یا زبان هم‌چون سر دیگست راست ** چون بجنبد تو بدانی چه اباست

Yahut da dil, tenceresinin kapağına benzer. Oynadı, açıldı mı içinde ne yemek var, anlarsın.

از بخار آن بداند تیزهش ** دیگ شیرینی ز سکباج ترش

Aklı keskin adam, tencerede tatlı yemek mi var, sirkeli ve ekşi aş mı? Dumanından anlar.

دست بر دیگ نوی چون زد فتی ** وقت بخریدن بدید اشکسته را

Biri, yeni bir çömlek almak istese alırken çömleğe elini vurdu mu kırıksa derhal anlar, kırığını görür.

گفت دانم مرد را در حین ز پوز ** ور نگوید دانمش اندر سه روز 4900

Çocukların biri dedi ki: Ben adamı, sözünden derhal anlarım. Söz söylemezse üç gün içinde yine ne haldedir, nasıl adamdır? Anlar, bilirim.

وآن دگر گفت ار بگوید دانمش ** ور نگوید در سخن پیچانمش

Öbürü, söylerse anlarım, söylemezse onu söz söylemeye mecbur eder, sıkıştırırın, dedi.

گفت اگر این مکر بشنیده بود ** لب ببندد در خموشی در رود

Kadı dedi ki: Ya o bu hileyi duymuşsa. Ağzını kapar, susar, hiç söz söylemez.

مثل

Örnek

آنچنان که گفت مادر بچه را ** گر خیالی آیدت در شب فرا

Hani ananın biri, çocuğuna dedi ki: Geceleyin sana bir hayal görünürse,

یا بگورستان و جای سهمگین ** تو خیالی بینی اسود پر ز کین

Mezarlıkta, yahut korkulu bir yerde kin güden kapkara bir hayal görürsen

دل قوی دار و بکن حمله برو ** او بگرداند ز تو در حال رو 4905

Gönlünü sağlam tut, üstüne saldır. Derhal senden yüz çevirir.

گفت کودک آن خیال دیووش ** گر بدو این گفته باشد مادرش

Çocuk dedi ki: Bu deve benzeyen hayale de anası, bu sözü söylemişse