چون ببینم کان لبش جنبان شود ** من قیاسی گیرم آن را هم ز خود

Dudağını oynar görünce ne dediğini kıyas yoluyla kendiliğinden düşünür, bulurum.

چون بگویم چونی ای محنت کشم ** او بخواهد گفت نیکم یا خوشم‌‌

Ey benim mihnete düşmüş dostum, nasılsın? Derim. O, elbette iyiyim, yahut hoşum, diyecek.

من بگویم شکر چه خوردی ابا ** او بگوید شربتی یا ماشبا 3365

Şükürler olsun diye cevap verir, ne çorbası yedin diye sorarım. O meselâ, mercimek çorbası diye cevap verir.

من بگویم صحه نوشت کیست آن ** از طبیبان پیش تو گوید فلان‌‌

Afiyet olsun der, hekimlerden kim geliyor, kendini hangisine tedavi ettiriyorsun? derim.

من بگویم بس مبارک پاست او ** چون که او آمد شود کارت نکو

O, filan deyince derim ki: ayağı çok kutludur. Geldi mi işin yoluna girdi demektir.

پای او را آزمودستیم ما ** هر کجا شد می‌‌شود حاجت روا

Biz de onun kademini denedik. Nerede vardıysa dilek hâsıl oldu.”

این جوابات قیاسی راست کرد ** پیش آن رنجور شد آن نیک مرد

O iyi adam, kıyas yoluyla tasarladığı bu cevapları düzüp koşarak hastaya hal hatır sormaya gitti.

گفت چونی گفت مردم گفت شکر ** شد از این رنجور پر آزار و نکر 3370

“Nasılsın “dedi. Hasta “öldüm” deyince dedi ki: “ Çok şükür!” Hasta, bu sözden hiddetlendi, canı pek sıkıldı.

کین چه شکر است او مگر با ما بد است ** کر قیاسی کرد و آن کژ آمده ست‌‌

“ Bu ne biçim şükür? O bizim kötülüğümüzü istiyormuş, anlaşıldı” diye düşündü. Sağır bir sözdür, tasarladı ama yanlış düştü.

بعد از آن گفتش چه خوردی گفت زهر ** گفت نوشت باد افزون گشت قهر

Sonra “Ne yedin ?diye sorunca hasta “Zehir” dedi. Sağır “ Afiyet olsun” der demez hastanın kahırlanması fazlalaştı.