روز و شب ظاهر دو ضد و دشمنند ** لیک هر دو یک حقیقت می‌تنند

Geceyle gündüz görünüşte birbirine zıttır, düşmandır; fakat her ikisi de bir hakikatin etrafında dönmekte, ağ kurmaktadır.

هر یکی خواهان دگر را همچو خویش ** از پی تکمیل فعل و کار خویش

İşini gücünü başarıp tamamlamak için her biri, canciğer gibi öbürünü ister.

زانک بی شب دخل نبود طبع را ** پس چه اندر خرج آرد روزها 4420

Çünkü gece olmayınca insanın geliri, kuvveti olmaz… bu gelir olmayınca da gündüzler neyi harceder?

جذب هر عنصری جنس خود را کی در ترکیب آدمی محتبس شده است به غیر جنس

İnsanın vücudunda, kendi cinsinden başka bir şeyle hapsedilmiş olan unsurların kendi cinslerini çekmeleri

خاک گوید خاک تن را باز گرد ** ترک جان کن سوی ما آ همچو گرد

Toprak, bedenin toprağına “Dön geri, canı bırak, toz gibi bize gel.

جنس مایی پیش ما اولیتری ** به که زان تن وا رهی و زان تری

Sen, bizim cinsimizdensin, bedenden, o rutubetli yurttan kurtulup bize gelmen daha doğru” der.

گوید آری لیک من پابسته‌ام ** گرچه همچون تو ز هجران خسته‌ام

Beden de “Doğru… Ben de senin gibi ayrılıktan perişanım, fakat ayağım bağlı” diye cevap verir.

تری تن را بجویند آبها ** کای تری باز آ ز غربت سوی ما

Sular, “Ey yaşlı gurbetten gel, bize ulaş” diye bedenin yaşlığını aramakta.

گرمی تن را همی‌خواند اثیر ** که ز ناری راه اصل خویش گیر 4425

Esir, “Sen ateştensin… Aslına ulaşma yolunu tut” diye bedenin hararetini çağırıp durmaktadır.

هست هفتاد و دو علت در بدن ** از کششهای عناصر بی رسن

Unsurların ipsiz, halatsız çekişleri yüzünden bedende yetmiş iki türlü illet vardır.

علت آید تا بدن را بسکلد ** تا عناصر همدگر را وا هلد

İllet, unsurlar, birbirlerini bıraksınlar diye bedeni koparıp dağıtmak üzere gelir.