سوی قصه گفتنش می‌‌داشت گوش ** سوی نبض و جستنش می‌‌داشت هوش‌‌

سوی قصه گفتنش می‌‌داشت گوش ** سوی نبض و جستنش می‌‌داشت هوش‌‌ 160

Hekim, kızın anlatmasına kulak vermekte, nabzına ve nabzının atmasına dikkat etmekteydi.

تا که نبض از نام کی گردد جهان ** او بود مقصود جانش در جهان‌‌ا ن‌‌

Nabzı, kimin adı anılınca atarsa cihanda gönlünün istediği odur(diyordu).

دوستان شهر او را بر شمرد ** بعد از آن شهری دگر را نام برد

Memleketindeki dostlarını saydı, döktü. Ondan sonra diğer bir memleketi andı.

گفت چون بیرون شدی از شهر خویش ** در کدامین شهر بوده ستی تو بیش‌‌

“Memleketinden çıkınca en evvel hangi memlekette bulundun?”dedi.

نام شهری گفت وز آن هم در گذشت ** رنگ روی و نبض او دیگر نگشت‌‌

Kız bir şehrin adını söyleyip geçti. Fakat yüzünün rengi, nabzının atması başkalaşmadı.

خواجگان و شهرها را یک به یک ** باز گفت از جای و از نان و نمک‌‌ 165

Efendileri ve şehirleri birer birer saydı; o yerleri, yurtları, oralarda geçirdiği zamanları, tuz, ekmek yediği kişileri tekrar tekrar söyledi.

شهر شهر و خانه خانه قصه کرد ** نی رگش جنبید و نی رخ گشت زرد

Şehir şehir, ev ev saydı döktü, kızın ne damarı oynadı, ne çehresi sarardı.

نبض او بر حال خود بد بی‌‌گزند ** تا بپرسید از سمرقند چو قند

Hekim şeker gibi Semerkand şehrini soruncaya kadar kızın nabzı tabiî haldeydi fazla atmıyordu.

نبض جست و روی سرخ و زرد شد ** کز سمرقندی زرگر فرد شد

Semerkand’ı sorunca nabzı attı, çehresi kızardı, sarardı. Çünkü o, Semerkand’lı bir kuyumcudan ayrılmıştı.

چون ز رنجور آن حکیم این راز یافت ** اصل آن درد و بلا را باز یافت‌‌

O hekim, hastadan bu sırrı elde edip o dert ve belânın aslına erişince: