گفت پیغمبر به یک صاحب ریا ** صل إنک لم تصل یا فتی‌‌

گفت پیغمبر به یک صاحب ریا ** صل إنک لم تصل یا فتی‌‌ 3390

Peygamber bir riyakâra namaz kıldığı halde “ Ey yiğit kalk, namaz kıl, çünkü senin kıldığın namaz değil” dedi.

از برای چاره‌‌ی این خوفها ** آمد اندر هر نمازی اهدنا

Bu korkular yüzünden her namazda “ ihdinassırâtal müstakîme- sen bizi doğru yola hidayet et” denir.

کاین نمازم را میامیز ای خدا ** با نماز ضالین و اهل ریا

Yani “ Ey Tanrı! Bu namazımı yolunu azıtmışların, riyakârların namazıyla karıştırma.”

از قیاسی که بکرد آن کر گزین ** صحبت ده ساله باطل شد بدین‌‌

O sağır adamın seçtiği kıyas yüzünden on yıllık konuşma hiç olup gitti.

خاصه ای خواجه قیاس حس دون ** اندر آن وحیی که هست از حد فزون‌‌

Ulu kişi, hele bu kıyas, tavsif edilemeyecek vahiyde aşağılık duygusunun kıyası olursa...

گوش حس تو به حرف ار در خور است ** دان که گوش غیب گیر تو کر است‌‌ 3395

Senin duygu kulağın harfleri anlayabilirse de bil ki gaybı duyan kulağın sağırdır.

اول کسی که در مقابله‌‌ی نص قیاس آورد ابلیس بود

Nas karşısında ilk olarak kıyası ileri süren İblis’ti

اول آن کس کاین قیاسکها نمود ** پیش انوار خدا ابلیس بود

Tanrı nurlarına karşı bu kıyasçıkları ileri süren ilk kişi, İblisti.

گفت نار از خاک بی‌‌شک بهتر است ** من ز نار و او ز خاک اکدر است‌‌

Dedi ki: “ Şüphe yok, ateş topraktan daha iyidir. Ben ateşten yaratıldım Âdem kapkara topraktan.

پس قیاس فرع بر اصلش کنیم ** او ز ظلمت ما ز نور روشنیم‌‌

Şu halde fer’i, asla nispetle mukayese edelim: O zulmettendir, biz aydın nurdan.”

گفت حق نی بل که لا انساب شد ** زهد و تقوی فضل را محراب شد

Tanrı “ Hayır, soy sop yok. Zâhitlik ve şüpheli şeylerden çekinmek, faziletin mihrabıdır.