اختیار و جبر در تو بد خیال ** چون در ایشان رفت شد نور جلال‌‌

İhtiyar ve cebir, sende bir hayalden ibarettir. Onlardaysa Tanrı azametinin nuru haline gelmiştir.

نان چو در سفره ست باشد آن جماد ** در تن مردم شود او روح شاد

Ekmek, sofrada durduğu müddetçe cansızdır. Fakat insan vücudunda neşeli ruh kesilir.

در دل سفره نگردد مستحیل ** مستحیلش جان کند از سلسبیل‌‌ 1475

Sofranın ortasında duran o ekmeğin can olması imkânsızdır. Fakat can, sel sebil suyu ile o olmayacak şeyi yapar, ekmeği ruh haline getirir.

قوت جان است این ای راست خوان ** تا چه باشد قوت آن جان جان‌‌

Ey doğru okuyup doğru anlayan! Bu can kuvvetidir; bir düşün, o canlar canının kuvveti ne olabilir?

گوشت پاره‌‌ی آدمی با عقل و جان ** می‌‌شکافد کوه را با بحر و کان‌‌

İnsanın bir tek kolu, candan gelen kuvvetle dağı, denizle, madenlerle yarıp delmekte.

زور جان کوه کن شق حجر ** زور جان جان در انشق القمر

Dağ yaran (Ferhâd’ın) candan gelen kuvveti taş delmek, canlar canının kuvveti de kameri ikiye bölmektir.

گر گشاید دل سر انبان راز ** جان به سوی عرش سازد ترک تاز

Gönül, Tanrı sırları dağarcığını açarsa can, arşa doğru süratle koşar gider.

اضافت کردن آدم آن زلت را به خویشتن که ربنا ظلمناو اضافت کردن ابلیس گناه خود را به خدا که بما أغويتنی

Âdem Aleyhisselâm’ın “ Rabbenâ zalemnâ “ diye hatayı kendisine isnadetmesi, İblîs’in “Bimâ agveyteni “ diyerek suçu Tanrı’ya yüklemesi

کرد حق و کرد ما هر دو ببین ** کرد ما را هست دان پیداست این‌‌ 1480

Hakk’ın yaptıklarını da gör, bizim yaptıklarımızı da. Her ikisini de gör ve bizim yaptığımız işler olduğunu bil, zaten bu meydanda.

گر نباشد فعل خلق اندر میان ** پس مگو کس را چرا کردی چنان‌‌

Ortada halkın yaptığı işler yoksa, her şeyi Hak yapıyorsa, şu halde kimseye “bunu niye böyle yaptın” deme!

خلق حق افعال ما را موجد است ** فعل ما آثار خلق ایزد است‌‌

Tanrı’nın yaratması, bizim yaptığımız işleri meydana getirmektedir. Bizim işlerimiz, Tanrı işinin eserleridir.