ذکر استثنا و حزم ملتوی ** گفته شد در ابتدای مثنوی

Bu Tanrı izin verirse demek, bu kat, kat tedbir ve ihtiyat, Mesnevinin başlangıcında anlatıldı.

صد کتاب ار هست جز یک باب نیست ** صد جهت را قصد جز محراب نیست

Yüz tane kitap olsa hepsi de bir baptan ibarettir. Yüz tarafta da bir tek mihraba dönülür.

این طرق را مخلصی یک خانه است ** این هزاران سنبل از یک دانه است

Bu yolların hepsi de tek bir eve çıkar. Bu binlerce başak, bir tek tohumdan meydana gelmiştir.

گونه‌گونه خوردنیها صد هزار ** جمله یک چیزست اندر اعتبار

Çeşit, çeşit yüz binlerce yemekler vardır. Fakat yemek olmak bakımından hepside bir şeydir.

از یکی چون سیر گشتی تو تمام ** سرد شد اندر دلت پنجه طعام 3670

Bir tanesini yedin de tamamıyla doydun mu elli tane yemek olsa hepsinden soğursun.

در مجاعت پس تو احول دیده‌ای ** که یکی را صد هزاران دیده‌ای

Fakat açken şaşılığın tutar, bir yemeği yüz bin yemek görürsün.

گفته بودیم از سقام آن کنیز ** وز طبیبان و قصور فهم نیز

O halayığın hastalığını, doktorların ahvalini, kusurlarını, anlayışsızlıklarını söylemiştik ya.

کان طبیبان هم‌چو اسپ بی‌عذار ** غافل و بی‌بهره بودند از سوار

Hekimler, yularsız atlara benziyorlardı. Üstlerindekinden haberleri bile yoktu.

کامشان پر زخم از قرع لگام ** سمشان مجروح از تحویل گام

Damakları, gemden yaralanmıştı, tırnakları yol yürümeden incinmişti.

ناشده واقف که نک بر پشت ما ** رایض و چستیست استادی‌نما 3675

Öyle olduğu halde üstümüzdeki hünerini gösteren bir binici demiyorlardı, haberleri yoktu bundan.