آن دمی کز آدمش کردم نهان ** با تو گویم ای تو اسرار جهان‌‌

Âdem’den bile gizlediğim sırrı, ey cihanın esrarı olan sevgili, sana söyleyeyim.

آن دمی را که نگفتم با خلیل ** و آن غمی را که نداند جبرئیل‌‌

Halil’e bile söylemediğim sırrı, Cebrail’in bile bilmediği gamı,

آن دمی کز وی مسیحا دم نزد ** حق ز غیرت نیز بی‌‌ما هم نزد

Mesih’in bile dem vurmadığı, hatta Tanrı’nın bile kıskanıp biz olmadıkça kimseye açmadığı sırrı sana açayım.”

ما چه باشد در لغت اثبات و نفی ** من نه اثباتم منم بی‌‌ذات و نفی‌‌

Biz (mâ) kelimesi, lûgatte nasıl bir kelimedir? İspata ve nefye delalet eden bir kelime. Hâlbuki ben ispat değilim; zatım, varlığım yoktur ki ispat edilebilsin. (Varlığım olmadığından ) Nefiy de değilim (yokun varlığı nefiy de edilemez, esasen olmadığı için yoktur da denemez).

من کسی در ناکسی دریافتم ** پس کسی در ناکسی دربافتم‌‌ 1735

Ben varlığı yoklukta buldum, onun için varlığı yokluğa feda ettim.

جمله شاهان بنده‌‌ی بنده‌‌ی خودند ** جمله خلقان مرده‌‌ی مرده‌‌ی خودند

Padişahların hepsi kendilerine karşı alçalana alçalırlar. Bütün hak, kendisine sarhoş olanın sarhoşudur.

جمله شاهان پست، پست خویش را ** جمله خلقان مست، مست خویش را

Padişahlar, kendilerine kul olana kul olurlar. Halk umumiyetle kendi yolunda ölenin yolunda ölür.

می‌‌شود صیاد، مرغان را شکار ** تا کند ناگاه ایشان را شکار

Avcı onları ansızın avlamak için kuşlara av olmaktadır.

بی‌‌دلان را دلبران جسته به جان ** جمله معشوقان شکار عاشقان‌‌

Dilberler; âşıkları, canla, başla ararlar. Bütün maşuklar âşıklara avlanmışlardır.

هر که عاشق دیدی‌‌اش معشوق دان ** کو به نسبت هست هم این و هم آن‌‌ 1740

Kimi âşık görürsen bil ki mâşuktur. Çünkü o, âşık olmakla beraber mâşuk tarafından sevildiği cihette mâşuktur da.