ای دریغا مرغ خوش آواز من ** ای دریغا هم دم و هم راز من‌‌

ای دریغا مرغ خوش آواز من ** ای دریغا هم دم و هم راز من‌‌ 1695

ای دریغا مرغ خوش الحان من ** راح روح و روضه و ریحان من‌‌

گر سلیمان را چنین مرغی بدی ** کی خود او مشغول آن مرغان شدی‌‌

ای دریغا مرغ کارزان یافتم ** زود روی از روی او بر تافتم‌‌

ای زبان تو بس زیانی بر وری ** چون تویی گویا چه گویم من ترا

ای زبان هم آتش و هم خرمنی ** چند این آتش در این خرمن زنی‌‌ 1700

در نهان جان از تو افغان می‌‌کند ** گر چه هر چه گویی‌‌اش آن می‌‌کند

ای زبان هم گنج بی‌‌پایان تویی ** ای زبان هم رنج بی‌‌درمان تویی‌‌

هم صفیر و خدعه‌‌ی مرغان تویی ** هم انیس وحشت هجران تویی‌‌

چند امانم می‌‌دهی ای بی‌‌امان ** ای تو زه کرده به کین من کمان‌‌

نک بپرانیده ای مرغ مرا ** در چراگاه ستم کم کن چرا 1705

یا جواب من بگو یا داد ده ** یا مرا ز اسباب شادی یاد ده‌‌

ای دریغا نور ظلمت سوز من ** ای دریغا صبح روز افروز من‌‌

ای دریغا مرغ خوش پرواز من ** ز انتها پریده تا آغاز من‌‌

عاشق رنج است نادان تا ابد ** خیز لا أقسم بخوان تا فی کبد

از کبد فارغ بدم با روی تو ** وز زبد صافی بدم در جوی تو 1710

این دریغاها خیال دیدن است ** وز وجود نقد خود ببریدن است‌‌

غیرت حق بود و با حق چاره نیست ** کو دلی کز حکم حق صد پاره نیست‌‌

غیرت آن باشد که او غیر همه ست ** آن که افزون از بیان و دمدمه ست‌‌

ای دریغا اشک من دریا بدی ** تا نثار دل بر زیبا بدی‌‌

طوطی من مرغ زیرکسار من ** ترجمان فکرت و اسرار من‌‌ 1715

هر چه روزی داد و ناداد آیدم ** او ز اول گفته تا یاد آیدم‌‌

طوطیی کاید ز وحی آواز او ** پیش از آغاز وجود آغاز او

اندرون تست آن طوطی نهان ** عکس او را دیده تو بر این و آن‌‌

می‌‌برد شادیت را تو شاد از او ** می‌‌پذیری ظلم را چون داد از او

ای که جان را بهر تن می‌‌سوختی ** سوختی جان را و تن افروختی‌‌ 1720

سوختم من سوخته خواهد کسی ** تا ز من آتش زند اندر خسی‌‌

سوخته چون قابل آتش بود ** سوخته بستان که آتش کش بود

ای دریغا ای دریغا ای دریغ ** کانچنان ماهی نهان شد زیر میغ‌‌

چون زنم دم کاتش دل تیز شد ** شیر هجر آشفته و خون ریز شد

آن که او هوشیار خود تند است و مست ** چون بود چون او قدح گیرد به دست‌‌ 1725

شیر مستی کز صفت بیرون بود ** از بسیط مرغزار افزون بود

قافیه اندیشم و دل دار من ** گویدم مندیش جز دیدار من‌‌

خوش نشین ای قافیه اندیش من ** قافیه‌‌ی دولت تویی در پیش من‌‌

حرف چه بود تا تو اندیشی از آن ** حرف چه بود خار دیوار رزان‌‌

حرف و صوت و گفت را بر هم زنم ** تا که بی‌‌این هر سه با تو دم زنم‌‌ 1730

آن دمی کز آدمش کردم نهان ** با تو گویم ای تو اسرار جهان‌‌

آن دمی را که نگفتم با خلیل ** و آن غمی را که نداند جبرئیل‌‌

آن دمی کز وی مسیحا دم نزد ** حق ز غیرت نیز بی‌‌ما هم نزد

ما چه باشد در لغت اثبات و نفی ** من نه اثباتم منم بی‌‌ذات و نفی‌‌

من کسی در ناکسی دریافتم ** پس کسی در ناکسی دربافتم‌‌ 1735

جمله شاهان بنده‌‌ی بنده‌‌ی خودند ** جمله خلقان مرده‌‌ی مرده‌‌ی خودند

جمله شاهان پست، پست خویش را ** جمله خلقان مست، مست خویش را

می‌‌شود صیاد، مرغان را شکار ** تا کند ناگاه ایشان را شکار

بی‌‌دلان را دلبران جسته به جان ** جمله معشوقان شکار عاشقان‌‌

هر که عاشق دیدی‌‌اش معشوق دان ** کو به نسبت هست هم این و هم آن‌‌ 1740

تشنگان گر آب جویند از جهان ** آب جوید هم به عالم تشنگان‌‌

چون که عاشق اوست تو خاموش باش ** او چو گوشت می‌‌کشد تو گوش باش‌‌

بند کن چون سیل سیلانی کند ** ور نه رسوایی و ویرانی کند

من چه غم دارم که ویرانی بود ** زیر ویران گنج سلطانی بود