عاشق رنج است نادان تا ابد ** خیز لا أقسم بخوان تا فی کبد

Cahil insan ilelebet mihnete âşıktır. Kalk, “Fî kebed” e kadar “Lâ uksimü” yü oku!

از کبد فارغ بدم با روی تو ** وز زبد صافی بدم در جوی تو 1710

Senin yüzünü gördüm de mihnetten kurtuldum; senin ırmağında köpükten, tortudan arındım.

این دریغاها خیال دیدن است ** وز وجود نقد خود ببریدن است‌‌

Bu eyvah demeler, bu acınmalar onu görmek, peşin ve elde olan kendi varlığından kesilmek hayaliyledir.

غیرت حق بود و با حق چاره نیست ** کو دلی کز حکم حق صد پاره نیست‌‌

(Bu kuşun ölümüne sebep) Tanrı’nın gayreti (kıskanması) idi. Hakk’ın hükmüne çare bulunmaz. Nerede bir gönül ki Tanrı’nın hükmünden yüz parça olmamış olsun!

غیرت آن باشد که او غیر همه ست ** آن که افزون از بیان و دمدمه ست‌‌

Gayret (kıskançlık) de her şeyden gayrı olan; vasfı söze ve sese sığmayan Tanrı gayretidir (kendisinden başka her şeyi kıskanır).

ای دریغا اشک من دریا بدی ** تا نثار دل بر زیبا بدی‌‌

Ah keşke gözyaşım deniz olsaydı da o güzel dilberimin yoluna saçaydım!

طوطی من مرغ زیرکسار من ** ترجمان فکرت و اسرار من‌‌ 1715

Benim dudum, benim anlayışlı kuşum; düşüncelerimin, sırlarımın tercümanı!

هر چه روزی داد و ناداد آیدم ** او ز اول گفته تا یاد آیدم‌‌

Rızkını vereyim, vermeyeyim... Benim enisimdi. İlk söylenen sözlerden onu hatırlarım benimle ezelî bir âşinadır.

طوطیی کاید ز وحی آواز او ** پیش از آغاز وجود آغاز او

O öyle bir duduydu ki sesi, vahiden gelirdi; varlığı varlık meydana gelmeden önceydi.

اندرون تست آن طوطی نهان ** عکس او را دیده تو بر این و آن‌‌

O dudu, senin içinde gizlidir. Sen, şunda bunda onun aksini görmüşsün.