تا که سازد جان پاک از سر قدم ** سوی عرصه‌‌ی دور پهنای عدم‌‌

Ki pâk can, başını ayak yapıp yokluğun o uzak ve geniş sahasına koşsun.

عرصه‌‌ای بس با گشاد و با فضا ** وین خیال و هست یابد زو نوا

Yokluk âlemi, pek geniş ve hudutsuz bir âlemdir. Bu hayal ve varlık, o âlemden yüzlerce gıda alır, o âlemden belirir, beslenir.

تنگتر آمد خیالات از عدم ** ز آن سبب باشد خیال اسباب غم‌‌ 3095

Hayaller, yokluk âlemine nispetle dardır. Onun için hayal, darlık ve sıkıntıya sebep olur.

باز هستی تنگتر بود از خیال ** ز آن شود در وی قمر همچون هلال‌‌

Varlık da hayalden daha dardır. O yüzden aylar, bu âlemde hilâl gibi görünür.

باز هستی جهان حس و رنگ ** تنگتر آمد که زندانی است تنگ‌‌

Duygu ve renk âleminin, yani bu dünyanın varlığı ise... yokluğa, hayale ve varlığa nispetle büsbütün dardır, âdeta daracık bir zindandır.

علت تنگی است ترکیب و عدد ** جانب ترکیب حسها می‌‌کشد

Âlemdeki terkip ve sayı, darlığa sebeptir. Fakat bizi duygularımız, terkip âlemine çekip durmaktadır.

ز آن سوی حس عالم توحید دان ** گر یکی خواهی بدان جانب بران‌‌

O duygularla birlik âlemini bil, eğer birlik âlemini diliyorsan o tarafa yürü.

امر کن یک فعل بود و نون و کاف ** در سخن افتاد و معنی بود صاف‌‌ 3100

Kün emri, bir tek iş yapar, fakat sözde Kâf ve Nûn harflerinden meydana gelmiştir. Mânası, yine tek ve sâftır.

این سخن پایان ندارد باز گرد ** تا چه شد احوال گرگ اندر نبرد

Bu söze nihayet yoktur. Dön de o kurdun o savaşta ne olduğunu anlat.

ادب کردن شیر گرگ را که در قسمت بی‌‌ادبی کرده بود

Pay etmede edebe riayet etmediği için aslanın kurdu tedibetmesi

گرگ را بر کند سر آن سر فراز ** تا نماند دو سری‌‌و امتیاز

O yüce aslan; iki baş, iki üstünlük kalmasın diye kurdun başını kopardı.