آن خزان نزد خدا نفس و هواست ** عقل و جان عین بهار است و بقاست‌‌

مر ترا عقل است جزوی در نهان ** کامل العقلی بجو اندر جهان‌‌

جزو تو از کل او کلی شود ** عقل کل بر نفس چون غلی شود

پس به تاویل این بود کانفاس پاک ** چون بهار است و حیات برگ و تاک‌‌

از حدیث اولیا نرم و درشت ** تن مپوشان ز آن که دینت راست پشت‌‌ 2055

گرم گوید سرد گوید خوش بگیر ** تا ز گرم و سرد بجهی وز سعیر

گرم و سردش نو بهار زندگی است ** مایه‌‌ی صدق و یقین و بندگی است‌‌

ز آن که زو بستان جانها زنده است ** این جواهر بحر دل آگنده است‌‌

بر دل عاقل هزاران غم بود ** گر ز باغ دل خلالی کم شود

پرسیدن صدیقه (س) از پیامبر (ص) که سر باران امروزینه چه بود

گفت صدیقه که ای زبده‌‌ی وجود ** حکمت باران امروزین چه بود 2060

این ز بارانهای رحمت بود یا ** بهر تهدید است و عدل کبریا

این از آن لطف بهاریات بود ** یا ز پاییزی پر آفات بود

گفت این از بهر تسکین غم است ** کز مصیبت بر نژاد آدم است‌‌

گر بر آن آتش بماندی آدمی ** بس خرابی در فتادی و کمی‌‌

این جهان ویران شدی اندر زمان ** حرصها بیرون شدی از مردمان‌‌ 2065

استن این عالم ای جان غفلت است ** هوشیاری این جهان را آفت است‌‌

هوشیاری ز آن جهان است و چو آن ** غالب آید پست گردد این جهان‌‌

هوشیاری آفتاب و حرص یخ ** هوشیاری آب و این عالم وسخ‌‌

ز آن جهان اندک ترشح می‌‌رسد ** تا نغرد در جهان حرص و حسد

گر ترشح بیشتر گردد ز غیب ** نی هنر ماند در این عالم نه عیب‌‌ 2070

این ندارد حد سوی آغاز رو ** سوی قصه‌‌ی مرد مطرب باز رو

بقیه‌‌ی قصه‌‌ی پیر چنگی و بیان مخلص آن‌‌

مطربی کز وی جهان شد پر طرب ** رسته ز آوازش خیالات عجب‌‌

از نوایش مرغ دل پران شدی ** وز صدایش هوش جان حیران شدی‌‌

چون بر آمد روزگار و پیر شد ** باز جانش از عجز پشه‌‌گیر شد

پشت او خم گشت همچون پشت خم ** ابروان بر چشم همچون پالدم‌‌ 2075

گشت آواز لطیف جان فزاش ** زشت و نزد کس نیرزیدی به لاش‌‌

آن نوای رشک زهره آمده ** همچو آواز خر پیری شده‌‌

خود کدامین خوش که او ناخوش نشد ** یا کدامین سقف کان مفرش نشد

غیر آواز عزیزان در صدور ** که بود از عکس دمشان نفخ صور

اندرونی کاندرونها مست از اوست ** نیستی کاین هستهامان هست از اوست‌‌ 2080

کهربای فکر و هر آواز او ** لذت الهام و وحی و راز او

چون که مطرب پیرتر گشت و ضعیف ** شد ز بی‌‌کسبی رهین یک رغیف‌‌

گفت عمر و مهلتم دادی بسی ** لطفها کردی خدایا با خسی‌‌

معصیت ورزیده‌‌ام هفتاد سال ** باز نگرفتی ز من روزی نوال‌‌

نیست کسب امروز مهمان توام ** چنگ بهر تو زنم آن توام‌‌ 2085

چنگ را برداشت و شد الله جو ** سوی گورستان یثرب آه گو

گفت خواهم از حق ابریشم بها ** کاو به نیکویی پذیرد قلبها

چون که زد بسیار و گریان سر نهاد ** چنگ بالین کرد و بر گوری فتاد

خواب بردش مرغ جانش از حبس رست ** چنگ و چنگی را رها کرد و بجست‌‌

گشت آزاد از تن و رنج جهان ** در جهان ساده و صحرای جان‌‌ 2090

جان او آن جا سرایان ماجرا ** کاندر اینجا گر بماندندی مرا

خوش بدی جانم در این باغ و بهار ** مست این صحرا و غیبی لاله‌‌زار

بی‌‌پر و بی‌‌پا سفر می‌‌کردمی ** بی‌‌لب و دندان شکر می‌‌خوردمی‌‌

ذکر و فکری فارغ از رنج دماغ ** کردمی با ساکنان چرخ لاغ‌‌

چشم بسته عالمی می‌‌دیدمی ** ورد و ریحان بی‌‌کفی می‌‌چیدمی‌‌ 2095

مرغ آبی غرق دریای عسل ** عین ایوبی شراب و مغتسل‌‌

که بدو ایوب از پا تا به فرق ** پاک شد از رنجها چون نور شرق‌‌

مثنوی در حجم گر بودی چو چرخ ** درنگنجیدی در او زین نیم برخ‌‌

کان زمین و آسمان بس فراخ ** کرد از تنگی دلم را شاخ شاخ‌‌

وین جهانی کاندر این خوابم نمود ** از گشایش پر و بالم را گشود 2100