آنچ صاحب‌دل بداند حال تو ** تو ز حال خود ندانی ای عمو

آنچ صاحب‌دل بداند حال تو ** تو ز حال خود ندانی ای عمو 3565

Amca, sen, kendi halini bilmezsin… Fakat gönül sahibi yok mu? Senin halini o bilir işte!

بیان آنک هرچه غفلت و غم و کاهلی و تاریکیست همه از تنست کی ارضی است و سفلی

Gaflet, dert, tembellik ve gönül karanlığı gibi ne varsa hepsi de yere mensup ve aşağılık bir şey olan tenden ileri gelir

غفلت از تن بود چون تن روح شد ** بیند او اسرار را بی هیچ بد

Gaflet, tenden ileri gelir. Ten, ruh oldu mu artık şüphesiz bir halde bütün sırları görür.

چون زمین برخاست از جو فلک ** نه شب و نه سایه باشد نه دلک

Gök boşluğundan yeryüzü kalktı mı ne benim için gece ne gölge kalır, ne senin için.

هر کجا سایه‌ست و شب یا سایگه ** از زمین باشد نه از افلاک و مه

Nerede bir gölge, gece yahut gölgelik varsa yerdendir; göklerden aydan değil!

دود پیوسته هم از هیزم بود ** نه ز آتشهای مستنجم بود

Duman, kıvılcımlar saçan ateşten meydana gelmez, daima odundan meydana gelir.

وهم افتد در خطا و در غلط ** عقل باشد در اصابتها فقط 3570

Vehim, hataya düşer, yanılabilir. Fakat akıl, mutlaka isabet eder, yanılmaz.

هر گرانی و کسل خود از تنست ** جان ز خفت جمله در پریدنست

Her ağırlık, her yorgunluk, tenin muktezasıdır. Cansa hafifliği yüzünden uçup durur.

روی سرخ از غلبه خونها بود ** روی زرد از جنبش صفرا بود

Kırmızı beniz kanın çokluğundandır, sarı yüz safranın oynamasındandır.

رو سپید از قوت بلغم بود ** باشد از سودا که رو ادهم بود

Ak beniz, balgamın kuvvetindendir, sevdadan da beniz kararır.

در حقیقت خالق آثار اوست ** لیک جز علت نبیند اهل پوست

Hakikatte eserleri halk eden odur. Fakat kışırda kalan, yalnız zahiri gören, ancak sebepleri görebilir!