آن مگس را بخت گرداند همای‌‌

Eğer sinek kendi reyiyle saplandığı tevilden geçse, baht o sineği hümâ yapar.

آن مگس نبود کش این عبرت بود ** روح او نی در خور صورت بود 1090

Bu ibret gözüne sahip olan sinek olmaz; ruhu, surete lâyık olmayacak derecede yüksek bir zat olur,

تولیدن شیر از دیر آمدن خرگوش‌‌

Tavşanın geç gelmesinden aslanın incinmesi

همچو آن خرگوش کاو بر شیر زد ** روح او کی بود اندر خورد قد

Aslanla pençeleşen o tavşan gibi. Onun ruhu, nasıl olur da küçücük cüssesine lâyık olur?

شیر می‌‌گفت از سر تیزی و خشم ** کز ره گوشم عدو بر بست چشم‌‌

Aslan, hiddetle: “Düşman, aldatıcı sözlerle gözümü kapattı.

مکرهای جبریانم بسته کرد ** تیغ چوبینشان تنم را خسته کرد

Cebrîlerin hileleri beni bağladı, tahta kılıçları vücudumu yordu.

زین سپس من نشنوم آن دمدمه ** بانگ دیوان است و غولان آن همه‌‌

Bundan sonra ben artık o gürültüyü dinlemem. Onlar hep şeytanların, gulyabanilerin sesleri!