سنگ و آهن خود سبب آمد و لیک ** تو به بالاتر نگر ای مرد نیک‌‌

Taş ve demir, sebepten ibarettir ama, ey iyi adam, sen daha ileriye bak!

کاین سبب را آن سبب آورد پیش ** بی‌‌سبب کی شد سبب هرگز ز خویش‌‌

Çünkü bu sebebi o sebep olmaksızın zuhura getirmiştir. Zâhiri sebep, hakikî sebep olmaksızın kendi kendine nasıl meydana gelir?

و آن سببها کانبیا را رهبر است ** آن سببها زین سببها برتر است‌‌

Enbiyaya rehber olan o sebepler, bu sebeplerden daha yüksektir.

این سبب را آن سبب عامل کند ** باز گاهی بی‌‌بر و عاطل کند 845

Bu sebebi müessir bir hale getiren o sebeptir. Bazen da olur ki semeresiz ve âtıl kılar, hükümsüz bırakır.

این سبب را محرم آمد عقلها ** و آن سببها راست محرم انبیا

Bu sebebe akıllar mahremdir. O sebeplerin mahremi de enbiyadır.

این سبب چه بود به تازی گو رسن ** اندر این چه این رسن آمد به فن‌‌

Arapça olan bu sebep ne demektir? Cevab ver ki resendir, iptir. O ip, bir kuyuya fen ile sarkıtılmıştır (T.M. 844)

گردش چرخه رسن را علت است ** چرخه گردان را ندیدن زلت است‌‌

Çıkrığın dönmesi, ipin sarılıp koy verilmesine sebeptir. Fakat çıkrığı döndüreni görmemek hatadır.

این رسنهای سببها در جهان ** هان و هان زین چرخ سر گردان مدان‌‌

Dünyada bu sebep iplerini, sakın ha, sakın ha… bu başı dönmüş felekten bilme,

تا نمانی صفر و سر گردان چو چرخ ** تا نسوزی تو ز بی‌‌مغزی چو مرخ‌‌ 850

Ki felek gibi bomboş ve sersem bir halde kalmayasın; akılsızlıktan çıra gibi yanmayasın!

باد آتش می‌‌خورد از امر حق ** هر دو سر مست آمدند از خمر حق‌‌

Rüzgâr Hal’kın emriyle ateş olur; her ikisi de Tanrı şarabıyla sarhoş olmuşlardır.