ور بگوید کفر دارد بوی دین ** ور به شک گوید شکش گردد یقین‌‌

Küfre ait bahis açsa o bahsinde din kokusu vardır. Şüpheye dair söz söylese sözleri, yakîni anlatmış olur.

کف کژ کز بحر صدقی خاسته است ** اصل صاف آن فرع را آراسته است‌‌

Eğri söylese doğru görünür. O ne güzel eğridir ki doğruyu süsler.

آن کفش را صافی و محقوق دان ** همچو دشنام لب معشوق دان‌‌

Doğruluk denizinden zuhur eden o eğri köpük, feridir. Sâf asıl, o fer’i de sâflıkla bezemiştir.

گشته آن دشنام نامطلوب او ** خوش ز بهر عارض محبوب او 2885

O köpüğü sâf ve makbul bil. Sevgilinin dudağından çıkan azarlayış say.

گر بگوید کژ نماید راستی ** ای کژی که راست را آراستی‌‌

Âşığın, pek de istemediği o azar, sevgilinin yüzünün hatırı için hoş görülür.

از شکر گر شکل نانی می‌‌پزی ** طعم قند آید نه نان چون می‌‌مزی‌‌

Şekeri, ekmek şekline sokar, pişirirsen tadınca yine onda şeker lezzeti vardır, ekmek lezzeti bulunmaz.

ور بیابد مومنی زرین وثن ** کی هلد آن را برای هر شمن‌‌

Bir mümin, altından yapılmış bir put bulsa hiç onu Şamanlara bırakır mı?

بلکه گیرد اندر آتش افکند ** صورت عاریتش را بشکند

Bırakmadıktan başka alır, ateşe atar. Onun ariyet şeklini bu suretle eritip bozar.

تا نماند بر ذهب شکل وثن ** ز آن که صورت مانع است و راه زن‌‌ 2890

Altında put şekli kalmaz. Çünkü suret, ibadete mânidir, yol vurucudur.

ذات زرش ذات ربانیت است ** نقش بت بر نقد زر عاریت است‌‌

O putun hakikati, yani altın; Tanrı’nın bir ihsanıdır. Sonradan put şekline sokulmuştur. Altın, Tanrı ihsanı olup altınlık nasıl bu ihsan için âriyet bir suretse put şekli de altın için ârızi bir surettir.