از قیاسی که بکرد آن کر گزین ** صحبت ده ساله باطل شد بدین‌‌

O sağır adamın seçtiği kıyas yüzünden on yıllık konuşma hiç olup gitti.

خاصه ای خواجه قیاس حس دون ** اندر آن وحیی که هست از حد فزون‌‌

Ulu kişi, hele bu kıyas, tavsif edilemeyecek vahiyde aşağılık duygusunun kıyası olursa...

گوش حس تو به حرف ار در خور است ** دان که گوش غیب گیر تو کر است‌‌ 3395

Senin duygu kulağın harfleri anlayabilirse de bil ki gaybı duyan kulağın sağırdır.

اول کسی که در مقابله‌‌ی نص قیاس آورد ابلیس بود

Nas karşısında ilk olarak kıyası ileri süren İblis’ti

اول آن کس کاین قیاسکها نمود ** پیش انوار خدا ابلیس بود

Tanrı nurlarına karşı bu kıyasçıkları ileri süren ilk kişi, İblisti.

گفت نار از خاک بی‌‌شک بهتر است ** من ز نار و او ز خاک اکدر است‌‌

Dedi ki: “ Şüphe yok, ateş topraktan daha iyidir. Ben ateşten yaratıldım Âdem kapkara topraktan.

پس قیاس فرع بر اصلش کنیم ** او ز ظلمت ما ز نور روشنیم‌‌

Şu halde fer’i, asla nispetle mukayese edelim: O zulmettendir, biz aydın nurdan.”

گفت حق نی بل که لا انساب شد ** زهد و تقوی فضل را محراب شد

Tanrı “ Hayır, soy sop yok. Zâhitlik ve şüpheli şeylerden çekinmek, faziletin mihrabıdır.

این نه میراث جهان فانی است ** که به انسابش بیابی جانی است‌‌ 3400

Bu, fâni dünyanın mirası değildir ki soy sop yüzünden onu elde edesin. Bu can mirasıdır.

بلکه این میراثهای انبیاست ** وارث این جانهای اتقیاست‌‌

Hattâ Peygamberlerin mirası. Bunun vârisi şüpheli şeylerden sakınan müminlerin canıdır.

پور آن بو جهل شد مومن عیان ** پور آن نوح نبی از گمرهان‌‌

O Ebucehl’in oğlu, açıkça müslüman oldu; şu Nuh Peygamberin oğlu yolunu yanılanlardan.