آدمی را هست در هر کار دست ** لیک ازو مقصود این خدمت بدست
İnsan her işi yapabilir, fakat yaratılmasındaki maksat ibadettir.
ما خلقت الجن و الانس این بخوان ** جز عبادت نیست مقصود از جهان
“Ben, insanları, cinleri ancak bana ibadet etsinler diye yarattım.” Bu ayeti okusana. Âlemin yaratılmasında ki maksat, ibadetten başka bir şey değil!
گرچه مقصود از کتاب آن فن بود ** گر توش بالش کنی هم میشود
Kitaptan maksat, içindeki fendir ama dilersen sen onu yastık da yapabilirsin ya.
لیک ازو مقصود این بالش نبود ** علم بود و دانش و ارشاد سود2990
Fakat ondan maksat yastık olması değil, bilgi, irfan, irşat ve faydadır.
گر تو میخی ساختی شمشیر را ** برگزیدی بر ظفر ادبار را
Kılıcı mıh yaparsan zafere mağlûbiyeti tercih ettin demektir.
گرچه مقصود از بشر علم و هدیست ** لیک هر یک آدمی را معبدیست
İnsandan maksat ilimdir, doğru yolu bulmaktır ama her insanın bir ibadet yeri var.
معبد مرد کریم اکرمته ** معبد مرد لیم اسقمته
Kerem sahibine ikramda bulundun mu bu ikram, ona ibadet yeridir, ikrama uğradıkça şükreder. Alçağı da aşağılattın, alçağa da kötülük ettin mi onu ibadete sevk edersin.
مر لیمان را بزن تا سر نهند ** مر کریمان را بده تا بر دهند
Vur alçakların başına ki yere baş koysunlar… Ver kerem sahiplerine ki ihsanına mazhar oldukça şükretsinler!
لاجرم حق هر دو مسجد آفرید ** دوزخ آنها را و اینها را مزید2995
Hulâsa Allah iki mescit yaratmıştır: Cehennem onların mescidi, cennet bunların!
ساخت موسی قدس در باب صغیر ** تا فرود آرند سر قوم زحیر
Musa, o iç ağrısı kavim, başlarını eğsin diye Kudüs’te alçacık bir kapı yaptırdı.