هیچ علت اندرو ظاهر نشد ** هیچ کس از سر او مخبر نشد

هیچ علت اندرو ظاهر نشد ** هیچ کس از سر او مخبر نشد 1340

Onda hiçbir illet görünmedi, kimse bunun iç yüzünü haber veremedi.

در تفحص اندر افتاد او به جد ** شد تفحص را دمادم مستعد

Kadın bu işin aslını adamakıllı araştırmaya başladı. Her an eşeğin haline dikkat etmekte, neden böyle zayıfladığını bulmaya çalışmaktaydı.

جد را باید که جان بنده بود ** زانک جد جوینده یابنده بود

İnsanın adamakıllı çalışmaya kul olması gerekir. Çünkü her şeyi iyice arayan nihayet bulur.

چون تفحص کرد از حال اشک ** دید خفته زیر خر آن نرگسک

Eşeğin haline dikkat edip dururken bir de ne görsün? O halayık eşeğin altına yatmıyor mu?

از شکاف در بدید آن حال را ** بس عجب آمد از آن آن زال را

Bunu kapının yarığından gördü bu hale pek şaştı.

خر همی‌گاید کنیزک را چنان ** که به عقل و رسم مردان با زنان 1345

Eşek, erkekler kadınlara nasıl yakınlaşırsa aynen onun gibi halayığa yakınlaşmış, işini becermekteydi.

در حسد شد گفت چون این ممکنست ** پس نم اولیتر که خر ملک منست

Kadın hasede düştü. Dedi ki, bu eşek, benim eşeğim, nasıl olur bu iş? Bu işin bana olması lazım ben işe daha ehlim.

خر مهذب گشته و آموخته ** خوان نهادست و چراغ افروخته

Eşek işi öğrenmiş, alışmış. Adeta sofra yayılmış, mum da yanmış.

کرد نادیده و در خانه بکوفت ** کای کنیزک چند خواهی خانه روفت

Görmemezlikten gelip ahırın kapısını vurdu. A kız ne vakte dek ahırı süpürüp duracaksın? dedi.

از پی روپوش می‌گفت این سخن ** کای کنیزک آمدم در باز کن

Bu sözü işi gizlemek için söylüyor, ben geldim kapıyı aç diyordu.