اندر استغنا مراعات نیاز ** جمع ضدینست چون گرد و دراز

اندر استغنا مراعات نیاز ** جمع ضدینست چون گرد و دراز 1395

İstiğna âleminde niyaza riayet etmek, yuvarlak bir şeyle uzun bir şeyi, zıddoldukları halde bir arada cem etmeye benzer.

خود عصا معشوق عمیان می‌بود ** کور خود صندوق قرآن می‌بود

Sopa, esasen körlerin sevgilisidir. Kör, Kur’an sandığına benzer ancak.

گفت کوران خود صنادیقند پر ** از حروف مصحف و ذکر و نذر

Körlerin sözleri, Mushaf harfleriyle, eski hikâyelerle, korkutuşlarla dolu sandıklardır.

باز صندوقی پر از قرآن به است ** زانک صندوقی بود خالی بدست

Fakat Kur’an’la dolu sandık, boş sandıktan iyidir elbet.

باز صندوقی که خالی شد ز بار ** به ز صندوقی که پر موشست و مار

Yüksüz sandık fareler ve yılanlar dolu sandıktan daha iyidir.

حاصل اندر وصل چون افتاد مرد ** گشت دلاله به پیش مرد سرد 1400

Hâsılı insan, vuslata erdi mi vasıta olan kadın, adamın gözüne soğuk görünmeye başlar.

چون به مطلوبت رسیدی ای ملیح ** شد طلب کاری علم اکنون قبیح

Güzelim istediğin şeye ulaştın mı artık bilgi sahibi olmayı istemek kötüdür.

چون شدی بر بامهای آسمان ** سرد باشد جست وجوی نردبان

Göklerin damlarına çıktıktan sonra da merdiven aramak manasızdır.

جز برای یاری و تعلیم غیر ** سرد باشد راه خیر از بعد خیر

Hayra ulaşan kişi, dostluk ve başkasına bir şey öğretmek maksatlarından başka bir maksatla yine hayır yolunu arar, o yoldan bahsederse bu iş, soğuk bir şeydir.

آینه‌ی روشن که شد صاف و ملی ** جهل باشد بر نهادن صیقلی

Aydın ayna saf ve cilâlı bir halde iken onu cilâlamaya kalkışmak bilgisizliktir.