باز عقلی کاو رمد از عقل عقل ** کرد از عقلی به حیوانات نقل‌‌

باز عقلی کاو رمد از عقل عقل ** کرد از عقلی به حیوانات نقل‌‌ 3320

Artık bir akıl, aklın aklından kaçarsa akıllılar taifesinden hayvanat zümresine geçmiştir.

اعتماد کردن هاروت و ماروت بر عصمت خویش و آمیزی اهل دنیا خواستن و در فتنه افتادن‌‌

Hârût, Mârût Hikâyesi

همچو هاروت و چو ماروت شهیر ** از بطر خوردند زهر آلود تیر

(Aklın aklından kaçan, peygamber ve velîlere uymayan kişi) meşhur Hârût’la Mârût’a benzer. Onlar da gururları yüzünden zehirli ok yediler.

اعتمادی بودشان بر قدس خویش ** چیست بر شیر اعتماد گاومیش‌‌

Mukaddes yaradılışlarına, melek olduklarına itimat ettiler. Fakat bu itimat, su sığırının aslana itimadı gibidir. Manda, aslana ne kadar itimat edebilir?

گر چه او با شاخ صد چاره کند ** شاخ شاخش شیر نر پاره کند

Onun yüz tane boynuzu olsa ve bu boynuzlarla korunmaya çalışsa yine aslan, onun boynuzunu değil; boynuzunun boynuzunu bile parça parça eder.

گر شود پر شاخ همچون خار پشت ** شیر خواهد گاو را ناچار کشت‌‌

Kirpi gibi baştan aşağı diken olsa, aslan, yine onu çaresiz öldürür.

گر چه صرصر بس درختان می‌‌کند ** با گیاه تر وی احسان می‌‌کند 3325

Kasırga, birçok ağaçları kökünden sökerse de alçacık bir ota ihsanda bulunur.

بر ضعیفی گیاه آن باد تند ** رحم کرد ای دل تو از قوت ملند

O sert rüzgâr, otun zayıflığına acır. Gönül, artık sen de kuvvetten dem vurma.

تیشه را ز انبوهی شاخ درخت ** کی هراس آید ببرد لخت لخت‌‌

Balta; ağaçların, dalların çokluğundan, sıklığından hiç korkar mı? Hepsini paramparça eder, kesip biçer.

لیک بر برگی نکوبد خویش را ** جز که بر نیشی نکوبد نیش را

Fakat bir ota saldırmaz. Neşter yaradan başka yere vurulmaz.

شعله را ز انبوهی هیزم چه غم ** کی رمد قصاب از خیل غنم‌‌

Aleve, odunun çokluğundan ne gam? Kasap koyun sürüsünden kaçar mı?