گر چه او با شاخ صد چاره کند ** شاخ شاخش شیر نر پاره کند

Onun yüz tane boynuzu olsa ve bu boynuzlarla korunmaya çalışsa yine aslan, onun boynuzunu değil; boynuzunun boynuzunu bile parça parça eder.

گر شود پر شاخ همچون خار پشت ** شیر خواهد گاو را ناچار کشت‌‌

Kirpi gibi baştan aşağı diken olsa, aslan, yine onu çaresiz öldürür.

گر چه صرصر بس درختان می‌‌کند ** با گیاه تر وی احسان می‌‌کند 3325

Kasırga, birçok ağaçları kökünden sökerse de alçacık bir ota ihsanda bulunur.

بر ضعیفی گیاه آن باد تند ** رحم کرد ای دل تو از قوت ملند

O sert rüzgâr, otun zayıflığına acır. Gönül, artık sen de kuvvetten dem vurma.

تیشه را ز انبوهی شاخ درخت ** کی هراس آید ببرد لخت لخت‌‌

Balta; ağaçların, dalların çokluğundan, sıklığından hiç korkar mı? Hepsini paramparça eder, kesip biçer.

لیک بر برگی نکوبد خویش را ** جز که بر نیشی نکوبد نیش را

Fakat bir ota saldırmaz. Neşter yaradan başka yere vurulmaz.

شعله را ز انبوهی هیزم چه غم ** کی رمد قصاب از خیل غنم‌‌

Aleve, odunun çokluğundan ne gam? Kasap koyun sürüsünden kaçar mı?

پیش معنی چیست صورت بس زبون ** چرخ را معنیش می‌‌دارد نگون‌‌ 3330

Mânaya nispetle suret nedir? Çok zayıf, çok âciz. Kötüyü baş aşağı tutan ondaki mânadır.

تو قیاس از چرخ دولابی بگیر ** گردشش از کیست از عقل مشیر

Dolap gibi dönüp duran gökten kıyas tut. Onun dönmesi nedendir? Onda müdebbir olan akıldan.

گردش این قالب همچون سپر ** هست از روح مستر ای پسر

Oğul, siper gibi olan bu kalıbın dönüşü, hareketi de gizli ruhtandır.