زین همه انواع دانش روز مرگ ** دانش فقر است ساز راه و برگ‌‌

Ölüm günü bütün bu bilgiler içinde işe yarayan ve yol azığı olanı da yokluk bilgisidir.

حکایت ماجرای نحوی و کشتیبان‌‌

Nahivciyle gemici hikâyesi

آن یکی نحوی به کشتی درنشست ** رو به کشتیبان نهاد آن خود پرست‌‌ 2835

Bir nahiv âlimi, gemiye binmişti. O kendini beğenmiş âlim, yüzünü gemiciye dönüp,

گفت هیچ از نحو خواندی گفت لا ** گفت نیم عمر تو شد در فنا

“Sen hiç nahiv okudun mu?” demişti. Gemici “hayır” deyince demişti ki : “Yarı ömrün hiçe gitti.”

دل شکسته گشت کشتیبان ز تاب ** لیک آن دم کرد خامش از جواب‌‌

Gemici bu söze kızdı, gönlü kırıldı. Fakat susup derhal cevap vermedi.

باد کشتی را به گردابی فگند ** گفت کشتیبان به آن نحوی بلند

Derken rüzgâr gemiyi bir girdaba düşürdü. Gemici, o nahiv âlimine bağırdı:

هیچ دانی آشنا کردن بگو ** گفت نی ای خوش جواب خوب رو

“ Yüzmeyi bilir misin, söyle!” Nahivci “Bilmem bende yüzgeçlik arama”

گفت کل عمرت ای نحوی فناست ** ز آن که کشتی غرق این گردابهاست‌‌ 2840

Deyince “Nahiv âlimi, bütün ömrün hiçe gitti. Çünkü gemi bu girdapta batacak.

محو می‌‌باید نه نحو اینجا بدان ** گر تو محوی بی‌‌خطر در آب ران‌‌

İyi bil burada mahiv bilgisi lâzım, nahiv bilgisi değil. Eğer mahiv bilgisini biliyorsan tehlikesizce denize dal!

آب دریا مرده را بر سر نهد ** ور بود زنده ز دریا کی رهد

Deniz suyu, ölüyü başında taşır. Fakat denize düşen adam diri olursa nerede kurtulacak?

چون بمردی تو ز اوصاف بشر ** بحر اسرارت نهد بر فرق سر

Sen de eğer beşeriyet vasıflarından öldünse hakikat sırları denizi, seni başının üstüne kor.